In Memoriam: Bert Swart

Afbeelding
voorpagina groningen
Het is even voor half zes in de middag als ik in mijn auto stap in Aduard. Na een goed interview in het plaatselijke hotel rijd ik naar huis. Ietwat gehaast, want mijn zoon dient een half uurtje later al op school te verschijnen voor zijn afsluitende O&O project. Dertig minuten om van Aduard naar Leek te komen. Normaal gesproken een makkie, want waar hebben we het over? Den Horn, Enumatil en dan Leek. Twintig minuutjes maximaal; er is zelfs nog tijd voor koffie. Op het moment dat mijn portier in Aduard dichtslaat heb ik nog geen idee dat de reis naar Leek gevoelsmatig langer zal gaan duren dan vooraf gedacht.
Nog voor Den Horn piept mijn telefoon, een inkomend mailtje. Met een scheef oog kijk ik naar mijn scherm en zie de naam van de communicatieadviseur van de gemeente Zuidhorn staan. Geen probleem, dat gebeurt regelmatig. Alleen laat mijn telefoon ook de eerste woorden van het persbericht zien. ‘Geliefde en…’ valt er te lezen op mijn scherm. Het kwartje valt direct…

Het is 26 april als ik mij om 8.20 uur meld op het gemeentehuis van Zuidhorn. Een dag voordat onze koning zijn verjaardag viert, dus worden er lintjes uitgedeeld. Zeker in Zuidhorn waar ze Lintjesregen héél serieus nemen. Het blijkt een Lintjestsunami te zijn waarbij Bert Swart als burgervader de eer heeft elf mensen in het zonnetje te zetten. Dat dient te gebeuren op negen locaties in liefst vijf dorpen. Er is een strak schema opgesteld. Ik heb er zelf een hard hoofd in en voorspel een gigantische uitloop. Bert niet. De burgemeester is relaxed en weet wat er moet gebeuren; op een leuke, vriendelijke en vlotte manier deze uitzonderlijke mensen de dag geven die ze verdienen.
… Nog voordat ik Den Horn door ben en de gemeente Zuidhorn verruil voor Leek verandert mijn telefoon in een disco. Bliepjes en lichtjes wisselen elkaar in rap tempo af. Collega’s, vrienden en bekenden proberen mij datgene te vertellen dat ik eigenlijk al weet…
Typisch Bert Swart. Hij weet dat er een bijzonder strak schema is gecomponeerd, maar dat deert hem niet. Bert heeft zich -zoals gebruikelijk- bijzonder goed voorbereid. Er is een verhaaltje over de burgemeestersketting ingestudeerd en daarnaast heeft de burgervader spiekbriefjes in zijn zak zitten. “Deze mensen hebben zoveel goede en mooie dingen gedaan. Dat kan ik onmogelijk allemaal onthouden”, geeft hij lachend toe. Openlijk ook. Want waarom zou je er omheen draaien? Eromheen draaien is niet de manier van Swart. Dus lepelt hij netjes overal het verhaal achter de ketting op, waarna hij het bijpassende spiekbriefje tevoorschijn tovert en de redenen opsomt waarom er hier een lintje wordt uitgereikt.
… Een dag na de drukke Lintjestsunami van Zuidhorn verschijnt het eerste slechte bericht in de mailbox. Burgemeester Bert Swart is onwel geworden en ligt in het ziekenhuis, schrijft wethouder Fred Stol. Een reden voor het onwel wordt niet genoemd, maar het gonst van de geruchten op de redactie als er dagen later nog steeds geen opvolgend bericht is. Aan het einde van de week komt er toch een update binnen over de situatie van Bert Swart. Hij verblijft nog altijd in het ziekenhuis waar diverse onderzoeken gaande zijn. Bert en zijn familie zijn voorzichtig optimistisch…
Het verhaal achter de burgemeestersketting. Alhoewel je denkt met de burgemeester op stap te zijn, ligt de werkelijkheid iets anders. Deze dag, 26 april, was Bert Swart de vertegenwoordiger van de koning. Wie het verhaal achter de ketting weet en goed oplette had het al gezien. Wanneer de burgemeester namens Zuidhorn handelt, prijkt op de voorkant van de hanger aan de burgemeestersketting het wapen van Zuidhorn. Deze dag was de ketting echter omgedraaid; het wapen van Nederland was te zien en dat houdt in dat Bert Swart de lintjes opspeldde uit naam van koning Willem-Alexander. Negen keer vertelt Bert het verhaal aan telkens een nieuwe groep familie en vrienden van de gelukkige ontvangers van het lintje. Ik gaap en Bert betrapt mij tijdens zijn speech. Glimlachend vervolgt hij zijn rede om mij net voor het vertrek naar het volgende adres een por in de zij te verkopen. “Kan je het verhaal al dromen?”, vraagt hij lachend.
