“Als ik uit het raam op de Oostergast kijk, krijg ik een heel tevreden gevoel”

|||||||
||||||| Foto: |||||||
voorpagina groningen

Wethouder Jan Oomkes rondt af

ZUIDHORN – Nog even en de gemeente Zuidhorn moet het zonder haar meest markante wethouder stellen. Jan Oomkes is de man van de Oostergast, laat geen pers uurtje voorbijgaan zonder de vele monumenten die de gemeente rijk is in het voetlicht te zetten en is altijd wel te porren voor een bijzondere openingshandeling. Hij is een doorzetter, misschien wat eigenwijs en beschikt over een gezonde portie humor. Herkenbaar aan vaak rode sokken en een rode das blijft hij de PvdA trouw. Zodra de nieuwe coalitie rond is en bekend wordt wie zijn opvolger wordt, zal hij zijn kantoor uitruimen en zit het erop. Niet meer het dagelijkse ritje van Aduard naar Zuidhorn, niet meer het uitzicht vanuit zijn kantoor op de Oostergast, geen projecten meer om af te ronden.

“Ik heb het wel gezien”, zijn de simpele woorden waarmee Oomkes het gesprek over zijn  naderende afscheid als wethouder begint. Zo simpel als het klinkt in eerste instantie, is het natuurlijk niet om afstand te nemen van datgene waar hij jaren aan heeft gebouwd. Maar Oomkes begon jong aan zijn carrière, “ik ben nog van de generatie die dat deed”, en vindt het hoog tijd voor zijn gezin en hobby’s. “Het waren tropenjaren van weken met zestig uur werken. Er zijn zoveel dingen die ik moet inhalen. Het lijkt me heerlijk meer avonden zelf over mijn tijd te kunnen beschikken”, blikt hij vooruit.
Oomkes heeft er 28 jaar op zitten waarin hij actief was voor lokale besturen. Zestien jaar daarvan is hij wethouder; acht jaar in de voormalige gemeente Aduard en acht jaar in de gemeente Zuidhorn. Hij is elektrotechnicus van huis uit en werkte jarenlang in de gezondheidszorg. Hoewel hij beschikt over een duidelijk ‘PvdA-rood-hart’, heeft hij de ambitie om zo actief te zijn in de politiek, weer een andere tak van sport, nooit gehad. “Het was nooit vooropgezet. Toen ik in Aduard kwam wonen, vroegen ze me op een afdelingsvergadering of ik niet op de lijst wilde staan. De partij had altijd twee zetels in de raad en ik kwam op plaats drie, dus dacht ‘ach, dat kan geen kwaad’. Maar uitgerekend die verkiezingen behaalden ze drie zetels.”
De PvdA trekt op jonge leeftijd al aan hem, als een bovenbuurvrouw hem weet te interesseren voor de politiek. “Waarom de PvdA? De solidariteit waar de partij voor staat, heeft daarin heel sterk de doorslag gegeven. Niet iedereen heeft evenveel geluk in het leven. Ik vind dat iedereen ongeacht waar hij geboren wordt, gelijke kansen moet krijgen in het leven.” Een heel sterk rechtsvaardigheidsgevoel en sociaal gevoel is wat het maakt dat Oomkes zich zo thuis voelt bij de partij. “Iedereen draagt bij aan de maatschappij”, vindt hij, “en daarom vind ik het belangrijk dat voor iedereen alles bereikbaar is. Ik kan me voorstellen dat als een voorzitter van de raad van bestuur van een groot bedrijf een dag op de golfbaan staat, niemand dat merkt, maar als de jongens het huisvuil één dag niet ophalen is dat een heel ander verhaal. De meest ideale maatschappij? Die bestaat niet, want elk systeem heeft zijn nadelen. Bovendien, ieder mens is uniek. Laatst zat ik op het terras en dan zie je honderden mensen voorbij komen, waarvan er geen twee gelijk zijn. Maar het zou mooi zijn de inkomensverschillen wat te verkleinen en de boel wat eerlijker te verdelen.”
Als Oomkes er vier jaar gemeenteraad in Aduard gevolgd door acht jaar wethouderschap op heeft zitten, keert hij de politiek de rug toe. Als elektrotechnicus krijgt hij de kans zich te storten op de nieuwbouw van het dan nog AZG, iets waar hij zich uiteindelijk twaalf jaar mee bezig houdt. “Op de plek van het oude AZG bouwden we het UMCG; een enorme uitdaging. Telkens weer een stukje wat afgebroken en vervangen werd. Je kunt het zo gek niet bedenken of het komt daar voorbij. Als techneut lik je je vingers erbij af, bij zo’n klus.” Nog altijd kijkt hij er met trots op terug. “Ik weet nog goed dat de allereerste stap was dat als je er binnenstapt, je niet direct het gevoel moet hebben dat je een ziekenhuis binnenloopt. Nog altijd als ik er kom, denk ik dat dat uitermate goed gelukt is.” De voormalige hoofd Technische Dienst heeft nog altijd een warme band met deze hele andere tak van sport. Zo is hij erelid van de landelijke vereniging voor techneuten die werkzaam zijn in de gezondheidszorg. Een volgepland congres in Groningen wat hem staat te wachten binnenkort, noemt hij ‘afkicken’ van zijn wethouderschap. De link naar de politiek wordt ook op andere wijze gelegd. Zijn opvolgers wil Oomkes meegeven zuinig te zijn op de vrijwilligers. “In de gezondheidszorg zijn ook heel veel vrijwilligers actief en die zijn erg belangrijk. De maatschappij is heel druk en vaak zijn de vrijwilligers de enigen nog die echt aandacht kunnen geven. Daar moeten we zuinig op zijn. Ik hoor helaas in toenemende mate”, vervolgt hij. “dat besturen het steeds moeilijker hebben. Mensen willen best wel een klusje doen, maar daar houdt het mee op. Terwijl de clubs juist uitermate belangrijk zijn voor de leefbaarheid.”
