Reed

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?
Onze streektoal is veur de meeste minsen die algemeen gebrukelek Nederlands proaten met enige moeite goed te volgen. Kiek, het woord “slof” kennen ze niet. Mor as je het bruken ien de zin: Met n sloffe doek de toavel schoonmoaken, dan begriepen de meesten wel dat het n vochtege doek is. As je zeggen dat iemand “doem” of “vergréld” is zallen ze niet gauw begriepen dat die persoon dan hartstikke kwoad is. Sums komt er ok wel n lacht, as we ien ploats van  “we zijn buiten” zeggen: “we binnen ien buten”. Ik vroag me wel of wat nou beter is. Je binnen toch ok ien n winkel, ien n huus of wat dan ok. Woarom dan niet ien buten?
Hiel wat bezoekers uut t Westen van t laand kriegen zowat de slappe lach as je n adres opnoemen met “reed”.  De d aan het ene van t woord is ien e uutsproak ja ok host niet te onderscheiden van een t. Zij kennen dit woord allinneg met een t aan t ene, dan krieg je vanzulf n hiele andere betekenis. Wij noemen dit onderdeel van t menselek ligoam meestal kont. Dat noemen zij dan weer billen. As je dan zeggen dat wij doar de bovenbenen met bedoelen, kieken de meesten je met een gloazege blik aan. Dan heb ik   het nog niet eens over vliegen, muggen en neefkes.
Over reeden gesproken. De meeste huzen die achterof stoan hemmen gien eigen pad noar de verharde weg. Ien verreweg de meeste gevallen moeten de bewoners van die huzen over de grond van n aander. Ien t algemeen gebrukelek Nederlands hiet dit meestal “recht van overpad” of “recht van doorgang”, wij zeggen meestal “recht van reed”. Dat dit nog wel tot verschil van mening aanleiding geven kin zien we wel ien de uutzendings van “De rijdende rechter”.
Dat dit niet van de leste joaren is kin ik jim wel dudelek moaken met n veurbeeld. Het geschil woar ik het nou over hemmen zal speult zich of ien Opende.
Wat wil het geval. Een Amsterdamse advocoat en zien vrouw kopen ien 1974 een zummerverblief ien Opende. De woning is niet meer ien al te beste stoat en doarom werd er besloten om het of te breken en opnij op te bouwen. Om materioal op e bouwploats te kriegen mosten ze over het terrein van de buurman. De wet op de privacy beston toen nog niet, dus wer ien e krantenversloagen nog de volledige veur- en achternoam nuumt. Tot dan toe het de buurman, zij het met tegenzin, de Amsterdamse familie het “recht van doorgang” niet weigerd. Toen de Amsterdammers eerst vroegen en toen eisten dat de boer zien vredig verzetten ging, omdat der n trailer met stienen laangs mos, was de gort goar. Het leidde tot de eerste van verschillende rechtzoaken. De rechter bepoalde dat de vredig niet verploatst worden hoefde, omdat het “recht van doorgang” niet veur trailers bedoeld was.
Drie moand loater most de buurman weer veur de rechter verschienen, omdat hij een
architect van de Amsterdammers met n poal op e kop sloagen had. Een poging van de rechter om de striedende partijen bij mekoar te kriegen mislukte.
Loater mos de burgemeester van Grootegast der aan te pas kommen om een volksgericht te veurkommen. Wat was het geval. De boze buurman had de Amsterdamse mevrouw aan heur hoaren de schuur ien trokken en heur doar met koestront iensmeerd.
De buurman het hier loater nog een boete van 150 gulden veur kregen.
Omdat niet veul loater de Amsterdammers een andere uutweg noar de verharde weg kregen wadden de problemen noa ongeveer 5 joar vechterij eindelek oplöst.

UIT DE KRANT

Lees ook