Grootegast opnieuw om tafel met het COA

Afbeelding
voorpagina groningen

Rond 1 oktober nieuwe waarnemend burgemeester verwacht

GROOTEGAST – Het is eindelijk rustig op het gemeentehuis van Grootegast. Veel medewerkers genieten van hun welverdiende vakantie. En dat hadden velen ook hard nodig. Grootegast komt uit een roerige periode waarin er veel gebeurd is. Gemoederen raakten verhit over de plannen om een asielzoekerscentrum binnen de gemeentegrenzen te realiseren, er werd een alcoholverbod ingesteld en dan natuurlijk nog het plotselinge overlijden van burgemeester Kor Dijkstra. Veel te vroeg en veel te jong. Ook Sjabbo Smedes, de locoburgemeester van Grootegast, kon wel een adempauze gebruiken. Die heeft hij inmiddels gehad en wij willen natuurlijk weten: ‘Hoe nu verder?’ “Het is momenteel rustig door de vakantieperiode”, zegt Smedes. “We kunnen dus best even bijpraten, kom maar langs.”
Eenmaal aan tafel treffen we een ontspannen locoburgemeester. Het is inderdaad rustig op het gemeentehuis en we krijgen dan ook alle tijd om samen met Sjabbo Smedes terug te kijken op de hectische periode en vooruit te blikken op de toekomst. “We werden voor de zomer opeens geconfronteerd met een groot verlies”, antwoordt Smedes op de vraag wat het overlijden van Kor Dijkstra voor gevolg had voor de gemeente. “Het grote verlies was er één die je zowel letterlijk als figuurlijk kunt opvatten. Niet alleen raak je als gemeente en als collega je burgemeester kwijt, wat al treurig genoeg is, ook gaat er een hoop kennis verloren. Kor Dijkstra was de langst zittende burgemeester van Nederland, niemand kent deze gemeente zoals hij. Kor wist wat er besloten was, wanneer dat was en door wie. Toen in 1990 zijn gemeente Oldehove opging in Zuidhorn, trok hij naar Grootegast –dat eveneens heringedeeld was- om daar het ambt van burgemeester te bekleden.
Kor Dijkstra is dus vanaf het begin van de heringedeelde gemeente Grootegast burgemeester geweest. Dat is niet te vervangen.” Ook niet door Sjabbo Smedes zelf die de taken van Kor Dijkstra heeft overgenomen. Tijdelijk dan, want er zal een nieuwe waarnemend burgemeester worden aangesteld die Grootegast richting het Westerkwartier moet leiden.
“Normaal gesproken komt er dan een sollicitatieprocedure, krijgt de raad inspraak en moeten de Commissaris van de Koning, de minister en de Tweede Kamer akkoord gaan”, weet hij. “Dat slaan we nu over. Over tweeënhalf jaar gaat Grootegast op in de nieuwe gemeente Westerkwartier. Het heeft dus geen zin om een hoop poespas te maken voor een functie die over een paar jaar ophoudt te bestaan. Vergeet ook niet, normaal gesproken worden burgemeesters aangesteld voor een periode van zes jaar.” Namen van kandidaten weet Smedes nog niet te noemen. “Nee, dat gaan we zien”, zegt hij. “Het gaat ongetwijfeld iemand worden uit de kring van de commissaris, maar wie er kans maakt weten wij ook niet. Wel verwacht ik dat de nieuwe waarnemend burgemeester rond 1 oktober zal beginnen. Deze zal zich vooral moeten gaan richten op een soepele overgang naar het Westerkwartier. Veel beleid zal er logischerwijs niet meer ontwikkelt worden voor deze gemeente, des te meer moeten we zaken goed regelen voor onze inwoners.” Smedes voegt daaraan toe weinig weerstand te bespeuren bij de inwoners van zowel Grootegast als de rest van het Westerkwartier. “Tijdens de bijeenkomst in Tolbert werd al snel duidelijk dat er weinig verschillen zijn tussen de inwoners van de vier gemeenten. De grootste uitdaging is eigenlijk om de nieuwe gemeente dicht bij de mensen te houden. Denk daarbij aan het afhuren van dorpshuizen om dáár als gemeente te praten met mensen in een bepaalde wijk over hun plaatselijke zaken.”

