Ongenode Gast: Haringhappen in Niekerk
ongenode gast
Tijd: 16.30 uur
Datum: 12 april
Plaats: Niekerk
NIEKERK – Rond de klok van 16.30 uur kwamen ze daar aangehobbeld. De 750 haringen die jaarlijks traditioneel wordt uitgereikt in Niekerk. Per boerenwagen worden de vissen bij de Hervormde Kerk afgeleverd, waar al tientallen inwoners geduldig staan te wachten op de uitreiking van de lekkernij. Onder hen de ongenode gast. Weliswaar geen inwoner van de dorpen Niekerk, Oldekerk of Faan. Wel een lekkerbek in hart en nieren. En bovendien een liefhebber van tradities waar eten in voorkomt. Dus ook van de ‘erfenis’ die Menno Jeltema 541 jaar geleden naliet aan het Pepergasthuis te Groningen. Menno Jeltema legateerde aan het Pepergasthuis een aantal grazen land onder Het Faan onder de eeuwigdurende verplichting, dat jaarlijks onder de armen van Niekerk, Faan en Oldekerk een ton haring zou moeten worden uitgereikt. De voogdij heeft zich eeuwenlang netjes aan deze afspraak gehouden. Natuurlijk kennen de dorpen geen echte armoede meer en natuurlijk werd het langzaamaan meer een traditie dan een échte verplichting. In 1979 werd de verplichting definitief afgekocht en werd de Haringuitreiking overgenomen door een stichting die deze traditie in ere wil houden. “Dat wordt echter wel steeds lastiger”, vertelt Wybe Feenstra –met griekse ij en een lange v-. “De stichting had een kapitaal van 25.000 euro bij de Rabobank met het idee van de rente deze traditie te kunnen bekostigen. Zoals men weet is de rente die de banken tegenwoordig nog uitkeren minimaal. Bijna nul. Dat houdt voor ons in dat we momenteel interen op het kapitaal dat we hebben.” Alhoewel de haringen gratis zijn, vraagt de stichting wel 50 cent per vis voor het schoonmaken. “Helaas noodzakelijk”, stelt Wybe. “Deze bijdragen leveren ons zo’n 200 tot 250 euro op. Dat is uiteraard niet genoeg om 750 haringen van te kopen, maar het houdt het inkrimpen van ons kapitaaltje zo veel mogelijk binnen de perken.” Dat weerhoudt het Haringcomité er gelukkig niet van om pogingen te ondernemen om de Haringuitreiking op de lijst met Cultureel Erfgoed te krijgen. Dit in navolging van die andere Groningse lekkernij: de eierbal. Burgemeester en lid van het comité Ard van der Tuuk: “Daar komt een hoop bij kijken. De traditie moet natuurlijk een verleden hebben, maar ook een toekomst. We worden gevraagd naar de levensvatbaarheid van het in stand houden van de Haringuitreiking en dat gaat zelfs zo ver dat ze willen weten hoe het met de haringstand in de zee gesteld is.” Van der Tuuk is in december toegevoegd aan het Haringcomité dat verder bestaat uit Ernst Niessink, Folkert van der Kooi, Gerrit Kuijk en Wybe Feenstra. De burgemeester van Niekerk, tegenwoordig dus Grootegast en straks het Westerkwartier, maakt traditioneel deel uit van het comité. Na het overlijden van wijlen burgemeester Kor Dijkstra nam Ard van der Tuuk dus niet alleen zijn plek in als burgervader van Grootegast, maar ook diens zetel in het comité. Als haringliefhebber past Van der Tuuk prima in de traditie die al 541 jaar voortduurt. Terwijl honderden inwoners van de dorpen Niekerk, Oldekerk en Faan de ruimte in de Hervormde Kerk passeren en hun haringen ophalen laat het comité zich de haringen eveneens goed smaken. Compleet met roggebrood, uitjes én een sterke borrel om de vette vis lekker weg te spoelen. Ondertussen werken de twee visdames hard om de vissen op verzoek schoon te maken. De één iets harder dan de ander. Maar dat komt vooral omdat de ongenode gast een foto probeert te maken van de vrouwen, waar de jongste van het stel duidelijk minder zin in heeft. Er wordt aan de ene dus net zo fanatiek weggedoken voor de camera als er aan de andere kant vissen worden schoongemaakt. Het blijft een mooie en intrigerende traditie: de Haringuitreiking in Niekerk. Al 541 jaar dus onnoemlijk populair onder de inwoners van de dorpen. Laten we dus hopen dat het Haringcomité erin slaagt de traditie op de lijst met Cultureel Erfgoed te krijgen én de toekomst financieel te kunnen waarborgen. Een traditie als deze kan en mag natuurlijk niet verdwijnen.
