Jubileumjaar eindigt voor Marten van der Veen in domper

BUITENPOST/TWIJZELERHEIDE – Tot het laatste moment bleef hij erin geloven dat het college van Achtkarspelen het wel zou redden. Toch zit hij nu thuis. Wethouder Marten van der Veen (FNP) overleefde vlak voor de zomer een motie van wantrouwen niet. Een pijnlijk moment voor de wethouder, die dit jaar eigenlijk moest vieren dat hij 40 jaar actief is voor de Mienskip.

Nee, zo’n afscheid hadden ze hem niet gegund. Het zijn lovende woorden van zowel de nieuwe coalitie als enkele politieke ‘vrienden’, maar Van der Veen doet het niks. Hij bleef voor de zomer erin geloven dat er een oplossing zou komen voor de politieke crisis. “Er was een VNG-motie die gunstig was voor de plattelandsgemeenten. Ik dacht: er moet altijd nog geld komen, dus het komt wel goed. We hebben er in het college over gepraat, maar Postma (Gerda Postma, red.) wilde niet bewegen,” zegt de FNP’er in het Frysk.

De bezuinigingen op het ‘Sociaal Domein’ waren volgens de Fries nodig om de kosten op andere plekken niet uit de hand te laten lopen. “Je moet bijvoorbeeld de huurtarieven voor de verenigingen niet zo hoog maken dat ze het niet meer kunnen betalen. Wij staan voor de Mienskip en dat hebben we altijd gedaan. Daarnaast was de afspraak: als er te weinig geld zou zijn voor het sociaal domein, dan kon het aangevuld worden uit de reserves. Was er dan nog te weinig? Dan was er ook nog de Algemene Reserve.”

Vooral de opstelling van de PvdA-wethouder zit Van der Veen dwars. “Ik zei: kom ons tegemoet. Doe dan een ton, dan zien we wel wat er gebeurt. Dat wilde ze niet. De avond voor de raadsvergadering over de kadernota wist ze dat er een motie aankwam, maar ze was niet geïnteresseerd genoeg om te vragen waar die nou precies over ging,” vertelt de ex-wethouder. “Ze heeft alleen gevochten voor haar eigen politieke leven.”

40 jaar voor de Mienskip

Zolang Van der Veen leeft is hij al met de politiek bezig. Nooit landelijk, altijd lokaal. Daar zit volgens de oud-wethouder ook de kracht. Als 19-jarige raakte hij politiek geïnteresseerd toen hij de protesten tegen de energiecentrale in de Burgumermeer zag. Toen hij drie jaar later mocht kiezen voor de Provinciale Staten, zag hij dat het partijprogramma van de FNP het beste bij hem aansloot. Hij besloot een lokale fractie op te richten en deed in 1974 voor het eerst mee, toen nog zonder resultaat.

Twee jaar later raakte hij betrokken bij Dorpsbelangen in ‘zijn’ Twijzelerheide. Het zou nog zes jaar duren voor hij met één zetel in de gemeenteraad kwam. In datzelfde jaar groeide de gemeenteraad van 19 naar 21 zetels. Het CDA verloor en ging van 12 naar 9 zetels. “Zij gunden het ons niet, er was meteen kwaad bloed,” zegt Van der Veen. In 1986 verdubbelde het aantal zetels, vier jaar later werden het er drie en weer vier jaar later had de partij vier zetels.

Voor de FNP was het genoeg om deel uit te maken van een nieuwe college. Dat werd gevormd door de combinatie RPF/SGP en de PvdA. Van der Veen mocht voor het eerst als wethouder aantreden, het betekende het einde van zijn baan bij de Sociale Verzekeringsbank. Ook na de verkiezingen van 1998 mocht de FNP in het college blijven. Ditmaal in een coalitie met CDA en PvdA. Dat college klapte twee jaar later.

Reden voor de breuk? CDA en PvdA wilden het twaalfdorpenbeleid loslaten en alles in Surhuisterveen en Buitenpost centraliseren. “Dat was een heel heikel punt waar we het niet over eens konden worden. We hebben om onderzoeken gevraagd, die in mei 2000 klaar zouden zijn. In oktober besloot de PvdA dat het beleid al per 1 januari 2000 ingevoerd moest worden. Dat wilde ik niet, omdat daarmee het verenigingsleven naar de knoppen zou zijn geholpen. Vrijwilligers uit het ene dorp gaan echt niet naar andere plaatsen toe. Ik kon er niet mee leven en stapte op.” Na de breuk werd het plan niet uitgevoerd, wel betekende het dat Van der Veen op de reservebank kwam.

Die breuk betekende wel winst bij de volgende verkiezingen. De partij groeide in 2002 van drie naar vijf zetels. Een zetelaantal dat ook bij de twee verkiezingen daarna gehaald werd. “In 2002 en 2006 maakten we geen kans, stonden we aan de kant,” zegt Van der Veen. “Er waren wel onderhandelingen, maar die werden gebruikt als een stok om mee te slaan.” In 2010 werd een deel van de fractie van het CDA ververst en was het wel mogelijk om te praten. Uiteindelijk werd een college gevormd met CDA en CU.

Met het aantreden van het nieuwe college eindigt het politieke leven van Van der Veen. Althans, voorlopig. Hij wil niet op de zaken vooruitlopen, geeft ontwijkende antwoorden op de vraag of hij zich weer beschikbaar stelt voor de raad, maar geeft wel duidelijk aan dat hij zich zal blijven inzetten voor de inwoners. “Dat heb ik altijd gedaan en zal ik altijd blijven doen.” Hetzelfde geldt voor de inzet die hij al jaren levert voor de armste inwoners van Roemenië. Ook deze zomer was hij er weer. “Ik ben klaar met bepaalde mensen, maar niet met de politiek. Ik ben nu geen wethouder meer, maar ik heb het nog steeds smoordruk. Op 11 oktober is de afscheidsreceptie, maar eigenlijk wil ik dan mijn jubileum vieren. 40 jaar ben ik actief. Dat gaan we vieren in Twijzelerheide met een tent bij mij op het erf. En dat betaal ik zelf.”

Redactionele noot: Van der Veen spreekt Frysk, omdat de journalist van De Streekkrant schrijvend deze taal onvoldoende beheerst zijn de quotes vertaald naar het Nederlands