Ik Proat Plat - Bongelwuppen
Ien e joaren 90 veroorzoakte de Veendammer politicus en organisator Pé Langen veul ophef deur et organiseren van bongelwup wedstrieden.
Hij zol de sport wel even over de Friese landsgrens hin trekken. Onzin vanzelf, want et bongelwuppen, polsstokverspringen of fierljeppen was ien et Westerkwartier al lang bekend.
De sport is ontstoan vanuut et eierzoeken want je mosten regelmoateg over brede sloten springen om van t ene noar aander stuk laand te kommen en dat wol veul beter met n lange polsstok.
Ik kin mij heugen dat ik as jonkje van n joar of 10, met mien pabbe noabij de brug over t Wolddiep bij Seballeburen, keken heb noar n wedstried fierljeppen.
Het moet tussen 1967 en 1971 west weden, ien die tied werden er altied wedstrieden holden tiedens de feestweek van Seballeburen.
Noabij café Teenstra werd onder auspiciën van e Fryske Ljeppersboun een springschans over t Wolddiep bouwd. De deelnimmers konden mooie geldpriezen - eerste pries fl. 100 – winnen, mor streden vanzelf ok om de eer.
De wedstrieden trokken veul publiek want niet alleen de ofstand was belangrijk mor ok de sensatie, wel zol der ien t wotter belanden?
Ien 1969 kwam de bekende TV-persoonlijkheid Pipo de Clown noar t Westerkwartier om de opening sprong te doen. TV-ploegen kwamen langs om opnoames te moaken, die terug te vienden binnen op (https://www.youtube.com/watch?v=LMJJlAH0pIk) en n mooi beeld geven van t evenement.
Een poar kilometer noar t noorden, ien Gruupskerk, werd de sport met nog meer noadruk oppakt. Rond et Poeldiep hadden ze doar eind joaren zesteg demo-wedstrieden. 10 Joar loater kwam er n recreatiecomplex woar plak was veur n fierljepschans.
Ien 1977 werd de vereniging ‘Grijpskerk en omgeving’ opricht met de bekende dorpsfiguur Ello Sterenborg -altied met zien segoartje ien e mondhoek- as veurzitter. Augustus 1977 werden de eerste recordwedstrieden holden en loater wadden zelfs de Nederlands Kampioenschappen Fierljeppen ien Gruupskerk.
Ien 2002 is et complex opnij ienricht. Der binnen nou 3 schansen die vier meter boven de bodem stoan. Veur de schans leggen bakken met grind, woar de polstokken ien ploatst worden. De vereniging groeide flink en met succes want Johan Oldewarris, Pieter Hielema en Anja Agema binnen gekende noamen ien e fierljepwereld. Nog niet zo lang leden werd Femke Rispens, uut Nijhoof met n sprong van 15.56 meter, Fries Kampioen. Eerder was ze al Nederlands Kampioen.
Nije leden binnen ien Gruupskerk altied welkom. De vereniging is over t algemeen veul kleiner dan de Friese clubs, mor ze holden met regelmoat clinics om talent op e schans te kriegen. Ien e buurt van e schans stijt et verenigingsgebouw “Ello’s place” nuumd noar de old veurzitter, die ok roemd is om zien aandeel ien e koolzoadroutes van Gruupskerk.
Toen ik noa de wedstried weerom kwam van Seballeburen, heb ik mien olders doagen om e kop zeurd. Dat we toch eileks een nije polstok hemmen mosten, veur et eierzoeken en zukswat. Toen er mien gezeur zat was, ging pabbe noar Albert Neut senior ien Lutjegast, die n polsstok van 4-5 meter moakte. Toen most ik flink oefenen en mien favoriet werd de ‘Boerenplomp’. Je nimmen dan een flinke aanloop met de polsstok as de lans van n ridder ien handen. Bij de sloot ploatst je de polsstok ien n draf ien t wotter en dan mor hopen dat je dreug op de andere kant aankommen. Een middag polsen eindege meestieds met et leeggieten van e stevels en et uutwringen van e sokken. De polsstok leeft nog altied, mor is niet meer ien mien bezit. Ien Pieterziel binnen de sloten minder uutdoagend moe-je mor rekenen. Of zil et de leeftied weden?
Geert Zijlstra
Mientje: ‘Moeke, ik heb weer n kletspoot!’
