De Zaaier, Niekerk

|||||
||||| Foto: |||||
ongenode gast

Plaats: De Zaaier, Niekerk
Datum: 17 april
Tijd: 16.30 uur

NIEKERK – Woensdagmiddag, Niekerk. Het is warm en kinderen smachten naar een ijsje. Naar verkoeling. Want de koperen ploert laat zich weer eens goed zien. Toch wordt er niet aan ijs en frisdrank gedacht deze woensdag. ‘Vis it is’. Haring om precies te zijn, want volgens aloude traditie krijgen de ‘armen’ uit Niekerk, Oldekerk en Faan op de woensdag voor Pasen gratis vis. Een ton haring om precies te zijn.
We gaan terug naar 1476. Toen liet herenboer Menno Jeltema – ook wel eens Menso Fockema of Menno Feltema genoemd- in een legaat zestien grazen land onder Faan na aan het Pepergasthuis in de stad Groningen. Voorwaarde was dan wel dat ieder jaar op de woensdag voor Pasen een ton haringen aan de armen van dit dorp geschonken zou worden. Zou dit niet gebeuren, dan mocht de geestelijkheid van Faan de helft van de landerijen ‘aantasten’, wat dat dan ook mocht zijn. We gaan vervolgens naar 1979. De verplichting werd afgekocht, maar de uitreiking leefde gewoon voort. De Menno Jeltemastichting werd namelijk opgericht. Financieel ging het niet altijd even crescendo met deze stichting. Integendeel. De Rabobank hielp de stichting in 1995 uit de brand, door eenmalig 20.000 gulden (die waren er toen nog!) ter beschikking te stellen als kapitaal, zodat de stichting van de rente elk jaar de haringuitreiking kan verzorgen. Menno Jeltema werd in dit verhaal ook niet vergeten. Voor hem werd in 1983 door beeldhouwer Harm Blanken het kunstwerk De Haringeters gemaakt.
De Zaaier dus, woensdagmiddag. Er staan dertig, veertig of misschien wel vijftig mensen te wachten. Met ‘plastic puutje’ in de hand. Het grote wachten is op paard en wagen, waarop denkbeeldig de ton met haringen staat. In werkelijkheid ligt de vis al klaar in De Zaaier, al wordt wél de eerste haring vanaf de koets, ooit kreeg die pal voor De Zaaier ene ongeval, geserveerd. Niet overigens aan burgemeester Dijkstra. Hij slaat beleefd over. Binnen ruikt het naar vis. Nogal naar vis. De lucht is penetrant, op de vloer ligt zwart zeil. Want vis ruikt niet alleen, het kan ook behoorlijk smeren. Aan alles is gedacht dus. Binnen kan gratis vis gehaald worden. Voor vijftig cent krijgen mensen schoongemaakte vis mee naar huis. En voor die vis van twee kwartjes- nog geen geld natuurlijk- gaan de meeste mensen dan ook. De vis wordt in bakjes en ‘puutjes’ gedaan. Met en zonder ‘siepel’. Op de tafels staan borreltjes. Want bij goede vis hoort een goede borrel.
Als vanouds trekt het tafereeltje veel bekijks. Ook van mensen die niet van vis houden, maar deze 538e aflevering (!) wel eens met eigen ogen willen zien. Janine Baar bijvoorbeeld, zag het nog nooit. Zoonlief lijkt wel zin in een visje te hebben, Janine slaat over. Vanavond maar gezonde kost, gisteren was het al McDonalds. Er wordt ondertussen gefotografeerd. Jan Been, de sympathiekste medewerker van de regionale omroep, maakt opnames voor RTV Noord. Dat doet hij met een tablet. Of in ieder geval iets dat er op lijkt. Peter Steinfort houdt de microfoon in de lucht als paard en wagen bij De Zaaier arriveren. Heel Groningen hoort live hoe de haring naar De Zaaier gebracht wordt. Vandaag even geen aardbeving in Groningen.
Het wordt ondertussen drukker en drukker voor De Zaaier. De vis vindt gretig aftrek. Vooral de ‘bewerkte vis’. Die twee kwartjes hebben de bewoners van de ‘arme dorpen’ er wel voor over. Buiten staat ene ventje. Amper drie turven hoog. Vis heeft ie, met uitzondering van vissticks, nog nooit gehad, tegen de geur kan hij ook al niet. Hij heeft liever een ijsje. En laat dat dan ook luid en duidelijk weten.

|||||
|||||
|||||
|||||
|||||

UIT DE KRANT