De Blauwe stien
ik proat plat! doe ok?
Ien de tweede iestied is deur het landies dat over ons Westerkwartier lag een dikke loag keileem ofzet. Ien dat keileem zaten grote zwerfstienen. In dizze tied kommen der verschillende weer boven de grond. Dizze grote stienen binnen vandoag de dag nog biezunder. Vroeger werren der onder andere hunebedden van bouwd of as grensmarkering bruukt. Loater werren ze ok voak ienmetseld ien kerken. Tegenwoordig stijt der ien ons gebied ien elk geval nog één die as grenspoal bruukt wordt. Dat is de stien an het end van de Scheiding. Hier stijt een grote stien die puntpoal noemt wordt.
Dizze stien gaf de grens aan tussen Friesland en Grunningen. Toen der een nije rotonde aanlijt is, is de stien een klein beetje verploatst zodat hij de grens niet meer exact aangeft.
Ien Lutjegast is deur de kunstenoar Rob Schreefel van een poar van die stienen een kunstwark moakt: de Baak. Dizze kunstenoar moakt voaker gebruuk van zukke grote stienen om een kunstwark te moaken.
De stienen die tot nou toe noemt bennen kinnen je dudelijk ien het landschap zien. Een stien die onder de grondoppervlakte ien De Haar lijt het een hiel andere functie had. Dizze stien lijt betrekkelijk dicht bij de puntpoal. Op een koart uut uut de 50er joaren van de 19e eeuw stijt hij nog aangeven as een blauwe stien. Ien de ANWB kampioen van 22 juni 1940 is der ok nog over dizze stien schreven. Wij Westerkwartierders noemen stienen ok wel vlinten Ien onze omgeving warren die blauwe stienen de gerechtsplak van de grietenij. Nou was dit niet allennig hier zo, moar kwam op verscheidene andere plakken ien Nederland en doarbuten ok veur. Je harren niet allennig blauwe stienen. De gerechtsstienen van de graven, jonkers en landvorsten werren wiite stienen noemt en rode gerechtsstienen warren veur de geestelijke stand.
Een boel mensen denken dat op dergelijke stienen ook mensen executeerd binnen, mor dat is niet zo. Mor veur “kleinigheden” zoas het ofsnieden van de oren bij zakkenrollers, geseling of vingers ofkappen wer de stien wel bruukt. Ok zat der wel us een ring aan de stien woar de veroordeelden een tiedje aan vast zet worren konnen. Dit kinnen je wel vergelieken met een schandpoal op. Diezelfde ring wer ok wel bruukt om de kist aan vast te moaken van een persoon die met schulden die overleden was. Die bleef dan net zo lang vast tot de schulden deur familie of buren betoald warren.
Omdat der op de blauwe stien voak rechtsproken wer, was der ien de buurt ok voak een galg. Nou moeten we niet denken dat dit een galg was die mor één keer bruukt wer en dan weer ofbroken. Meestal warren hert holten of stienen bouwwarken. Om een veurbeeld te stellen stonnen de galgen meestal op een opvallend plak, zodat elkeneen ze vanoaf een grote ofstand zien kon. Bijveurbeeld op een verhoging vlak bij een drokke weg of voart. Ok dicht bij de blauwe stien op De Haar ston een galg. Rond 1490 was der een misdadiger ien Vredewold tot de dood veroordeeld en mos de grietman een nije galg bouwen. Ok ien dit geval is der zocht noar een plak die goed zichtboar en aan een veur die tied drokke weg. Dat is ok lukt want ien1558 hemmen getugen verkloard dat wijlen Bonne Uuykema, toen hij landsgrietman van Vredewold was:”Een geryghte hadde laeten zetten op de noerderzyt van Vreesche Paelen, ende hadde daer eynen laten hangen, geheten Menko Nekens”.
Zoas hiel voak was dit plak ok op de uterste grens van de grietenij. Amateur historicus Koos Vos vroagt zich of, of de keuze veur dit plak nog te moaken het met het klooster Trimunt .
Volksverhoal.
