“Misschien ben ik over vier jaar wel ‘vastgekokerd’ in de overheid en dat past niet bij mijn overtuiging”

||
|| Foto: ||
voorpagina groningen
Fred Stol volgt zijn gevoel
ZUIDHORN – Opeens kwam daar het bericht dat Fred Stol niet doorgaat als wethouder in de nieuwe gemeente Westerkwartier. Natuurlijk gaat Stol daar niet alleen zelf over. Zijn partij, CDA, moet hem ten eerste willen als kandidaat-wethouder en dan nog heeft de kiezer het laatste woord. Niettemin is het aannemelijk dat Fred Stol een serieuze kandidaat was om namens de christendemocraten plaats te nemen in het allereerste college van de gemeente Westerkwartier. Dat gaat echter niet gebeuren. Stol heeft zelf aangegeven zijn toekomst elders te zien en heeft ‘zijn’ CDA medegedeeld dat zij hun kaarten niet op de wethouder van Zuidhorn hoeven te zetten. Raar? Wie een goed gesprek aanknoopt met Fred Stol over zijn passie en wat hem drijft in dit leven komt al snel tot de conclusie dat de beslissing onvermijdelijk was.

“Het verhaal begint al aan de keukentafel op de boerderij van mijn ouders in Oldehove”, duidt Fred Stol het ontstaan van zijn passie. “In mijn jeugd was Oldehove verzuild en leefde men langs elkaar heen. Door de verzuiling waren er zogenoemde kokers van gereformeerden, vrijgemaakten, hervormden en ongelovigen. Daarnaast zag ik een hiërarchische verdeling tussen arbeiders en hoge heren. Een dokter, notaris of burgemeester hadden een hoog aanzien. Uitspraken zoals: “de hoge heren luisteren toch niet naar ons”, vond ik maar raar. Hoezo leg je bij voorbaat je lot in andermans handen? Om deze verschillende werelden beter te begrijpen heb ik mezelf ontwikkeld; van huishoudschool tot universiteit en van vakkenvuller tot nu wethouder. Zo heb ik geleerd dat mensen meer overeenkomsten hebben dan verschillen. En daarvoor is verbinding nodig zodat je praat mét mensen in plaats van over mensen”. Het langs elkaar heen werken zag Stol ook tijdens zijn stage in de sociale werkvoorziening. Stol: “Tijdens mijn stage werkte mij dit tegen zodat ik uiteindelijk op de universiteit heb onderzocht hoe je ouderwetse ambtenaren in beweging krijgt. Wanneer ambtenaren werken op eilandjes en niet over schuttingen heen willen kijken dan verwonder ik mij daarover. Gelukkig zijn er voldoende moderne ambtenaren die werken vanuit de wensen en behoeften van de inwoner. Daar word ik gelukkig van.” Fred heeft zijn kennis en ervaring  kunnen toepassen in de energie- en zorgsector. Daar heeft hij managementfuncties bekleed en projecten geleid. Deze functies leidden hem door heel Nederland en langs diverse bedrijven. Toen hij een gezin ging stichten met zijn vrouw Marian ging hij terug naar het noorden, naar Noordhorn en later Zuidhorn. Toevallig rolde hij via een CDA politiek café in de politiek. In 2006 resulteerde zijn jaar eerder verkregen lidmaatschap van het CDA in een raadszetel. “De partij die past bij mijn eigen overtuiging en visie”, stelt Stol. “Ook het CDA is tegen verzuiling en verkokering, wil de splitsing in de samenleving tegengaan en mensen duurzaam verbinden. Verbinden is ook mijn motto, dus 1 + 1 werd 3.” Als raadslid kreeg hij de smaak van de politiek te pakken. Als ambtenaar ging hij als beleidsregisseur Welzijn aan het werk bij de gemeente Ten Boer. “Door hun samenwerking met de gemeente Groningen mocht ik in de keuken kijken. Dat was een mooie en leerzame tijd”, aldus Stol. Fred Stol bleek ook als politicus talentvol te zijn. Eerst als raadslid en kort als fractievoorzitter toen Koos Wiersma burgemeester van De Marne werd. Stol: “In mijn beginperiode als raadslid was ik een echte wereldverbeteraar. Eentje van het vervelende soort, veel te strak en te drammerig.” Na de verkiezingen van 2010 werd het onvermijdelijke werkelijkheid. Het CDA schoof Stol naar voren als hun kandidaat-wethouder. Een positie die in veel Westerkwartiergemeenten bijna een garantie voor het wethouderschap is. “Het was een moeilijke periode”, herinnert Stol zich zijn eerste stappen als wethouder van de gemeente Zuidhorn. “We moesten 3 miljoen euro bezuinigen op een begroting van 30 miljoen. Alles ging over de kop. In mijn eerste maand moest ik naar VV Grijpskerk om daar te vertellen dan hun kunstgrasveld geen doorgang kon vinden… Pijnlijk. Of neem de aanpak van de kern van Noordhorn of De Gast. Projecten die ook noodgedwongen moesten stoppen.” Een negatieve periode, waar volgens Fred Stol, een positieve reactie op gekomen is vanuit de samenleving. “Zuidhorn was een gemeente met geld. Onze inwoners waren gewend dat alles wel op z’n pootjes terecht zou komen. De gemeente trok immers de portemonnee wel. Dat draaide om naar de vraag: ‘Wat doe jij?’ Mensen begonnen in te zien dat als ze echt iets wilden, ze zelf ook aan de slag moesten.” Als voorbeeld komt de speel- en ontmoetingsplaats van Den Horn ter sprake. “Ik werd in 2010 uitgenodigd om de plannen aan te horen”, vertelt Stol. “Geweldige plannen en ik was direct enthousiast. Maar ik zat daar dus wel met een lege portemonnee. Den Horn had dat door en presenteerde in één adem naast hun plan ook de financiële gelpotjes die nodig waren. De inwoners wisten hoe de vlag er bij de gemeente bij hing en anticipeerden daar zelf op. Wij als gemeente konden het initiatief faciliteren en ondersteunen waar nodig en mogelijk. Denk daarbij aan het snel verstrekken van de benodigde vergunningen en het ter beschikking stellen van advies en ondersteuning. Den Horn regelde zelf grotendeels het benodigde geld. Ja, dat was een moment van trots.”
De coöperatieve gedachte
Als een coöperatieve eenheid kreeg Den Horn zijn speel- en ontmoetingsplaats voor elkaar. Coöperatie is een woord dat vaak valt bij Fred Stol. Logisch, want wie verkokering wil tegengaan zal verbindingen moeten zoeken en samenwerkingen moeten beklinken. Stol is één van ‘founding fathers’, oftewel oprichters, van de Gebiedscoöperatie Westerkwartier. Een samenwerking waar verschillende instanties in zitten met één gemeenschappelijk doel: een beter Westerkwartier. De ‘vijf O’s’ noemt Stol de basis van de samenwerking. “Onderwijs, Onderzoek, Ondernemers, Ondernemende inwoners en Overheid”, somt hij de O’s op. “Als die vijf elkaar weten te vinden dan ontstaat er een chemie, iets bijzonders waaruit iets ongelooflijks ontstaat.” Zoals bijvoorbeeld de door hem zelf bedachte Innovatieboerderij, die nu wordt aangekocht en omgebouwd tot kennis- en innovatiecentrum voor de gebiedscoöperatie. Een plek waar instanties als Staatsbosbeheer, lokale ondernemers en studenten samen nieuwe onderwerpen kunnen verkennen en projecten bouwen. “Het is ook nog één van de grote punten op mijn agenda voordat ik eind december vertrek als wethouder”, meldt Stol. “Op dit moment is de boerderij nog eigendom van de gemeente en dat maakt het wat lastig. Als je de toekomst van de Innovatieboerderij wilt waarborgen moet het over naar de gebiedscoöperatie. De overheid mag niet investeren in commercie en andersom mag je van commerciële bedrijven niet verwachten dat ze in overheden investeren.” Van de Gebiedscoöperatie Westerkwartier is het een relatief kleine stap naar de andere coöperatie die Fred Stol aan het hart gaat. “Snel internet voor iedereen in het buitengebied blijft de doelstelling, het liefst in eigendom van de inwoners”, zegt hij stellig. “Het is jammer dat de provincie dit niet aan de glasvezelcoöperaties heeft gegund. In Zuidhorn geloven wij minder in de vrije markteconomie en meer in burgerkracht. Met Kenniseconomie en Innovatie maken wij dit zichtbaar en beleefbaar (blockchain, de Nieuwe Wierde Grijpskerk, living lab red.). Helaas beschouwde de provincie de glasvezelcoöperaties als een marktpartij. Dat kan natuurlijk niet. Van inwoners kan en mag je niet hetzelfde verwachten als van professionele bedrijven.” Het was recent een punt van frustratie van de wethouder die meedacht met de glasvezelcoöperaties. “De marktpartijen waren gewoonweg niet geïnteresseerd in de aanleg van glasvezel in de buitengebieden”, stelt Stol vast. “Dat inwoners de handschoen vervolgens zelf oppakken is bewonderenswaardig. Werk dat als overheid vooral niet tegen met onnodige drempels en vervelende regeltjes om commerciële marktpartijen te beschermen, maar ondersteun het. De markt heeft z’n kans gehad, en niet gepakt.”