Plaatselijke zaken zoals bijvoorbeeld het asielzoekerscentrum dat in Grootegast moet komen. Nou ja, ‘moet’. Volgens de locoburgemeester valt het wel mee met dat moeten. “Er ligt een motie van de raad dat het college op zoek moet naar een geschikte locatie voor een azc”, vertelt Smedes. “De afgelopen periode hebben we dat op een aantal locaties geprobeerd, maar zonder succes. Overigens betekent dat niet dat alle moeite voor niks is geweest. De discussie over de eerste locatie heeft bijvoorbeeld naast een interessante politieke discussie ook duidelijke kaders opgeleverd. Zo is het aantal van 500 asielzoekers teruggebracht naar 300 vluchtelingen. Al is dat volgens sommigen nog te veel.” Er gaan stemmen op in Grootegast om het aantal terug te brengen naar honderd asielzoekers. Iets dat niet haalbaar is, omdat het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers driehonderd als minimum hanteert. “Naast opvang hebben asielzoekers ook faciliteiten en zorg nodig”, aldus Smedes. “Dagopvang, een dokter, onderwijs voor de kinderen en cursussen voor de oudere vluchtelingen. Zaken die geld kosten. Kosten die voor een aantal van 100 gewoonweg te hoog en dus niet rendabel zijn.” Na de veel bediscussieerde locatie op het industrieterrein zijn ook twee andere locaties afgevallen dit jaar. “Allereerst die op de Tweemat”, vervolgt Smedes zijn verhaal. “We hebben dat naar buiten toe gecommuniceerd omdat mensen begonnen te praten en speculeren over de locatie. Door het openlijk te vertellen dachten wij rust te creëren, uiteindelijk bleek de locatie financieel niet haalbaar en hebben wij onze aandacht verlegd naar de Bovenweg.” Die deal leek zo goed als rond toen burgemeester Dijkstra plotseling overleed. “De raad zou op 14 juni beslissen over deze locatie”, aldus Smedes. “Logischerwijs werd deze vergadering na het overlijden van Kor Dijkstra uitgesteld. Het voorlopige koopcontract verliep echter op 15 juni en de eigenaar van de grond wilde niet praten over een verlenging. Dus kon er ook een streep door deze locatie. We gaan na de zomer in gesprek met het COA over de vraag hoe groot de behoefte voor een nieuw azc nog is. We zien dat de vluchtelingenstroom minder wordt, maar dat er voor statushouders nog altijd geen passende oplossing is gevonden. Veel gemeenten lopen achter op hun huisvestingstaak, waardoor we nu andere problemen hebben die we het hoofd moeten bieden. Misschien dat Grootegast iets meer kan betekenen op dit vlak, dat we bijvoorbeeld meer woonruimte voor statushouders aanbieden. Wold & Waard is een partner in deze en zij gaan hun nieuwbouwplannen naar voren schuiven en wachten met het afbreken van woningen die weg moeten. Daardoor zou er meer ruimte moeten komen voor statushouders.”

De huisvesting van asielzoekers is iets waar alle gemeenten in het Westerkwartier momenteel gezamenlijk naar kijken. Wat volgens Smedes ook moet, per slot van rekening wordt alles straks één geheel. “De herindeling bestaat vooralsnog uit een boel aftasten”, aldus Smedes. “Het is een groot proces dat nu loopt. Op veel vlakken werken we al nauw samen met Zuidhorn, Leek en Marum, maar straks gaat het wel om het ‘eggie’. De organisatie op poten krijgen is een technisch dingetje, dat komt wel goed. De grootste vraag is: ‘Waar komt straks het gemeentelijk centrum te liggen’. Een mooi vraagstuk. Zuidhorn heeft veel woon- en werkverkeer en een prachtig transferium met een spoorlijn. Leek heeft daarentegen de industrie en ligt bovendien aan de A7. Dat laatste doet Marum ook, maar die mogen niet meer uitbreiden van de Provincie. Grootegast is vooral een woongemeente. Daar zijn wij ook groot in. Ieder dorp heeft een dorpshuis en we hebben drie sportzalen in drie grote kernen. Daarmee lopen wij voorop in deze. Veel sportvoorzieningen hebben wij ook geprivatiseerd en onder gebracht bij de clubs zelf.” Of de voorsprong op het gebied van privatisering ook zorgt voor een centrale rol in het Westerkwartier valt te bezien. Ook Sjabbo Smedes ziet het verschil tussen grote en kleine gemeenten. “Niettemin zetten wij als Grootegast in op het ‘klein’ houden van de politiek, waar het nieuwe gemeentelijke centrum ook mag komen. Een grote gemeente mag niet betekenen dat alles ver van de burger weg moet worden gehouden. Er zal meer via de digitale snelweg geregeld moeten worden, daarbij moeten we echter niet vergeten dat sommige inwoners het op prijs stellen persoonlijk contact te hebben met de gemeente. Een loket in elk van de vier gemeenten is dus geen gek idee.” Tot slot vragen we Smedes natuurlijk naar het ‘alcoholprobleem’ waar Grootegast mee kampt. “Ik heb gelezen dat dit de derde keer is dat we een alcoholverbod hebben ingevoerd”, lacht hij nuchter. “Dat is niet helemaal waar. We hebben altijd al een alcoholverbod in de gemeente gehad. Door klachten van buurtbewoners in het centrum en de politie zagen wij ons genoodzaakt om de regels iets aan te scherpen en opnieuw onder de aandacht te brengen. Daardoor lijkt het een nieuwe regel, maar dat is het dus niet.” De insteek van de gemeente is simpel, volgens Smedes. “We geven de politie een extra instrument om kordaat op te treden bij drankincidenten en groepsvorming. Meer is het niet. We gaan echt geen heksenjacht houden.”

UIT DE KRANT