Nije gemeente

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?
Op 1 jannewoarie 2019 kriegen we te moaken met de nije gemeente Westerkwartier. Een flinke gemeente van Garnwerd tot De Wilp en van Zevenhuzen tot aan Lauwerziel. Vanuut het kantoor van B&W ien Grootegast, wordt dommit regeert over meer dan zeuventeg dörpkes. Mor dat is hier niet de eerste keer dat gemeenten soamenvoegd bennen om groter en staarker weer uut de strijd te kommen. Tenminste dat was wel de bedoeling.
Tot 1795 was het lokoale bestuur hiel divers. Steden met stadsrechten hadden hun eigen belastingen en mochten ok zelf bestuurders aanstellen. Op t plattelaand hadden de landeigenoaren, de landoadel, het veur t zeggen.  Met de komst van de Bataafsche republiek veranderde dat. Dörpen en steden kwammen geliek te stoan en kregen de status ‘gemeente’. Ien 1811 ston ien de Gemeentewet dat een gemeente minstens 500 ienwoners hemmen mos, mor liever meer dan 2000 ienwoners. Zo wadden er ien 1900 nog 1121 gemeenten ien Nederland en nou bennen der nog mor 380. Dat moet nog verder noar beneden, want grotere gemeenten zollen staarker weden en konden meer verantwoordelijkheid aan. Dat was t idee! De burger zit niet te springen op heriendeling, die willen dicht bij het gemeentehuus wonen en de wetholder op stroat tegen kommen.
Ien t Westerkwartier bleven de gemeenten laang op de olle wieze bestoan. Eerst ien 1969 werd gemeente Hoogkerk opheven en ging op ien Stad. Een stukje van t ole grondgebied van t Westerketier werd zo van de koart òfknipt. Veul Hoogkerkers - Mouskoolstronken worden ze ok wel nuumd - hemmen t nog altied over de annexatie en vienden dat Hoogkerk nog n dörp is, met n eigen identiteit. ‘Het was een op veurhand n verloren stried, mor hij mos wel voerd worden’, aldus n olle Hoogkerker.
Ien 1990 kwam de grote klap. Oldekerk werd toevoegd aan Grootegast. Auwerd, Griepskerk en Oldehove, de gemeente woar Kor Dijkstra zien start moakte, gingen op ien e  nije gemeente Zuudhörn. Der werd specioal een hiel nij gemeentehuus met groeiambitie bouwd vlak bij t spoor en de olle gemeentehuzen kregen een nije bestemming. Griepskerk kwam heveg ien actie tegen de heriendeling. Ien 1987 werden 2200 handtekening ophoald tegen de soamenvoeging met Zuudhörn. Beide dörpen laggen mekoar niet zo, dat kon nooit n gelukkig huwelijk worden.
Mor t slimste uut de plannen van 1990; de olle Westerketierder gemeente Ezinge verdween noar t Hogeland en werd een deel van gemeente Winsum. Weer werd een stukje ten zuden van t Reitdiep van e koart knipt en ok nog wel n stukje van t olle Middag-Humsterland. Wel komt toch zo’n vremd idee. Der was niet genog inkt en pepier veur al t protest. Helaas!
In Zuudhörn het t best wel n pooske duurd veurdat de eenheid vonden werd. Laang hemmen wetholders met n dudeleke Auwerder (Jan Oomkes) of Griepskerker (Riekus Hielema) signatuur deel uutmoakt van t gemeentebestuur. Ze mosten haard knokken veur de lutje dörpkes uut de olle gemeenten. Mor over t algemeen ken je stellen dat de nije gemeente Zuudhörn de zoakjes oardeg goed veur mekoar kregen het. Vanzelf bennen der  uu, die vienden dat er nog altied te veul aandacht noar t dörp Zuudhörn gijt.
De aanloop noar dizze heriendeling is ien 2017-2018 vrij rusteg verlopen. Der was niet veul geharrewar over welke gemeenten bijnkander zollen kommen aan Westkaant Stad. De noam was ok al rap bekend, al was de middeleeuwse noam Westerquartier, net wat chiquer west.
Belangriekste striedpunt was de terugkeer van de olle gemeente Ezinge. Mor de bevolking het sproken en het olle Middag-Humsterland heurt wel hielemoal bij de nije gemeente.
De grote stoelendaans is nou begonnen. Wat doen we met de 4 gemeentehuzen, welke ambtenoar komt ien welk kantoor en welke (nije) partijen proaten dommit met ien t gemeentebestuur. De kommende maand zal de strijd oplaaien en nemmen we kennis van de kandidoaten en programmapunten. De Westerketierder leit doar niet wakker van, of je deur de hond of de kat beten worden, bloeden zilst!
Het liekt ons doarom mooi om jim ankommend joar op de hoogte te holden van die nije gemeente. Liefst wat met n knipoog, mor zeker zo nou en dan ok met n boske stiekels om ze ien t nije gemeentehuus wakker te holden.
Het moet toch wat luchteg blieven, dus vandoar onze vroag:
Hemmen je een mooie anekdote of biezundere gebeurtenis die te moaken het met het bestuur van de olle of nije gemeente, stuur dat noar info@mienwesterkwartier.nl.
Wel wiet komt t weerom ien dizze rubriek, want 4 gemeenten of 1 gemeente het moakte Mien Westerkwartier al niks uut. We bennen al 11 joar kloar veur de heriendeling!

UIT DE KRANT

Lees ook