“Een kunstenaar is ervoor om iets open te breken, om iets te veroorzaken”
Johan van der Dong fotografeert, schildert én houdt zich bezig met conceptuele kunst
GRIJPSKERK- Dit jaar is het tien jaar geleden dat Johan van der Dong doorbrak met zijn conceptuele kunst. “Dat is kunst waarbij het idee belangrijker is dan de vorm,” vertelt de kunstenaar. Met een aantal van zijn projecten vergaarde hij nogal wat publiciteit. Zo bedacht hij de postbus van God, waarbij mensen brieven konden sturen naar een bestaand postadres, postbus 10. Van der Dong houdt zich ook bezig met fotograferen, schilderen en tekenen. Hij vindt het belangrijk om als kunstenaar te weten wat er speelt in de samenleving en om discussie over een onderwerp te bereiken. “Een kunstenaar is ervoor om iets open te breken, om iets te veroorzaken.”
Vierhonderd brieven kwamen er binnen in de postbus van God. Van der Dong kan zich dat nog goed herinneren. “De brieven heb ik een jaar later ritueel aan kruizen verbrand. Als een soort reukoffer aan God. Ik ben eigenlijk altijd al erg geïnteresseerd geweest in symbolen en rituelen. Daar doe ik heel veel onderzoek naar. Waarom hebben mensen een bepaald ritueel nodig? Waarom bidden mensen? Daarbij probeer ik ook in te spelen op nieuws rondom een bepaald onderwerp.”
Zo speelde Van der Dong met zijn laatste grote project in op de vluchtelingenproblematiek. “Ik liet mensen een reis langs het Noorderstation maken, waarbij ook de burgemeester van Groningen meeliep. Hij droeg een koffer bij zich, om te laten zien dat het voor vluchtelingen niet makkelijk is om je land te verlaten voor zo’n ongewisse reis.”
Een ander project van de kunstenaar is de hotline van God. “Er hing een telefoon in het Noorderstation waar mensen naar toe konden bellen. De tekst die ik insprak voor de voicemail was: ‘U spreekt met God, op dit moment ben ik er niet maar spreek gerust een boodschap in.’ Er kwamen telefoontjes van over de hele wereld, ik kon aan de telefoonnummers namelijk zien waarvandaan er gebeld werd. Ik ben hiervoor ook in de Graham Norton show geweest. En met de postbus kreeg ik bijvoorbeeld publiciteit van de Volkskrant, de Trouw, BBC en EenVandaag.”
Van der Dong vertelt dat hij zelf thuis altijd al bezig was met kunst. Ook zijn broer houdt zich met kunst bezig, maar niet met conceptuele projecten. “Mijn broer is een schilder,” zegt Van der Dong. Zelf schildert hij ook. “Ik haal veel inspiratie voor mijn schilderijen uit het waddengebied. Daar doe ik erg veel mee. Ook Ierland is een grote inspiratiebron. In Dublin heb ik ook al heel wat Ierse kunstenaars ontmoet. Het landschap, de cultuur en de mensen trekt mij echt ontzettend. En ook het Keltische fascineert me.”
Hij rolt achteruit in zijn rolstoel en haalt een groot portret tevoorschijn. Het gaat om een schilderij in figuratieve stijl, vertelt Van der Dong. “Dat is mijn stijl. Ik wil mensen prikkelen en hun fantasie aanwakkeren en hen op een bepaald spoor zetten.” Op het doek staan een aantal stenen afgebeeld en een grot. “Dit is Newgrange,” verklaart de kunstenaar. “Dat is iets wat de Kelten vroeger bedacht hebben. Op 21 december om twaalf uur valt het licht door de grot in deze grave en balt dan samen tot een klein puntje. Op die manier wisten zij, oh vanaf nu worden de dagen weer langer, het blijft ’s avonds langer licht. Dat hebben ze toen al bedacht, knap hé?”
Met zijn projecten en zijn exposities in galerieën heeft Van der Dong een droom zien uitkomen. “Ik heb echt mijn droom nagejaagd. Makkelijk was de route voor mij niet, je moet voor jezelf vechten en in jezelf blijven geloven,” weet hij. “Ik geniet ervan als mensen mijn galerie in Groningen binnenstappen en een schilderij van me kopen. Of als ik weer een project voor elkaar gekregen heb,” besluit hij met een lach.