“Nou is het echt niet zo dat ik altijd naar mijn vrouw luister”, vertelt Oomkes met een lach over zijn terugkeer naar de politiek, “maar toen ik gevraagd werd weer politiek actief te zijn, was zij het die zei: ‘wie kan op jouw leeftijd nou nog zo’n ommezwaai maken?’ Ik heb er geen dag spijt van gehad.” Hij heeft dan ook productieve jaren achter zich liggen. Hij noemt zichzelf dan ook een doorzetter en een drammer. “Ik wil graag gelijk hebben. En de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik ook vaak gelijk héb”, voegt hij er aan toe. “Een bepaalde eigenwijsheid heb je nodig om dingen te bereiken. Ik hou van projecten. Er zit en begin aan en een eind en de truc is het project tot een goed eind te brengen.” Op vier jaar onderwijs en welzijn na, had Oomkes altijd de ‘harde sector’ in zijn portefeuille. “Ruimtelijke ordening, monumenten…”, overpeinst hij. “Het punt is met de ‘zachte sector’ dat er nooit harde afspraken worden gemaakt. Er zijn altijd zoveel groepjes die er inspraak over hebben. Dat is niet mijn wereld.”
Hoewel Oomkes niet per se ‘haantje de voorste’ is, heeft hij misschien wel het meest bereikt van alle wethouders de afgelopen jaren. “Ik moet het niet hebben van hard roepen, maar van tastbare bewijzen”. Met de Oostergast laat hij genoeg tastbaars achter. “Als ik hier uit het raam kijk, zie ik dat er een prachtige woonwijk is ontstaan en dat geeft een heel tevreden gevoel”, zegt hij terecht. “We zijn er in 2007 gestart met bouwen en er is hier tijdens de hele crisis steeds gebouwd. Ook de buitenwereld zegt dat het een mooie wijk is geworden. We hebben gekozen voor een mooie bouw en geen concessies gedaan aan de kwaliteit.” De woonwijk is niet het enige wat Oomkes tevreden stemt. “Zuidhorn is een gemeente waar veel gebeurt en veel gebeurd is. We hebben een besluit genomen voor de bouw van de Brede School welke in april begint. Het Komplan is bezig: de Overtuinen zijn klaar en nu wordt de Dorpsvenne aangepakt. De twee supermarkten en de parkeergarage daar worden nog voor de zomer opgeleverd.” Wat hij zijn opvolgers wil meegeven is op dezelfde volwassen wijze met elkaar om te gaan. “In Zuidhorn zijn de verhoudingen en omgangsvormen nog normaal. Ik stoor me eraan dat op heel veel plekken men nog maar weinig respect voor elkaar heeft. Dat is in Zuidhorn nog niet verdwenen. Ik ben ervan overtuigd dat als het college en de raad eendrachtig samenwerken, ze veel meer kunnen bereiken.” Hij zal dát dan ook vooral missen; het werken met een heel leuk team. “Zowel het college als de ambtenaren. Ik heb altijd een meer dan normale verhouding met deze laatsten gehad. Heel plezierig en open. Wat dat betreft ben ik ook wel apart”, vervolgt hij met een glimlach. “Ik hou er niet van om tijdens een raadsvergadering nog wat ingefluisterd te krijgen. Als ik er zit, dan ken ik het dossier. En dan moet je van hele goede huize komen, wil je me omver lullen. Ik zie dat er af en toe wel heel makkelijk invulling wordt gegeven aan bestuurlijke functies. Aan de andere kant worden we trouwens ook wel weer heel makkelijk afgeschilderd als zakkenvullers”, vindt hij. “Dat is de hardheid van de maatschappij tegenwoordig. Het was allemaal gemoedelijker toen ik begon in de politiek. Tegenwoordig moet je een lange adem hebben als je wat wilt bereiken. Het gaat niet meer om het doel, maar om de procedures.”
In het licht daarvan vreest hij dat de gemeente nog genoeg voor haar kiezen krijgt de komende jaren. “Naast de herindeling komen er ook nog eens drie decentralisaties op haar af. De herindeling op zich vind ik niet zo verkeerd, maar ik denk wel dat er heel wat praat- en werkgroepjes bij komen kijken. Er is van alles te bepalen: waar komt het gemeentehuis en wie wordt de baas? Als je het hebt over daadkrachtig opereren, dan vrees ik voor de komende jaren. Nee, dat is niet echt mijn wereld. Ik zeg altijd: ‘inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht’.” Als voorzitter van de commissie Open Monumentendag, onafhankelijk voorzitter van de Stichting Informatievoorziening Nationaal Park Lauwersmeer, sinds kort ook weer voorzitter van de Ondernemersvereninging Toerisme Westerkwartier en buitengewoon ambtenaar van de burgerlijke stand zal Oomkes zich eerst met andere dingen bezighouden. En de politiek? “Dat blijft natuurlijk jeuken. Maar ik zal even niemand voor de voeten lopen. Mensen moeten de ruimte krijgen om het zelf te doen. En dat is ongetwijfeld anders dan ik”, sluit hij af om er met de kenmerkende schalkse lach aan toe te voegen: “en waarschijnlijk minder dan ik.”