… In de weken daarna slaat het optimisme al snel om. Zeker als de burgervader en zijn familie te horen krijgen dat het blijkt te gaan om een snelgroeiende, agressieve tumor. Genezing is niet mogelijk en de familie laat weten de toekomst bijzonder somber in te zien…
Het is nog maar enkele maanden geleden dat ik in een column schreef dat Bert Swart zou verkassen naar Midden-Drenthe. Langer blijven na de herindeling was geen optie –want afspraak is afspraak- en het pensioen was nog lang niet in zicht, vond ook de burgervader zelf. Hij kon nog met gemak een burgemeestersperiode van zes jaar mee en Midden-Drenthe  leek hem prachtig. 15 maart, Verkiezingsdag, kwam ik hem tegen in het Aduarder stembureau. Zijn overstap was net bekend en Bert werd deze dag op de voet gevolgd door een team van RTV Drenthe. Ik noemde hem een overloper, waar hij keurig op antwoordde dat ik een aansteller was. Een tafereel dat lachend werd vastgelegd door RTV Drenthe, die zo alvast een mooi inkijkje kregen in het open en vrolijke karakter van de man die ‘hun’ Midden-Drenthe van extra glans ging voorzien.
… Voor mijn gevoel is de slingerweg tussen Den Horn en Enumatil eindeloos. Ik besluit de auto aan de kant te zetten en mijn vrouw te bellen. Mijn vermoedens zijn inmiddels wel bevestigd; dat houdt in dat ik het niet red om mijn zoon klokslag zes uur voor de schooldeuren af te leveren. Of zij alvast met hem vooruit wil gaan. Ik kom later langs te kijken, maar moet eerst iets anders doen…
Bert heeft maar kort mogen genieten van zijn voorgenomen overstap naar Midden-Drenthe. Anderhalf maand later, donderdag 27 april, een dag na de Lintjesregen in Zuidhorn én zijn 61ste verjaardag wordt Bert Swart onwel. Het dagje stappen met een doos vol lintjes blijkt de laatste keer te zijn dat ik Bert Swart heb gezien en gesproken.  De burgemeester die geroemd werd om zijn humor en verbindende kwaliteiten is niet meer. Begin juli zou hij weggaan. Het werd een week eerder, de bestemming is helaas gewijzigd en het afscheid definitiever dan een paar maanden geleden nog werd aangenomen. Wat achter blijft is een enorme leegte bij zijn familie, zijn gemeente en iedereen die de burgervader heeft mogen leren kennen. Een groot verlies om te dragen en te verwerken.
… Een paar minuten voor zes kom ik mijn huis binnengelopen. Vrouw- en zoonlief zijn inmiddels al richting school. Ik besluit het persbericht vanuit Zuidhorn te lezen en vervolgens online te zetten. Het nieuws slaat in als een bom. Wie denkt dat journalisten altijd neutraal zijn en zonder emotie een verhaal kunnen neerkladden zit er naast. Er flink naast zelfs. Kijkend naar het plafond besef ik mij dat ik een artikel moet schrijven waarvan ik al weken weet dat het eraan zit te komen. Een stuk dat ik helemaal niet wil schrijven. Deze in memoriam dus.
Onze gedachten gaan uit naar Paula, Peter, Nienke en nabestaanden van burgemeester Bert Swart. Zij verliezen hun geliefde echtgenoot en vader. Wij wensen hun veel sterkte toe in deze moeilijke tijd. Zuidhorn verliest een groot burgemeester. Betrokken, begaan, benaderbaar, verbindend en bovenal vol humor. Geliefd en gewaardeerd in de gemeente en ver daarbuiten. Daarnaast verliest de wereld een geweldig mens. Sociaal en vriendelijk. Bert Swart stond midden in het leven en genoot van elk contact met iedereen. De wereld is sinds donderdag een stukje minder kleurrijk. Gelukkig is de hemel er flink op vooruit gegaan.
Bert Swart is slechts 61 jaar geworden.
 
Richard Lamberst

UIT DE KRANT