Grootegast zet in op behoud college CDA, CU & PvdA
Vorming colleges moet nog beginnen
GROOTEGAST – De komende vier jaar bestaat het college van de gemeente Grootegast uit het CDA, de ChristenUnie en de PvdA, dat is de inzet van de drie partijen die sinds afgelopen donderdagavond met elkaar om tafel zitten. Ze zetten daarmee het college voort, dat ruim een jaar geleden na een bestuurscrisis ontstond. Ook in De Marne kunnen de partijen er binnen enkele dagen uit zijn. De vraag is daar of de PvdA zich in haar voet heeft geschoten met haar standpunt over herindeling. Alleen in Zuidhorn zit de vaart er niet in.
Het was een korte blik in elkaars ogen op de uitslagenavond van de Grootegaster verkiezingen, die ervoor zorgde dat een dag later de onderhandelingen zouden starten. Niet VZ2000, de partij werd de grootste bij de verkiezingen, zou hier het voortouw in nemen, maar het CDA. De bestuurderspartij wil samen met de ChristenUnie en de PvdA een bestuursakkoord smeden, dat lijkt op het huidige deelakkoord. Dit tot frustratie van VZ2000, die vindt dat zij het voortouw in de onderhandelingen had moeten nemen. “Dit is ongekend,” reageert Ytsen van der Velde. “Het straalt de arrogantie van de macht uit.”
Voorman Sjabbo Smedes (CDA) had die woorden wel verwacht, maar wilde niet een schijnonderhandeling starten. “Het klopt dat de grootste partij normaal gesproken het voortouw neemt, maar daar hoe je niet perse op te wachten. Wij gaan niet in zee met een partij met een standpunt tegen herindeling. Ik zie daar geen heil in. Mocht VZ2000 ineens afzien van dat standpunt, dan heb je te maken met kiezersbedrog.” Kees Apoll (CU) is het hiermee eens, maar hij vindt wel dat er goed gekeken moet worden naar de ‘nieuwe verhoudingen’ binnen de coalitie. “Wat je ook bedenkt, wij zijn bijna altijd nodig, tenzij het CDA en VZ2000 samen verder gaan, maar dat zie ik niet gebeuren. Als het CDA onze volwaardigheid onderstreept kunnen we ver komen.” Volgens Apoll sluiten de christelijke idealen van de partij meer aan bij die van het CDA, dan bij die van VZ2000.
De grote vraag die overblijft is wat er gaat gebeuren met de PvdA. De partij halveerde woensdag en heeft nog maar één zetel over. Hoewel lijsttrekker Myra Eeken door de partij naar voren is geschoven als wethouder, is het niet de verwachting dat zij dit ook (direct) wordt. “Als ik wethouder word, zit er een hele nieuwe fractievoorzitter in de gemeenteraad. Het is belangrijk dat we die eerst klaarstomen. Je doet dat werk niet zomaar even. Je hebt aardig wat kennis en ervaring nodig. Ik heb dat zelf ook moeten leren toen ik fractievoorzitter werd.” Het idee van de partij is daarom om wethouder Kor de Wagt op zijn plek te laten zitten.
De druiven zijn zuur bij de overige partijen. VZ2000 won 395 stemmen, maar lijkt veroordeeld tot de oppositie. Net als de VVD (+7 stemmen) en GroenLinks (+88). Jan Wessels (GL) hoopt dat zijn ene zetel genoeg is om de plek van de PvdA over te nemen. “Persoonlijk zou ik het logisch vinden als gekozen wordt voor ons. Wij hebben nu vier jaar ervaring en ook nog winst geboekt bij de verkiezingen. Natuurlijk blijven we klein met één zetel, maar ik bied wel aan dat wij geen extra wethouder leveren als we ons bij de coalitie aansluiten. Dan spaart de gemeente toch weer geld uit.” De verwachting is dat de onderhandelingen in Grootegast nog maximaal een week duren. Afgelopen weekend werden al de eerste akkoorden via de mail uitgewisseld.
