DE HELM

Afbeelding
voorpagina groningen

De Streekkrant en Mien Westerkwartier slaan de handen ineen om het prachtige Westerkwartier met haar mooie dorpen, kleine streekjes en eigen dialect uit te lichten. Eelke Solle verhaalt over de oorlog in zijn geboortedorp. Deze week: Mien Westerkwartier, Mien Lutjegast.

‘’t Was aan t enne van de tweede wereldoorlog. Ok bij ons ien t dorp hadden wij last de Duutsers. Ze werren steeds brutoaler. ’t Eten was op e bon, zunder bon kon je niks meer kopen. En we harren meer neudig, want vanuut het zuden van et laand en de grode steden kwammen hier evacuees. Wij harren twee evacuees en twee onderdukers ien huus. We harren noast ons eigen gezin, meer monden om te voeden. Onze bonnen, doar kwammen we niet met rond. Gelukkig leven je dan op t plattelaand, veul boeren moakden zelf kees en butter, dan kon je zunder bonnen kopen. Zo was ik op een oavend onderwegens noar boer Stiksmoa, die woonde krekt buten t dorp en zien vraauw moakte kees en butter van hun eigen melk. ’s Oavens mog je niet zomoar noar buten, de Duutsers harren een oavendklok ienstelt. Dus mos ik vanuut mien huus stiekem de weg over, ik liep dan eerst een enne rechtuut t laand ien en pas as ik zo’n honderd meter vot was, ging ik op zied. Zo ontliep ik de Duutsers, moar mos ik wel deur de bragel en over sloten springen. Ik liep gestoadig deur en kwam aan bij de boerderij van Stiksmoa, ik liep noar t veurenne en klopte doar op e deur, twee keer laang en een keer kort. Stiksmoa wis dan dat t goed volk was, hij har ok onderdukers en die konnen dan gewoon zitten blieven. De deur ging open en zunder wat te zeggen, ging ik noar binnen. Stiksmoa dee de deur snel weer dicht. ‘Kom moar met noar de keuken’ zee der, en doar zatten zien vraauw, kiender en nog een poar man, die ik niet kende. ‘Melk?’ vroeg Stiksmoa en zunder t antwoord oaf te wachten, kwam zien vraauw al overenne en schonk mij een mok vol met waarme melk, heerlijk! Ik zette mij del en al gaauw kwam t gesprek op e oorlog, elkeneen was der toen goed zat van en verlangde noar de vrede. ‘Woar komst veur?’ vroeg Stiksmoa. Ik vertelde dat ik groag weer wat butter hemmen wol en een stuk kees. We gingen soamen noar achter, Stiksma snee een stuk kees oaf en een hoek butter en volde dat ien een stuk papier. Ik ging weer op huus an. Via de achterdeur wol ik weer ien huus, moar krekt toen ik e kruk ien e hannen har,heurde ik links van mij wat gekuchel. Ik keek op zied en zaag doar twee Duutsers zitten, ze zatten dicht tegen mekoar aan en keken angstig. Ze kwammen overenne en ik wis eemen niet wat ik mos, noar binnen of vot vluchten? Moar op de een of annere manier, kwammen ze niet bedreigend over, ok zij warren angstig. Ze liepen op mij toe en zeiden toen: ‘Essen?’ en wezen op t pak dat ik onder de arm har. ‘Kees en butter’ zee ik. Ze moakden met hun hannen bewegingen noar hun mond toe. Toen begreep ik t, ze harren honger en wollen wat te eten hemmen. Ik nam ze met noar binnen en bij de keukendeur wis ik eemen niet wat ik mos, wat zol der gebeuren as ze de onderdukers zagen? Moar der was ok gien mogelkheid meer om vot te krupen, dus gingen wij de keuken binnen. Rond de toafel zatten rond een klein lampke opoe, ons kiender, de evacuees en de onderdukers. ’t Haart klopte mij ien e keel. ‘Dizze mannen wollen groag wat te eten hemmen’ zee ik tegen opoe, ‘kinst eemen een poar stukken stuut moaken? Ik heb de kees en butter bij me’. De mannen gingen zitten, opoe snee een poar stukken stuut oaf, zette een koekepantje op t euliestel en dee doar een stukje butter en een poar eier ien, van ons eigen pieken. T Begon lekker te ruken ien e keuken, moar gezellig was t niet. De stilte was angstaanjoagend, elkeneen keek met verschrikte ogen noar de Duutsers. De Duutsers harren allennig moar oog veur opoe die bezig was de stuut kloar te moaken. Ze legde de eier op t bord en schoof ze noar de Duutsers toe. Die wachten niet en vielen geliek aan, ien een ogenblikje warren de borden leeg. Met hun vingers pikten ze de leste krumels op en schoven t bord toen van zich oaf. ‘Herrlich!’ zeden ze. Toen ontston weer zo’n angstige stilte, wat zollen ze doen? Moar de mannen stonnen op, gavven opoe een haand en liepen noar achter. Ik liep met ze met en toen ze bij de achterdeur kwammen, gavven ze mij ok een haand. ‘Danke’ zeden ze, en toen dee een van e beiden zien helm oaf en drukte dat mij ien e haand. ‘Fur Sie’ zeden ze. Veur ik der erg ien har, warren ze ien t duuster verdwenen.

UIT DE KRANT