“Een brandend vliegtuig dat vlak over onze hoofden scheerde… We stonden doodsangsten uit”

|
| Foto: |
uit het hart
De laatste missie van de Sky Queen
GRIJPSKERK – 28 juli 1943. Bindert Helder weet zich de dag nog goed te herinneren. Een paar jaar daarvoor werd zijn tot dan toe onbezorgde jeugd ruw verstoord toen de Duitsers ook ‘zijn’ Peebos bezetten. De spanningen ten spijt speelt de inmiddels 84-jarige Bindert nog altijd graag buiten met zijn vrienden. In de groene, bosrijke omgeving van het schitterende Peebos met haar kenmerkende petgaten. Totdat Bindert en zijn kameraden een brandend vliegtuig over zagen vliegen. “Recht op ons af, zo leek het…” Het was het begin van een avontuur dat hem tot op de dag van vandaag fascineert en bezig houdt.
“Peebos”, lacht Bindert in zijn woning te Grijpskerk. “Ja, ik heb daar een mooie jeugd gehad. Iedereen die daar woonde trouwens. Het is een schitterende plek om op te groeien. Ik heb dan ook een prachtige jeugd gehad, tussen het tegenwoordige Blote Voetenpad en de petgaten.” Ook na de verhuizing richting Grijpskerk, waar Bindert voor de Koninklijke Oosterhof Holman ging werken, zocht hij samen met zijn vrouw regelmatig het coulisselandschap tussen Doezum en Opende op. Afstanden fietsen wordt op 84-jarige leeftijd steeds moeilijker en zijn vrouw overleed twee jaar geleden. Fietstochtjes zitten er niet meer in, maar wie ‘Peebos’ laat vallen in huize Helder wordt getrakteerd op een ruimhartige glimlach. En een mooi verhaal. De laatste missie van de Sky Queen.
28 juli 1943 dus. “Een stralende dag”, herinnert Bindert zich. Samen met wat vrienden besluit de jonge jongen dan ook te gaan vissen. Op weg naar het viswater trekt de groep over het land van Bindert zijn oom en tante als een hard geluid zich meester maakt over Peebos. “Het was oorlogstijd, dus wisten we meteen dat we als de wiedeweerga moesten maken dat we thuis kwamen”, vertelt hij. Rennend haasten de jongens zich over het grasland als vanuit het noordoosten een groep vliegtuigen aan komt vliegen. “Eén van die vliegtuigen stond in brand en kwam recht op ons af! Tenminste, zo leek het…” De jongens renden al lang niet meer, perplex als ze stonden van het angstaanjagende tafereel dat zich boven hun hoofden afspeelde. “Als 9-jarige stond ik doodsangsten uit.”
Het vliegtuig stort uiteindelijk neer in Kortwoude, nabij Surhuisterveen. Bij de klap komen negen van de elf bemanningsleden om. De Sky Queen B17F is niet meer en het merendeel van de geallieerden die het vliegtuig bemanden dus ook niet. Wel zien de jongens een parachute in de lucht, met één man. “We gingen naar huis en waren er als vanzelfsprekend vol van”, zegt Bindert. “Jaren later spraken we er nog over op feestjes en visites.”