Onderweg naar morgen
Verbindingen zal Fred Stol na zijn wethouderschap blijven maken, belooft hij. “Alleen –voorlopig, want zeg nooit ‘nooit’- niet in de politiek. Ik heb hier acht, straks bijna negen jaar gezeten als wethouder en getracht om de politiek dichter bij de mensen te brengen. Afstanden te verkorten en ambtelijke processen effectiever in te richten. Nog niet eerder heb ik zolang gewerkt in één functie. Ik ben vrij onrustig en moet altijd iets nieuws verkennen. Die tijd breekt straks weer aan. Een nieuwe uitdaging roept, maar waar die zal zijn? Het onderwijs in combinatie met ondernemers en overheid lijkt mij een mooie bestemming.” Stol ziet dat het onderwijs ook bezig is met een ‘kanteling’ naar de samenleving. “In de driehoek onderwijs, ondernemers en overheid valt nog veel winst te behalen. Wanneer deze partijen elkaar opzoeken ontstaat er weer chemie wat ten goede komt aan de samenleving.” Fred Stol geeft toe dat zijn keuze niet gebaseerd is op ratio. “Voor het eerst in mijn leven”, bekent hij. “Beslissingen over mijn carrière heb ik altijd genomen met mijn verstand en op basis van ratio. De beslissing om de politiek te verlaten is één van het hart.” En dat klinkt logisch. Fred Stol staat er goed op bij het CDA en heeft met zijn 48 jaar nog altijd de toekomst. Stol: “Ik hoef niet weg van het CDA en heb zelfstandig deze keuze gemaakt. Het zou financieel aantrekkelijk zijn geweest om te blijven zitten. In een grote gemeente verdient een wethouder immers aanzienlijk meer. Maar geld is geen drijfveer, innovatie wel. Bovendien, en niet geheel onbelangrijk, ik ben straks acht –bijna negen- jaar wethouder geweest. Zou ik nog eens vier jaar blijven zitten dan heb ik het gevoel dat ik stil sta. Sterker nog, dan ben ik misschien wel ‘vastgekokerd’ in de overheid en dat past niet bij mijn overtuiging.”
Over CDA-zaken na zijn vertrek wil Stol niets kwijt. “Dat is aan de partij”, zegt hij. “Wie straks de kandidaat-wethouder is? Dat is volgens mij intern ook nog niet bekend.” Wel wil hij de beleidsmakers van de toekomstige gemeente meegeven dat de toekomst in het verleden ligt met de technologieën van nu. We belanden terug aan de keukentafel van de familie Stol waar opa zijn producten lokaal afzette en buurtbewoners in dienst had op de boerderij. “Ik heb het idee dat door marktwerking en schaalvergroting het individualisme en egoïsme hoogtij viert. We zijn vervreemd van elkaar. De toekomst zit niet in globalisering en vrije markteconomie waar graaiers goed voor zichzelf zorgen. Ik geloof in de eigen gemeenschap en in persoonlijke verbindingen. In mensen die elkaar ondersteunen en helpen met behulp van technologieën die ons leven makkelijker maken.” Eind december slaat Fred Stol de deur van zijn kantoor op het gemeentehuis van Zuidhorn voor de laatste keer achter zich dicht. Op weg naar een nieuwe uitdaging waarin hij zijn passie voor de samenleving en innovatie kwijt kan.
‘Tranen met tuiten’ en nooit alleen
ZUIDHORN – “Tranen met tuiten hebben we gelachen in dit college”, vertelt Fred Stol. “Daar was vooral Bert Swart een voortrekker in. Wat een humor had die man. Het heeft gezorgd voor een goede sfeer binnen het college, met alle positieve gevolgen van dien.” Het is een hecht college geweest, volgens Stol die hoopt diezelfde sfeer tegen te komen bij zijn toekomstige bezigheden. “Het heeft mij het idee gegeven dat ik er nooit alleen voor stond. Ook nu met Greetje de Vries-Leggedoor staat er een topteam. Dat gezegd hebbende. Ik heb sowieso nooit iets alleen gedaan als wethouder. We werken hier met fantastische mensen en echte specialisten. Als wethouder heb ik geen klagen over de organisatie hier in Zuidhorn.”
||
||

UIT DE KRANT