Rondje deur Mien Westerkwartier: Feerwerd

Afbeelding
rondje deur mien westerkwartier
 
FEERWERD - Feerwerd is een klein dorp in –nu nog- de gemeente Winsum. Vanaf 1 januari 2019 behoort het dorp tot de gemeente Westerkwartier. Het is gelegen tussen Garnwerd en Ezinge. Het dorp heeft ongeveer 300 inwoners, waarvan de helft in de kern zelf woont. Zoals de naam aangeeft is Feerwerd oorspronkelijk een wierdedorp. De eerste vermelding dateert uit 820, waar een zekere Diederik een deel van zijn erfgoed Feerwerd schenkt aan het klooster van Fulda. Het gebied waarin Feerwerd ligt, Middag, werd in de vroege middeleeuwen bedijkt, het dorp kwam toen samen met Ezinge en Garnwerd op een schiereiland te liggen.
 De molen Joeswert
Helemaal in het noordoosten van de nieuwe gemeente  Westerkwartier ligt het kleine dorpje Feerwerd, waarvan het beeld van verre al wordt bepaald door de molen Joeswert. De wierde waar het dorp op is gebouwd wordt al meer dan 2500 jaar bewoond en die rijke historie voel je als je door het huidige dorp en bijvoorbeeld langs de Jacobuskerk uit de dertiende eeuw loopt.
Molen Joeswert is een werkend monument met een rijke geschiedenis en nog steeds volop in bedrijf. Een paar kilometer zuidelijker ligt een boerderij met dezelfde naam, zij het met een ‘d’ geschreven. Op een oude kaart wordt de polder ten zuiden van de molen ook zo genoemd, ‘de wierde van Joes’ lang geleden?
 
De achtkante stellingmolen stamt uit 1855 en werd als pel - en korenmolen gebouwd voor bakker Faber uit Garnwerd. Met de pelstenen en maalstenen werd gort gepeld ‘veur de soepenbrei’, gerst en haver gemalen voor de veeboeren en rogge voor de bakker.
Het was hard werken op de molen waar in oorsprong natuurlijk geen hulp van diesel of elektriciteit was. Het graan moest van de wagen vier verdiepingen omhoog gebracht worden en de volle meelzakken moeten uiteindelijk weer terug naar de begane grond. Bovendien liep je de hele dag in het fijne maalstof, waardoor je neus verstopt raakte.
De afhankelijkheid van de juiste wind was groot, waardoor de molenaar soms s’ nachts op een touw ging liggen dat met de molen verbonden was. Zodra de wind opstak kwam het touw in beweging en werd de molenaar wakker en kon direct aan de slag. ‘Taauw niet omme nek bieden mulder’ betekent dus zoveel als breng jezelf niet onnodig in gevaar.
Maar er zijn veel meer spreuken en gezegden die met het leven van de molenaar te maken hebben:
  • Das koren op zien meulen
  • Hij het n tik van de meulen had
  • Hij lopt met meulentjes
  • Je kinnen niet van e wiend leven
  • De wiend waait uut e verkeerde hoek
 
Het beroep van mulder kende veel gevaren. Meerdere malen werd een molenaar gegrepen door draaiende onderdelen en een 16-jarige jongen viel naar beneden door de openstaande luigaten. In 1955 viel een roe naar beneden, miste maar net een klant met paard en wagen. Hierdoor was de molen onherstelbaar beschadigd en kwam stil te staan. Er werd lang alleen electrisch gemalen maar na een flinke restauratie in de zeventiger jaren kon de molen weer gaan draaien op de wind. De molen die het eigendom is van de molenstichting Winsum wordt verhuurd aan een professionele molenaar.
 
De Joeswert is één van de weinige molens waar spelt wordt gemalen. Spelt is een oude graansoort die sterk in de belangstelling staat bij de biologische landbouw omdat het minder bemesting nodig heeft en beter resistent is tegen ziekten. De harde korrel bevat een hoog gehalte aan gluten, wat gunstig is voor het bakken van heerlijk spelt brood. Tijdens het malen van spelt blijven de voedingsstoffen, een geniale mengeling van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten en eiwitten bewaard. Bovendien is spelt erg rijk aan aminozuren, die in het lichaam de productie van vrolijk makende hormonen opwekken. Kortom: spelt maakt gelukkig.
 
Bij de molen staat een compleet ingerichte winkel, die vrijdag en zaterdag vanaf 13:30 tot 17:30 uur open is. U kunt diverse meelsoorten, bakproducten en andere ingrediënten (deels eigen productie) kopen en tegelijkertijd ook een kijkje in de molen nemen.
[embed]https://youtu.be/KJMgeag4B-c[/embed]
 

UIT DE KRANT

Lees ook