Informatiebord Faan herinnert aan gruwelen Rudolph de Mepsche
voorpagina groningen
Historische verenigingen Zuidhorn en Oldekerk slaan handen ineen
FAAN – Een mooie samenwerking tussen de Historische Kring Zuidhorn en Streekhistorische Vereniging Aeldakerka uit Oldekerk. Samen onthulden zij afgelopen week een informatiebord met daarop herinneringen aan de gruweldaden van Rudolph de Mepsche. Van oudsher hebben de twee oude gemeenten veel met elkaar gemeen. In 1731, toen de Mepsche aan de macht kwam, vormden Zuidhorn en Oldekerk samen nog het Oostdeel Langewold. 1731 is ook het jaar waarop 22 sodomieten -tegenwoordig homoseksuelen genoemd- werden opgepakt, gemarteld, berecht en geëxecuteerd. Gruwelijkheden waar de twee historische verenigingen graag bij stil staan, omdat ze niet vergeten mogen worden.
Altijd als in Zuidhorn en omgeving spannende verhalen over vroeger worden verteld, komen onvermijdelijk de gruwelen tevoorschijn die in het jaar 1731 werden gepleegd door Rudolph de Mepsche, borgheer van Bijma in Faan. Het verhaal is bij velen welbekend. Het speelt zich af in een periode, begin 18e eeuw, dat vanuit de kerken fel wordt gepreekt tegen sodomieten. Rudolph de Mepsche, die in 1731 net grietman was geworden van Oosterdeel Langewold, waar ook Noord- en Zuidhorn, Faan, Niekerk en Oldekerk onder vielen, bracht 22 van sodomie verdachte mannen op. Hij organiseerde een berechting in het kerkje dat bij de borg Bijma hoorde. Na de uitgesproken doodvonnissen liet hij de 21 mannen -eentje was al tijdens de martelende ondervragingen overleden- ter dood brengen door wurging en verbranding op het in Zuidhorn gelegen executieveld. Dat lag terzijde van de Gast, op de plek waar nu de woonwijk de Bongerd is gelegen. De borgheer van Hanckema in Zuidhorn, Maurits Clant, die in die tijd een machtsstrijd met De Mepsche voerde, weigerde het transport van de veroordeelden naar het executieveld over zijn grondgebied te laten lopen. Naar verluidt is er een speciale weg aangelegd –de huidige Frankrijkerlaan- om een route naar het ‘kaakheem’ te kunnen volgen buiten de Hanckemaborg om. Al geruime tijd leeft er bij de historische verenigingen van Zuidhorn en Oldekerk de wens om ergens op of bij de locaties uit dit verhaal iets in te richten ter herinnering aan de Faanse gruwelen. Het is immers een gebeuren zonder weerga: een publieke executie na een strafproces, buiten oorlogstijd, van zo’n grote groep mensen, wegens vermeende zedeloosheid. Een jaar of tien geleden is al eens geprobeerd, door een werkgroep van samenwerkende leden van de Historische Kring Zuidhorn en Aeldakerka, om een klein monument op te richten langs de Fanerweg, schuin tegenover de tegenwoordige boerderij Bijma. Daar is een kleine halfronde verbreding van de wegberm, op de plek waar vroeger koetsen konden keren op de oprijlaan van de borg. Die borg zelf lag iets verder van de weg af dan de huidige boerderij. De gemeenteraad van Grootegast wees het plan echter af. De plek is niet erg geschikt om als fietser of automobilist even halt te houden, en het plan om een weggetje achteruit aan te leggen naar een verderop langs de provinciale weg te situeren parkeerplek vond ook geen genade in de ogen van de gemeenteraad. Vijf jaar geleden is ‘t initiatief weer opgepakt, nu met een eenvoudiger plan, namelijk om een historisch informatiebord te plaatsen op de plek waar de Fanerweg richting Leek linksaf slaat van de provinciale weg van Zuidhorn naar Niekerk en Oldekerk. Daar ter plaatse is er een ruimere wegberm met een klein stukje bestrating terzijde van de hoofdweg, dat toegang biedt naar enkele op die plek gelegen woningen. Hier kunnen wandelaars, fietsers en automobilisten veilig even staan om kennis nemen van de op het bord vermelde informatie, waarbij ze rechtstreeks uitkijken op de plek waar vroeger de borg Bijma en het bijbehorende kerkje hebben gestaan. Het heeft om allerlei redenen nogal wat tijd genomen, maar uiteindelijk zijn de vergunningen van zowel de gemeente (Grootegast) als de provincie Groningen voor zo’n informatiebord onlangs toch verworven. Voor de bekostiging van het bord werd dankbaar gebruik gemaakt van een subsidie van het Gebiedsfonds Westerkwartier. Bij de onthulling waren collegeleden uit de vier Westerkwartiergemeenten aanwezig. Een groep zangers uit de omringende dorpen brachten een passend lied ten gehore. En hoe het tegenwoordig gesteld met de ‘sodomieten’ in de omgeving van Niekerk, Oldekerk, Faan en Zuidhorn? Waar eeuwen geleden homoseksuele mannen nog werden opgepakt en geëxecuteerd, daar kunnen zij tegenwoordig prima kamperen bij homocamping De Heerenborgh. De tijd heeft niet stil gestaan, in dit geval gelukkig maar.