Nog niet zo lang leden wer der nog het verhoal verteld dat er midden ien t Hoendiep, dicht bij de brug van Eibersburen een dikke stien lag, die algedureg verschoof. Omdat gieneen wist woar die zwoare stien lag, voer er zo nou en dan een schip op de stien en liep zo flinke schoade op. Toen ze het kanoal een joar of wat leden uutbaggerd hemmen bennen ze niks tegen komen, mor wel wiet duukt dizze tovervlint zo weer een keer op.
Dizze stien gaf de grens aan tussen Friesland en Grunningen. Toen der een nije rotonde aanlijt is, is de stien een klein beetje verploatst zodat hij de grens niet meer exact aangeft.
Ien Lutjegast is deur de kunstenoar Rob Schreefel van een poar van die stienen een kunstwark moakt: de Baak. Dizze kunstenoar moakt voaker gebruuk van zukke grote stienen om een kunstwark te moaken.
De stienen die tot nou toe noemt bennen kinnen je dudelijk ien het landschap zien. Een stien die onder de grondoppervlakte ien De Haar lijt het een hiel andere functie had. Dizze stien lijt betrekkelijk dicht bij de puntpoal. Op een koart uut uut de 50er joaren van de 19e eeuw stijt hij nog aangeven as een blauwe stien. Ien de ANWB kampioen van 22 juni 1940 is der ok nog over dizze stien schreven. Wij Westerkwartierders noemen stienen ok wel vlinten Ien onze omgeving warren die blauwe stienen de gerechtsplak van de grietenij. Nou was dit niet allennig hier zo, moar kwam op verscheidene andere plakken ien Nederland en doarbuten ok veur. Je harren niet allennig blauwe stienen. De gerechtsstienen van de graven, jonkers en landvorsten werren wiite stienen noemt en rode gerechtsstienen warren veur de geestelijke stand.
Een boel mensen denken dat op dergelijke stienen ook mensen executeerd binnen, mor dat is niet zo. Mor veur “kleinigheden” zoas het ofsnieden van de oren bij zakkenrollers, geseling of vingers ofkappen wer de stien wel bruukt. Ok zat der wel us een ring aan de stien woar de veroordeelden een tiedje aan vast zet worren konnen. Dit kinnen je wel vergelieken met een schandpoal op. Diezelfde ring wer ok wel bruukt om de kist aan vast te moaken van een persoon die met schulden die overleden was. Die bleef dan net zo lang vast tot de schulden deur familie of buren betoald warren.
Omdat der op de blauwe stien voak rechtsproken wer, was der ien de buurt ok voak een galg. Nou moeten we niet denken dat dit een galg was die mor één keer bruukt wer en dan weer ofbroken. Meestal warren hert holten of stienen bouwwarken. Om een veurbeeld te stellen stonnen de galgen meestal op een opvallend plak, zodat elkeneen ze vanoaf een grote ofstand zien kon. Bijveurbeeld op een verhoging vlak bij een drokke weg of voart. Ok dicht bij de blauwe stien op De Haar ston een galg. Rond 1490 was der een misdadiger ien Vredewold tot de dood veroordeeld en mos de grietman een nije galg bouwen. Ok ien dit geval is der zocht noar een plak die goed zichtboar en aan een veur die tied drokke weg. Dat is ok lukt want ien1558 hemmen getugen verkloard dat wijlen Bonne Uuykema, toen hij landsgrietman van Vredewold was:”Een geryghte hadde laeten zetten op de noerderzyt van Vreesche Paelen, ende hadde daer eynen laten hangen, geheten Menko Nekens”.
Zoas hiel voak was dit plak ok op de uterste grens van de grietenij. Amateur historicus Koos Vos vroagt zich of, of de keuze veur dit plak nog te moaken het met het klooster Trimunt .
Volksverhoal.
Nog niet zo lang leden wer der nog het verhoal verteld dat er midden ien t Hoendiep, dicht bij de brug van Eibersburen een dikke stien lag, die algedureg verschoof. Omdat gieneen wist woar die zwoare stien lag, voer er zo nou en dan een schip op de stien en liep zo flinke schoade op. Toen ze het kanoal een joar of wat leden uutbaggerd hemmen bennen ze niks tegen komen, mor wel wiet duukt dizze tovervlint zo weer een keer op.