[gallery ids=”eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTQtMS1lMTQ5MjY3MDk1MTk1NC5qcGciLCJ0aXRsZSI6Ik5pZWtlcmsgT0cgSGFyaW5nLTQiLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTMtZTE0OTI2NzA5NDE5MzMuanBnIiwidGl0bGUiOiJOaWVrZXJrIE9HIEhhcmluZy0zIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTItZTE0OTI2NzA5Mjc1OTAuanBnIiwidGl0bGUiOiJOaWVrZXJrIE9HIEhhcmluZy0yIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLWUxNDkyNjcwOTA1OTI0LmpwZyIsInRpdGxlIjoiTmlla2VyayBPRyBIYXJpbmciLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==”]
NIEKERK – Rond de klok van 16.30 uur kwamen ze daar aangehobbeld. De 750 haringen die jaarlijks traditioneel wordt uitgereikt in Niekerk. Per boerenwagen worden de vissen bij de Hervormde Kerk afgeleverd, waar al tientallen inwoners geduldig staan te wachten op de uitreiking van de lekkernij. Onder hen de ongenode gast. Weliswaar geen inwoner van de dorpen Niekerk, Oldekerk of Faan. Wel een lekkerbek in hart en nieren. En bovendien een liefhebber van tradities waar eten in voorkomt. Dus ook van de ‘erfenis’ die Menno Jeltema 541 jaar geleden naliet aan het Pepergasthuis te Groningen. Menno Jeltema legateerde aan het Pepergasthuis een aantal grazen land onder Het Faan onder de eeuwigdurende verplichting, dat jaarlijks onder de armen van Niekerk, Faan en Oldekerk een ton haring zou moeten worden uitgereikt. De voogdij heeft zich eeuwenlang netjes aan deze afspraak gehouden. Natuurlijk kennen de dorpen geen echte armoede meer en natuurlijk werd het langzaamaan meer een traditie dan een échte verplichting. In 1979 werd de verplichting definitief afgekocht en werd de Haringuitreiking overgenomen door een stichting die deze traditie in ere wil houden. “Dat wordt echter wel steeds lastiger”, vertelt Wybe Feenstra –met griekse ij en een lange v-. “De stichting had een kapitaal van 25.000 euro bij de Rabobank met het idee van de rente deze traditie te kunnen bekostigen. Zoals men weet is de rente die de banken tegenwoordig nog uitkeren minimaal. Bijna nul. Dat houdt voor ons in dat we momenteel interen op het kapitaal dat we hebben.” Alhoewel de haringen gratis zijn, vraagt de stichting wel 50 cent per vis voor het schoonmaken. “Helaas noodzakelijk”, stelt Wybe. “Deze bijdragen leveren ons zo’n 200 tot 250 euro op. Dat is uiteraard niet genoeg om 750 haringen van te kopen, maar het houdt het inkrimpen van ons kapitaaltje zo veel mogelijk binnen de perken.” Dat weerhoudt het Haringcomité er gelukkig niet van om pogingen te ondernemen om de Haringuitreiking op de lijst met Cultureel Erfgoed te krijgen. Dit in navolging van die andere Groningse lekkernij: de eierbal. Burgemeester en lid van het comité Ard van der Tuuk: “Daar komt een hoop bij kijken. De traditie moet natuurlijk een verleden hebben, maar ook een toekomst. We worden gevraagd naar de levensvatbaarheid van het in stand houden van de Haringuitreiking en dat gaat zelfs zo ver dat ze willen weten hoe het met de haringstand in de zee gesteld is.” Van der Tuuk is in december toegevoegd aan het Haringcomité dat verder bestaat uit Ernst Niessink, Folkert van der Kooi, Gerrit Kuijk en Wybe Feenstra. De burgemeester van Niekerk, tegenwoordig dus Grootegast en straks het Westerkwartier, maakt traditioneel deel uit van het comité. Na het overlijden van wijlen burgemeester Kor Dijkstra nam Ard van der Tuuk dus niet alleen zijn plek in als burgervader van Grootegast, maar ook diens zetel in het comité. Als haringliefhebber past Van der Tuuk prima in de traditie die al 541 jaar voortduurt. Terwijl honderden inwoners van de dorpen Niekerk, Oldekerk en Faan de ruimte in de Hervormde Kerk passeren en hun haringen ophalen laat het comité zich de haringen eveneens goed smaken. Compleet met roggebrood, uitjes én een sterke borrel om de vette vis lekker weg te spoelen. Ondertussen werken de twee visdames hard om de vissen op verzoek schoon te maken. De één iets harder dan de ander. Maar dat komt vooral omdat de ongenode gast een foto probeert te maken van de vrouwen, waar de jongste van het stel duidelijk minder zin in heeft. Er wordt aan de ene dus net zo fanatiek weggedoken voor de camera als er aan de andere kant vissen worden schoongemaakt. Het blijft een mooie en intrigerende traditie: de Haringuitreiking in Niekerk. Al 541 jaar dus onnoemlijk populair onder de inwoners van de dorpen. Laten we dus hopen dat het Haringcomité erin slaagt de traditie op de lijst met Cultureel Erfgoed te krijgen én de toekomst financieel te kunnen waarborgen. Een traditie als deze kan en mag natuurlijk niet verdwijnen.
[gallery ids=”eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTQtMS1lMTQ5MjY3MDk1MTk1NC5qcGciLCJ0aXRsZSI6Ik5pZWtlcmsgT0cgSGFyaW5nLTQiLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTMtZTE0OTI2NzA5NDE5MzMuanBnIiwidGl0bGUiOiJOaWVrZXJrIE9HIEhhcmluZy0zIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLTItZTE0OTI2NzA5Mjc1OTAuanBnIiwidGl0bGUiOiJOaWVrZXJrIE9HIEhhcmluZy0yIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxN1wvMDRcL05pZWtlcmstT0ctSGFyaW5nLWUxNDkyNjcwOTA1OTI0LmpwZyIsInRpdGxlIjoiTmlla2VyayBPRyBIYXJpbmciLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==”]
