’n Omzien Verbreed officieel gepresenteerd

Een lach, een traan, een grapje tussendoor en een hele persoonlijke invulling

GRIJPSKERK – Het kostte de club negen jaar, maar afgelopen vrijdag konden Bindert Helder, Anneke Vink en Jan Veenstra die samen de Stichting Het Verleden Doen Herleven vormen, dan eindelijk het vervolg op hun eerste historische boek presenteren. Als logisch vervolg op ’n Omzien Verbeeld, kreeg dit nieuwste stukje trots de naam ’n Omzien Verbreed.

Het drietal zit een aantal dagen eerder nog gespannen op de bank bij Bindert thuis. De boeken zijn nog niet afgeleverd. Maar gelukkig, de drukproeven, die ze zelf overigens wel kunnen dromen, liggen er wel. Het boek is net als de vorige, tot in de puntjes verzorgd. Na het maken van hun eerste boek ’n Omzien Verbeeld, hadden ze nog genoeg inspiratie én materiaal om een tweede te vullen. Om een opmerking over het grote archief van Bindert, vol met oude ansichtkaarten, krantenknipsels en tijdschriften, wordt dan ook hartelijk gelachen. Er zijn wel overeenkomsten tussen de boeken: net als het eerste boek, verhaalt ook ’n Omzien Verbreed over de oude gemeente Grijpskerk, “met kleine uitstapjes”, voegt Bindert nog toe, en is het weer ingedeeld als ware het een wandeling door de dorpen, “en hier en daar blijven we even staan om wat te vertellen”. De vraag of het drietal de route ook echt gelopen hebben, wordt ook met gelach ontvangen. “Wij kennen het door en door”, vertelt Jan, “dus dat is echt niet nodig.”

“Het houdt niet op waar je terecht komt”, vertelt Bindert over de eindeloze speurtochten door het verleden die ze maakten. “Wenen en Costa Rica, je kan het zo gek niet bedenken.” In het boek worden deze verhalen, die ze overigens ook smakelijk kunnen vertellen, met veel beeldmateriaal ondersteund en regelmatig met een kleine knipoog gepresenteerd; met een grapje tussendoor, zoals Bindert het noemt. Zo wordt een in Pieterzijl geboren man, die het uiteindelijk schopt tot de grootste worstenmaker van Costa Rica gekscherend de ‘Kor Boersema’ van het eiland genoemd. Uit dit soort details spreekt de liefde en aandacht die het drietal in het tot stand komen van het boek heeft gestopt. “Net een breiwerk”, vindt Anneke. “Er ontstaat zomaar een patroon van een steekje zus en een steekje zo.” Alle tijd die het tot stand komen van het boek heeft gekost, deert ze niet. “Ik heb even een korte berekening gemaakt en er zitten meer dan 4000 vrouw- en manuren in”, vertelt Jan zelfs met een lach.

Positief ingesteld als ze zijn, lijkt het wel alsof ze alles mee hadden. “Het is heel fijn dat we sponsoren hebben kunnen vinden”, vertelt Jan. “Vooral dankzij de gift van het SNS fonds Grijpskerk kunnen we het boek voor 20 euro in plaats van voor 22,50 aanbieden.” “En dat voor 280 pagina’s op A4 formaat, hé”, voegt Bindert nog toe. “Maar je weet ook dat het boek dus breed gedragen wordt”, aldus Anneke. “Iets wat we ook uit de medewerking uit het dorp kunnen opmaken. Iedereen die je benaderd wil wel helpen zoeken of is uiteindelijk wel in voor een goed gesprek. En ze moeten maar vertrouwen in je hebben. Soms klim ik boven op het bed van iemand om een schilderij van de muur te halen.”

Vanaf begin dit jaar is er gewerkt aan de opmaak van het boek. “Hoeveel inspraak wij daarin hadden? Heel veel”, vertelt Bindert. “Ze werden bij de drukker soms wel geweldig gek van ons”, volgt er met die pretoogjes erbij. “Kijk”, en hij pakte beide kaften erbij, “op de zijkant van het eerste boek staat een meisje met een taart. Op de tweede komt een jongen met een bos bloemen. Als je ze naast elkaar in de kast zet, dan biedt hij als het ware de bloemen aan haar aan.” De opmaak was erg belangrijk voor het drietal. “Het moet ook mooi zijn met veel beeld. Ieder kan dan zijn eigen verhaal en zijn eigen invulling eraan geven.”

En nu op naar een derde boek? “Nee, dat komt er niet”, vertelt Jan. “We vinden wel iets nieuws hoor.” Sterker nog, ze hebben alweer een nieuw project in het vizier. “De operette ‘de lachende Erben’ wordt deels afgespeeld op het slot in Grijpskerk. Hoe zijn ze daarbij gekomen en wordt daarmee dit Groningse Grijpskerk bedoeld? In Wenen is inmiddels iemand bezig om in het muziekarchief de oude orkestpartituren die daar ergens half beschimmeld liggen, weer bruikbaar te maken. Uiteindelijk is het onze wens de operette hier te laten opvoeren.”

Geen zwart gat dus, dit drietal laat het verleden nog niet los. Wat hun daarin trekt? “Ieder mens krijgt op een bepaalde leeftijd het gevoel dat het verleden meer aanspreekt”, denkt Jan. “Het is de interesse voor het verleden. Ik ben hier geboren en getogen en al zoekend denk je: hoe was het ook alweer en wat heeft hier gestaan? Van het één komt dan al snel het ander”, vertelt Anneke. “En altijd gaat het om het persoonlijke contact”, voegt Bindert toe. “Het is niet alleen maar informatie verzamelen, maar we zijn vooral benieuwd: wat is er met de mensen gebeurd?”

Het is maar goed dat dit drietal zoals ze zelf zeggen, elkaar ondertussen feilloos aanvoelen. Er ligt nog een mooie klus te wachten. “Ja”, verzucht Anneke, “nu moet er weer opgeruimd worden. Na het vorige boek zijn we daar bijna net zolang mee bezig geweest als het met totstandkomen ervan.”

Een ieder die benieuwd is naar de geschiedenis van Grijpskerk, Gaarkeuken, Visvliet, Kievitjeburen, Eibersburen, ’t Hoekje, Westerhorn, Kommerzijl en Niezijl kan het nieuwste boek nu bestellen via sthvdh@gmail.com of telefonisch bij Bindert, 0594-212309, of Anneke, 0594-212704. Het drietal heeft ook nog eens 55 huis-aan-huis verkopers geregeld die in de laatste twee weken van december langs de deuren gaat. Iedereen die nieuwsgierig is naar de verborgen grapjes van Bindert, de oude postbodes of buschauffeurs, maar ook de dorpen in beide Wereldoorlogen, de diverse sportverenigingen en waar Kievitjeburen is gebleven, moet nu zijn kans grijpen.