Het huidige college zal haar collega zeker gaan missen. Speciaal voor de Streekkrant zijn de heren in de pen geklommen om over de samenwerking met hem te schrijven.

Burgemeester Bert Swart: “Jan Oomkes is een bestuurder oude stijl. Processen zijn voor hem niet leidend, het uiteindelijk resultaat telt. Jan is een menselijk bestuurder die het persoonlijke contact zoekt, onder het motto: je kunt beter mét, dan over elkaar spreken. Jan is collegiaal, betrokken, humoristisch en uitermate goed in staat om de gemeente op een goede wijze in de media voor het voetlicht te brengen. Hij heeft daarbij vaak originele ideeën en een eigen inbreng. Feestelijke bijeenkomsten sluit hij graag af met een glaasje fladderak, trots als hij is op dit Groningse product.  Ik kijk met heel veel plezier terug op de samenwerking met Jan de afgelopen jaren. In het college zullen wij zijn inbreng, vermakelijke verhalen en kennis zeker gaan missen. Er waren vele hoogtepunten de afgelopen jaren, maar één van de zaken die mij het meest is bijgebleven was het gezamenlijk tot stand komen van de Dorpsvenne in Zuidhorn. We hebben heel wat vrijdagochtenden om 8.00 uur met de projectontwikkelaars rond de tafel gezeten om één en ander te realiseren. Uiteindelijk hebben we, uiteraard ook met ambtelijke ondersteuning, het gewenste resultaat bereikt.

