“De marktpartijen hebben gewoon verzuimd het gebied in te gaan”

ZUIDHORN – Het waren zes hectische dagen voor wethouder Fred Stol. Nadat de gemeenteraad van Zuidhorn een motie had aangenomen waarin de wethouder werd gevraagd om het provinciaal besluit over snel internet voor de buitengebieden, uitgesteld te krijgen, is Fred Stol hard aan het werk gegaan om aan de wens van zijn raad te voldoen. Van donderdag 22 tot woensdag 28 september is er in het vanuit gemeentehuis van Zuidhorn in de Kenniswerkplaats Snel Internet keihard gewerkt. Door zo’n 15 personen is er in de Kenniswerkplaats van alles uitgewisseld over snel internet. Deze mensen komen uit verschillende sectoren zoals ondernemers, onderwijs, onderzoek, overheid en glasvezel coöperaties. Deze actie is overigens stevig in de rug gesteund door elf andere raden van Groninger gemeenten buiten het aardbevingsgebied, waaronder de raad van Grootegast. Maar waarom uitstellen? “Heel simpel”, stelt Stol. “Om meer kennis te vergaren over de plannen en de onrust in de samenleving weg te nemen.”

Vanuit Zuidhorn wordt al sinds 2014 gewerkt aan de realisatie van snel internet voor iedereen op het platteland. “Het gaat om de buitengebieden waar boeren en burgers het moeten doen met erg traag internet via een ouderwetse koperen telefoonkabel ”, benadrukt wethouder Stol. “Deze oude kabel kan de enorme groei van internetverkeer niet aan, binnen tien jaar is deze hopeloos verouderd. Nee, met snel internet bedoel ik een glasvezel kabel. Ik heb vele (markt)partijen gesproken en hier waren we het over eens.” In de dorpen investeren de marktpartijen nog wel in de opwaardering van hun kabelnetwerk, daarbuiten niet omdat dit voor hen onrendabel is. “Diezelfde marktpartijen hebben vervolgens verzuimd om door te trekken naar de buitengebieden, zoals mijn geboortedorp Oldehove”, vertelt Stol. “Stichting Breedband Westerkwartier heeft uitgerekend hoeveel het zou kosten om iedereen in het buitengebied van een glasvezelaansluiting te voorzien. Dat kostenplaatje bleek erg hoog, omdat in het buitengebied de huizen en boerderijen ver uit elkaar staan. Onze gemeente heeft naar voorbeeld van de provincie Drenthe en op verzoek van Humsternet, een marktuitvraag gedaan met een eenvoudige vraag: “Bent u van plan om in de komende 3 jaar de internetsnelheid in het buitengebied op te waarderen? Binnen 3 maand kwam het antwoord van de marktpartijen dat ze geen gebruik maakten van dit recht. Volgens (EU) wetgeving krijgt de overheid vervolgens ruimte om overheidsgeld vrij te maken voor lokale initiatieven en coöperaties.” Omdat de overheid niet mag concurreren met marktpartijen konden de coöperaties eerder geen overheidssteun krijgen. “Maar nu de marktpartijen er in onze gemeente er definitief van afzien mag de overheid wel bijdragen aan de aanleg en onrendabele kosten”, weet Fred Stol. “Helaas heeft de provincie Groningen ervoor gekozen om deze stap niet te zetten. Zij vragen zowel de marktpartijen en bewonersinitiatieven tegelijkertijd in te schrijven op een aanbestedingsprocedure. Hierdoor kiest de provincie volgens de coöperaties voor een ongelijkwaardig speelveld. Dat is een forse klus die je niet van een vrijwilliger mag verwachten.” Ook loopt de provincie volgens de leden van de Kenniswerkplaats het risico dat de marktpartijen met overheidsgeld hun eigen (koperen) netwerk opwaarderen met een te lage internetsnelheid.

“Vanwege de keuze voor een aanbestedingsprocedure mag de provincie namelijk niet exact vragen naar glasvezel. Dus leg je iets aan waarvan de Kenniswerkplaats verwacht dat je het over tien jaar opnieuw kan doen.” Daarom wilde de wethouder meer tijd om de complexe materie goed te kunnen bestuderen en met een gedegen plan te komen. “Daarvoor hadden wij de kennis van de gemeenten in het aardbevingsgebied goed kunnen gebruiken”, zegt Stol. “Zij waren daar al verder in, omdat de regeling daar inhoudelijk ontwikkeld is. Helaas wilden zij niet maximaal 6 weken wachten met de aanleg totdat ook wij op hun kennisniveau zaten.” Toch kiest de provincie, onder druk van de noordelijke Groninger gemeenten in het aardbevingsgebied, voor deze aanpak waarbij coöperaties vol vrijwilligers stevig belast worden. Daardoor ontstond er een tweedeling in de provincie met aan de ene kant de noordelijke gemeenten en aan de andere kant de gemeenten buiten het aardbevingsgebied. “Daar is vorige week in de Provinciale Staten stevig over gedebatteerd”, vertelt de wethouder die moest toezien hoe de Statenleden unaniem beslisten in het voordeel van de aardbevingsgemeenten. Stol: “De gedeputeerde heeft bij de Statenbehandeling beloofd de coöperaties optimaal te willen ondersteunen. Dit gaan we nu samen met de provincie en de Kenniswerkplaats verder invullen. Wat wel duidelijk is, is dat de zichtbaar verbaasde Stol zich hard blijft maken voor de elf gemeenten, de coöperaties, de netwerkbedrijven, de wetenschappers en natuurlijk de inwoners van de buitengebieden. Dit doet hij samen met collega-wethouder Laura Broekhuizen van de gemeente Oldambt. “Voor de gemeenten buiten het aardbevingsgebied ligt er nu een regeling met bijbehorende 30 miljoen euro. Met de regeling van de provincie gaan wij nu aan de slag om alsnog het onderste uit de kan te halen en overal een snelle internetverbinding neer te leggen. Dit naar het voorbeeld van de Kop van Drenthe en Roderwolde. We geven zeker niet op”, besluit Stol strijdvaardig. “Wat mij positief zal bijblijven na deze zes drukke dagen is de enorme kennis en energie die deze groep heeft. Er is dus geen reden om de handdoek in de ring te gooien. Onze gemeente blijft geloven in de kracht van de samenleving die kiest voor een coöperatief glasvezelnetwerk in eigendom van de inwoners zelf. Zo blijft de euro in de regio, wat goed is voor de leefbaarheid. Wij willen coöperaties hulp bieden om dit doel te bereiken, zoals het een moderne faciliterende overheid betaamt. Een organisatie zoals Humsternet drijft op vrijwilligers. Mensen die zich inzetten voor een goed initiatief zonder er zelf financieel beter van te worden.”