De schriever Sape Zwama

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?
Sape Zwama wer op 25 feberwoarie 1911 geboren ien Kommerziel en hij begon te schrieven toen er zo’n zeuventeg joar old waas. Sape woonde toen al joaren ien Stad en har vanzulf al n hiel leven achter hum en toch: de toal van Kommerziel, het laand, de boerderijen en de natuur, het zat hiel diep en kwam weerom ien zien waark.
Ien 1980 wer Sape één van e winnoars van n verhoalenwedstried van de Literaire kring Leek en doarnoa kwam n beste stroom verhoalen op gaang. Die verhoalen gingen noar de tiedschriften “Toal en Taiken” en “Krödde”, n deel verscheen loater ien e bundel “Op slag van twaalf” uut 1996. n Bundel met 27 verhoalen over hiel gewone mensen en veurvallen, verteld zunder hoast en nog uut e tied dat alles goed waas. n Poar regels uut t verhoaltje “Blauwe prumen” goan zo:
Toen der vanmörgen weer n hiel zood prumen onder de bomen lag, het ze die met zin opzocht. t Zol ja ok zunde wezen as ze doar kwammen te verrötten. t Was aans n mooi gezicht, al die dikke blauwe prumen tussen e groene grassprieten met hier en doar nog n vinnebloemke te pronk. Doar wat an mekeerde hiel ze apaart, die hielemoal geef waren dee ze verzichteg ien n körfke. Ze haar der wat me ien t zin.
De proemen worden deur t wichtje ien puutjes doan en uutvent ien e buurt, zodat ze bijnoa twaalf gulden verdient. De centen worden vanzulf niet versnoept, mor an heur mamme geven!
Toen t polderdiepke dicht lag
Ien 1988 verscheen de - tot nou toe enege - roman ien t Westerketiers, Sape Zwama zien “Toen t polderdiepke dicht lag.” Het verhoal speult rond n grote boerderij ien e joaren twinteg, en gijt over alles wat doar bij heurt en wat ien n streekroman past: n older wordend boerenechtpoar, de knechten, het dörp en n eerste liefde. De toal is mooi, smui, verzörgd en wat niet al en eileks is die hiele roman krekt wat veur n feuilleton, alle weken n stukje ien dizze kraant . . .
Het tweede hoofdstuk begunt zo:
Op e pompstroat hoalt Hinderk-Jan e tabaksdeus uut e buus. Hij tept der met zin n tuustje uut. n Dikke waang verradt woar t sloatje beland is. De boer en Geert zien dat ieder mörgen weer. Meestal stoan ze doar nog even veur ze aan t waark goan. t Gebeurt nog al es dat de boer dan nog t één of aander ien t zin schut dat die dag ok gebeuren moet. Geert is hem vanmörgen n slag veur: “Olde swaarde is achter n iezer kwiet Teekemoa”.
t Verhoal wordt stoareg verteld, met veul uutleg en t past ien alles bij n streekroman en bij Sape Zwama. Zomor n aander stukje uut t boek gijt zo:
De polder lijt der grauw en triesteg bij. t Regent. Grieze wolken joagen achternkander aan. Ien e leegten der tussen schiemert t blieke licht. Zeevogels zitten del plakt op t groenlaand. Geert komt met t melkwoagentje t diekgat deur. De kleren hangen hem nat om t lief. Hij zet de bussen bij de weg en brengt t peerd ien t laand. As er t tuug ien e peerdestal ophangt, komt Teekemoa van t achterdeel noar hem toe.
Noar n end
Sape Zwama schreef over n wereld die veurbij waas en misschien moet dat ok; as olde man en olde schriever kon hij weeromkieken. Over summege dingen schreef er niet: zien tied as onderduker, de joaren dat er veur zien nummer ien Indië zat, zien leven met vraauw en kiend. Nee, hij schreef over n soort zulfbedocht Kommerziel ien e joaren twinteg.
Op 31 meert 1998 is er overleden en hij lijt begroaven op Selwerderhof ien Stad.

UIT DE KRANT

Lees ook