De gemeente Zuidhorn heeft veel aan de wethouder/persoon Jan Oomkes te danken. Lijfspreuk van Jan: “Een vliegende kraai vangt altijd wat”. Hij brengt dit vaak in de praktijk!”

Wethouders Bert Nederveen en Fred Stol: “Jan Oomkes, een kleurrijk persoon met een eigenzinnige inbreng in het college van Zuidhorn. Jan is al 28 jaar bestuurlijk actief en met zijn 66 jaar is hij de nestor binnen het college. In de afgelopen vier jaar hebben we veel van elkaar geleerd. Met zijn praktische aanpak van “Een vliegende kraai vangt altijd wat” hebben we samen veel bereikt. Het liefst vergadert hij met drie man, waarvan de ene op vakantie is en de ander ziek. Volgens hem kun je dan goed doorpakken. Desondanks werkt hij graag in teams waar hij een weerwoord krijgt. En dat was het succes van het afgelopen college. Tegenover het praktische van Jan enerzijds, stond het strategische van een ander collegelid. En daarnaast weer het beschouwende van de één en het sociale van de ander. We vulden elkaar aan en hierdoor werden evenwichtige besluiten genomen. Jan zoekt graag de publiciteit op en hierin is hij niet bescheiden. Bescheidenheid is volgens hem de wens om twee keer geprezen te worden. Vooral zijn successen op het gebied van de woningbouw en duurzaamheid wilde hij graag laten zien. En terecht! Daar waar om ons heen de woningbouw stil lag, ging de woningbouw in Zuidhorn op een lager tempo door. Dit komt mede door Jan met zijn praktische insteek, technische kennis en breed netwerk. Jan Oomkes heeft als oude rot in het vak meerdere dips in de woningmarkt meegemaakt en hij gelooft dat de zon ook nu weer zal schijnen.
Jan houdt niet van bureaucratische procedures en (teveel) regels. Daarom heeft hij het ook niet zo op juristen en accountants, al is dat uiteraard niet persoonlijk bedoeld. Hij zoekt graag creatieve en praktische oplossingen. Een ander kenmerk van Jan is zijn vasthoudendheid. Daardoor is hij erin geslaagd om projecten die maanden of soms jaren in het slop zaten toch weer vlot te trekken. Bijzonder is ook Jan zijn kleding: bijna altijd draagt hij sokken die passen bij zijn politieke overtuiging: rood dus. En zijn stropdas is vrijwel onafscheidelijk. Hij vertrouwde ons zelfs toe dat hij in zijn vrije tijd ook meestal een stropdas draagt!
Jan komt altijd op tijd bij afspraken en stoort zich eraan als anderen dat niet doen. Vaak is hij veel te vroeg, hij gebruikt die tijd dan graag om in de buurt wat rond te kijken, waarbij met name techniek en gebouwen zijn belangstelling hebben. Zijn interesse in techniek is groot, dit kwam ook weer naar voren bij zijn niet aflatende ijver om het carillon weer in gebruik te nemen, wat hem vlak voor zijn vertrek ook gelukt is. Maar ook bij de keuze voor nieuwe (milieuvriendelijke) dienstauto’s, energie zuinig maken van gemeentelijke gebouwen, enzovoort.
Jan verblijft veel en graag in het Lauwersmeergebied en weet heel veel van de natuur en met name de vogels. Zijn gewoonte om vroeg op te staan komt daarbij ook goed van pas. Een andere hobby is auto’s, en dan vooral van één merk: Skoda. Hij heeft zelf een nieuwe en een oldtimer, maar heeft ook de fabriek in Tsjechië bezocht.

Met Jan vertrekt een zeer betrokken, charmant en collegiaal mens.
Wij gaan hem heel erg missen!”

|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||

UIT DE KRANT