Provincie plaatst stok achter de deur voor herindeling

“Niets doen is geen optie”

GRONINGEN – De Provincie Groningen heeft vorige week een aantal vlekkenkaarten gepresenteerd, die moeten leiden tot een herindeling of andere vorm van samenwerking. Volgens de provincie is het voor de gemeenten niet mogelijk om stil te blijven zitten nu er steeds meer taken op hen afkomen. “Niets doen is geen optie,” luidt het credo waarmee de gemeenten aan het werk moeten. Wel mogen ze zelf kiezen met wie ze gaan samenwerken.

Waar het college van Gedeputeerde Staten eerder nog een duidelijk stempel op herindeling wilde drukken, lijkt de ‘tone of voice’ nu enigszins afgezwakt te zijn. Het college legt de bal weer terug bij de gemeenten, die samen moeten gaan bepalen wat wenselijk is. Een herindeling is daarbij geen ‘must’, maar volgens de opstellers van het plan kleven er wel veel nadelen aan vormen van samenwerking. Zo zouden regelingen onbestuurbaar worden als teveel gemeenten er zeggenschap over hebben.

Gedeputeerde Piet de Vey Mestdagh (D66) ziet de nu gepresenteerde plannen als een basis voor een “cocreatie” die tussen zijn organisatie en de verschillende gemeenten moet gaan plaatsvinden. “We gaan proberen om alle gemeenten hier achter te krijgen. De vlekkenkaarten die we online gepresenteerd hebben moeten een hulpmiddel zijn om te zien welke gemeenten het meest met elkaar hebben.” Zo kan er gekeken worden naar historische samenwerkingsverbanden, maar ook naar inrichting van het landschap.

Het plan werd door de gedeputeerde samen met burgemeester Rika Pot (PvdA) van de Vereniging van Groninger Gemeenten (VGG) gepresenteerd. “De laatste jaren hebben de gemeenten in diverse clusters intensief samengewerkt. Nu zijn we bezig met een evaluatie waarbij we kijken naar het verleden, het heden en de toekomst. Dit gebeurt in een gezamenlijk stramien, waardoor de onderzoeken goed met elkaar vergeleken kunnen worden.”

Volgens de gedeputeerde is het nu gepresenteerde plan geen vrijblijvend proces. Iets wat door Pot ondersteund wordt. “We moeten ons nu niet verzetten, maar de verantwoordelijkheid nemen,” vindt zij. Volgens Pot vraagt dit wel tijd.

Een eventuele herindeling zal dan ook zeker niet op korte termijn plaatsvinden. De Vey Mestdagh vult haar aan: “Het belangrijkste is dat de gemeenten nu aan zet zijn. Wanneer we nog in 2015 willen herindelen, moet uiterlijk in december daarover een beslissing worden genomen. De kans daarop acht ik niet realistisch. Het is een gefaseerd proces.” De eerste herindelingen worden pas rond de verkiezingen van 2018 verwacht.

De Vey Mestdagh gaat ervan uit dat alle gemeenten mee zullen werken aan het plan. Ook de gemeenten waarvan nu de Raden zeggen dat zij hier pas tijdens de verkiezingen in 2014 over willen spreken, worden verwacht mee te werken. “Opschaling zal gewoon nodig zijn,” stelt hij. De komende maanden wordt er gewerkt aan een stappenplan en zal een consultatiecommissie langs de gemeenten gaan om onderzoek te doen naar de mogelijkheden.

Wanneer gemeenten niet willen herindelen, zal gekeken worden naar verschillende samenwerkingsvormen. Zo kunnen ambtelijke apparaten gefuseerd worden, maar kunnen ook gemeentelijk taken uitbesteed worden. Dit zoals de gemeente Ten Boer nu al bij de gemeente Groningen doet. De eerste uitspraken van gemeenteraden worden aan het einde van dit jaar verwacht.