FAAN – Een mooie samenwerking tussen de Historische Kring Zuidhorn en Streekhistorische Vereniging Aeldakerka uit Oldekerk. Samen onthulden zij afgelopen week een informatiebord met daarop herinneringen aan de gruweldaden van Rudolph de Mepsche. Van oudsher hebben de twee oude gemeenten veel met elkaar gemeen. In 1731, toen de Mepsche aan de macht kwam, vormden Zuidhorn en Oldekerk samen nog het Oostdeel Langewold. 1731 is ook het jaar waarop 22 sodomieten -tegenwoordig homoseksuelen genoemd- werden opgepakt, gemarteld, berecht en geëxecuteerd. Gruwelijkheden waar de twee historische verenigingen graag bij stil staan, omdat ze niet vergeten mogen worden.
Altijd als in Zuidhorn en omgeving spannende verhalen over vroeger worden verteld, komen onvermijdelijk de gruwelen tevoorschijn die in het jaar 1731 werden gepleegd door Rudolph de Mepsche, borgheer van Bijma in Faan. Het verhaal is bij velen welbekend. Het speelt zich af in een periode, begin 18e eeuw, dat vanuit de kerken fel wordt gepreekt tegen sodomieten. Rudolph de Mepsche, die in 1731 net grietman was geworden van Oosterdeel Langewold, waar ook Noord- en Zuidhorn, Faan, Niekerk en Oldekerk onder vielen, bracht 22 van sodomie verdachte mannen op. Hij organiseerde een berechting in het kerkje dat bij de borg Bijma hoorde. Na de uitgesproken doodvonnissen liet hij de 21 mannen -eentje was al tijdens de martelende ondervragingen overleden- ter dood brengen door wurging en verbranding op het in Zuidhorn gelegen executieveld. Dat lag terzijde van de Gast, op de plek waar nu de woonwijk de Bongerd is gelegen. De borgheer van Hanckema in Zuidhorn, Maurits Clant, die in die tijd een machtsstrijd met De Mepsche voerde, weigerde het transport van de veroordeelden naar het executieveld over zijn grondgebied te laten lopen. Naar verluidt is er een speciale weg aangelegd –de huidige Frankrijkerlaan- om een route naar het ‘kaakheem’ te kunnen volgen buiten de Hanckemaborg om. Al geruime tijd leeft er bij de historische verenigingen van Zuidhorn en Oldekerk de wens om ergens op of bij de locaties uit dit verhaal iets in te richten ter herinnering aan de Faanse gruwelen. Het is immers een gebeuren zonder weerga: een publieke executie na een strafproces, buiten oorlogstijd, van zo’n grote groep mensen, wegens vermeende zedeloosheid. Een jaar of tien geleden is al eens geprobeerd, door een werkgroep van samenwerkende leden van de Historische Kring Zuidhorn en Aeldakerka, om een klein monument op te richten langs de Fanerweg, schuin tegenover de tegenwoordige boerderij Bijma. Daar is een kleine halfronde verbreding van de wegberm, op de plek waar vroeger koetsen konden keren op de oprijlaan van de borg. Die borg zelf lag iets verder van de weg af dan de huidige boerderij. De gemeenteraad van Grootegast wees het plan echter af. De plek is niet erg geschikt om als fietser of automobilist even halt te houden, en het plan om een weggetje achteruit aan te leggen naar een verderop langs de provinciale weg te situeren parkeerplek vond ook geen genade in de ogen van de gemeenteraad. Vijf jaar geleden is ‘t initiatief weer opgepakt, nu met een eenvoudiger plan, namelijk om een historisch informatiebord te plaatsen op de plek waar de Fanerweg richting Leek linksaf slaat van de provinciale weg van Zuidhorn naar Niekerk en Oldekerk. Daar ter plaatse is er een ruimere wegberm met een klein stukje bestrating terzijde van de hoofdweg, dat toegang biedt naar enkele op die plek gelegen woningen. Hier kunnen wandelaars, fietsers en automobilisten veilig even staan om kennis nemen van de op het bord vermelde informatie, waarbij ze rechtstreeks uitkijken op de plek waar vroeger de borg Bijma en het bijbehorende kerkje hebben gestaan. Het heeft om allerlei redenen nogal wat tijd genomen, maar uiteindelijk zijn de vergunningen van zowel de gemeente (Grootegast) als de provincie Groningen voor zo’n informatiebord onlangs toch verworven. Voor de bekostiging van het bord werd dankbaar gebruik gemaakt van een subsidie van het Gebiedsfonds Westerkwartier. Bij de onthulling waren collegeleden uit de vier Westerkwartiergemeenten aanwezig. Een groep zangers uit de omringende dorpen brachten een passend lied ten gehore. En hoe het tegenwoordig gesteld met de ‘sodomieten’ in de omgeving van Niekerk, Oldekerk, Faan en Zuidhorn? Waar eeuwen geleden homoseksuele mannen nog werden opgepakt en geëxecuteerd, daar kunnen zij tegenwoordig prima kamperen bij homocamping De Heerenborgh. De tijd heeft niet stil gestaan, in dit geval gelukkig maar.