De Marne
In de gemeente De Marne wil het CDA de formatie niet langer laten duren dan nodig is. Zaterdag voerden zij als winnaar van de verkiezingen gesprekken met alle andere partijen. Wat vrij snel duidelijk werd, is dat GroenLinks een voorkeurspositie inneemt als het gaat om de vorming van een nieuw college. De partij won afgelopen woensdag één zetel, dit ten koste van de PvdA. De vraag is nu welke partij als derde mag aansluiten om tot een meerderheid te komen. Met drie zetels hebben de PvdA en VVD goede papieren in de handen, maar ook de ChristenUnie zou het college aan een meerderheid kunnen helpen. Echter zit die laatste partij voorlopig op de reservebank.
Erg tevreden zijn zowel het CDA als GroenLinks over de samenwerking met de PvdA in de afgelopen vier jaar, maar dat de PvdA niet mee ging in een plan voor één mega gemeente in Noord-Groningen, zorgt er wel voor dat volgens Herwil van Gelder (GL) ‘de nieren geproefd’ moeten worden. “Ik ben benieuwd of het verkiezingsretoriek is,” laat hij desgevraagd weten. “Hier moet echt even goed over gesproken worden, want dit kan een breekpunt zijn. Die gesprekken worden gevoerd door het CDA. Als grootste partij bepalen zij wat het tempo en de volgorde is.”
Het zou dus kunnen dat de PvdA zich met haar herindelingsstandpunt in de voet heeft geschoten voor een nieuwe periode in het college. Mariëtte de Visser (PvdA) laat zondagavond weten dat herindeling op kleine schaal nog steeds de voorkeur van de partij heeft. “Onze voorkeur ligt heel duidelijk bij een kleinere variant, maar we hebben in de raad ook het standpunt ingenomen om beide opties te onderzoeken.” Mocht het CDA (en dus ook GroenLinks) hier met de partij niet uitkomen, dan ligt de weg naar de VVD nog steeds open. Voorman Johan van der Vis laat weten dat voor zijn partij het op orde brengen van de financiën de grootste prioriteit heeft. Wie namens de partij wethouder moet worden, wil hij nog niet zeggen. De verwachting is dat de onderhandelingen in De Marne nog ongeveer anderhalve week duren.
Zuidhorn
Waar nog geen knopen doorgehakt zijn, is in Zuidhorn. Naar Haags voorbeeld heeft de gemeenteraad daar afgelopen zaterdag een heuse informateur benoemd. De komende weken moet raadslid Jacob Klaas Star (CDA) de onderhandelingen leiden. Gekeken zal worden naar een doorstart van het huidige college. Dat de PvdA, ten koste van D66, een zetel verloor hoeft daarbij geen breekpunt te zijn. Daarnaast worden ook alle andere opties niet uitgesloten.
Zo kan met de VVD, D66 en/of GroenLinks een coalitie gevormd worden. Bij deze laatste partij worden wel kanttekeningen geplaatst. Hans Schipper: “Als ChristenUnie zijn we voor een herindeling in het Westerkwartier. Natuurlijk zijn er een aantal voorwaarden, maar we gaan ons standpunt niet zomaar wijzigen. GroenLinks heeft zich in de afgelopen periode duidelijk uitgesproken tegen een herindeling. Het kan dus nog moeilijk worden.”
CDA-leider Fred Stol kent die bezwaren ook, maar hij denkt dat ze te overbruggen zijn. “Als je het verkiezingsprogramma van GroenLinks leest, zie je dat er een ontsnappingsclausule inzit. De partij heeft een formulering opgenomen, die het CDA ook al eerder gebruikt heeft. Zij willen sterke dorpen, dat is hetzelfde als ons kernenbeleid. We moeten bij een herindeling dicht bij de burger blijven staan.” De verwachting in Zuidhorn is dat de onderhandelingen nog enkele weken duren.
Uitslag:
Grootegast: VZ2000 4 (+1), CDA 4, CU 3, VVD 2, PvdA 1 (-1), GroenLinks 1
Zuidhorn: CDA 4, CU 4, GroenLinks 3, PvdA 2 (-1), VVD 2, D66 2 (+1)
De Marne: CDA 4, PvdA 3 (-1), VVD 3, GroenLinks 3 (+1), CU 2