Het voorval liet Bindert Helder niet los. Dat beeld van het neerstortende vliegtuig en de parachutist staan op zijn netvlies gebrand. In de vroege jaren ’70 besluit hij dan ook onderzoek te doen naar het voorval. Informatie te vergaren. Waar kwam dat vliegtuig vandaan, waarom was die daar en –misschien het allerbelangrijkste- wie was die mysterieuze man in de lucht. De parachutist die wist te ontkomen van een zekere dood en het vliegende gevaarte op tijd wist te verlaten. Een zoektocht die hem langs gemeenten leidde en zelfs tot in Amerika bracht. Stapels documenten en rapporten spit hij door.  Beetje bij beetje vielen de puzzelstukjes in elkaar en leerde Bindert steeds meer over de toedracht van het voorval. “De Sky Queen was dus een vliegtuig van de geallieerden”, weet hij. “Een bommenwerpers om precies te zijn met Amerikaanse bemanningsleden. De Sky Queen maakte deel uit van twee groepen met 52 vliegtuigen die als doel hadden de kogellagerfabrieken in het Duitse Kassel te bombarderen.” Een ambitieus plan, zo blijkt uit de documentatie van Bindert. “Ja, ze hadden de situatie, en de kracht van de Duitsers onderschat. Die wisten al dat de geallieerden onderweg waren en brachten hun een zware klap toe. Ze zijn deze dag ruim twintig vliegtuigen verloren.” De terugtrekkende geallieerden werden dan ook niet gespaard door de Duitsers, die signalen van overgave negeerden en diverse bommenwerpers uit de lucht schoten. Waaronder dus de Sky Queen B17F, bestuurd door piloot Dietel. Een Amerikaans staatsburger met Duitse roots op weg om bommen te gooien op zijn eigen land van herkomst. Dietel stierf in de crash bij Kortwoude, samen met negen strijdmakkers. “Zij werden begraven in vier kisten”, aldus Bindert. “Zo kapot waren ze…”
Onder de slachtoffers niet Howard Adams. De techneut van de Sky Queen wist het gevaarte op tijd te verlaten en bundelde op 28 juli 1943 onder aan een parachute, op weg naar vaste grond onder de voeten. “Howard heb ik uiteindelijk weten te vinden en hij is hij is hier zelfs geweest”, zegt Bindert. “Tijdens de onthulling van het monument –dat Howard onthulde- in Opende kreeg hij nog de Erasmuspenning opgespeld. Een emotioneel en aangrijpend moment.” Tijdens het bezoek van de oorlogsheld werd er ook uitgebreid gesproken over deze memorabele dag die voor beiden angstaanjagend is verlopen. “Howard vertelde dat de bemanning die dag al niet lekker was begonnen. Achter piloot Dietel zat tweede piloot Dutton. Uitgerekend Dutton werd deze dag gevraagd plaats te maken voor Riddel. Riddel moest het vak nog leren, maar lag niet lekker bij de bemanning die hem maar een eigenzinnige nozem vonden. Toch ging de bemanning overstag toen Dietel beloofde dat het slechts voor één keer zou zijn.” Eenmalig bleek juist te zijn, want Dutton zou nooit meer in de stoel van de tweede piloot klimmen. “Howard vertelde ook dat het neerstorten van de Sky Queen voorkomen kon worden. Als Dutton maar op de plaats van Riddel had gezeten. De tweede piloot had drie knoppen tot zijn beschikking; stijgen, dalen en stabiel vliegen. Maar angst maakte zich meester van Riddel die alle drie de knoppen tegelijk indrukte. Door die actie vervloog alle hoop, volgens Howard Adams die even daarvoor Riddel nog bij het raam vandaan had getrokken, toen deze het vliegtuig wilde verlaten.” Riddel zou de Sky Queen echter nooit meer verlaten en werd na de crash teruggevonden achter zijn stoel. Dood.”
Ook nabestaanden van de andere bemanningsleden werden opgespoord door Bindert Helder. Waaronder de familie van piloot Dietel. “Ook met hen onderhoud ik nog altijd warme contacten”, stelt Bindert. “Inclusief bezoekjes over en weer.” Op de Protestantse Begraafplaats in Opende staat een monument ter nagedachtenis aan de negen omgekomen bemanningsleden van de Sky Queen B17F; W. Dietel jr., J.E. Riddel, H.W. Funk jr., C.W. Davis, K.C. Dutton, L. Dunmeyer, J.L. Mason, E. Amory en W.D. Martin. “Naast Howard Adams zat verder ook bemanningslid Perotti in het vliegtuig”, weet Bindert. “Hem hebben we helaas nooit kunnen vinden. Het zoeken naar een ‘Perotti’ in Amerika is hetzelfde als zoeken naar Jan Jansen in Nederland, onbegonnen werk.”
|

UIT DE KRANT