‘Lieftallige bezetting’ school Visvliet houdt het dorp en het nieuws in zijn greep

|||||||||||
||||||||||| Foto: |||||||||||
nieuws groningen

“Veel geouwehoer met Heddema aan het roer”

VISVLIET – Visvliet maakte afgelopen week een vuist tegen onderwijsorganisatie Penta Primair en directeur-bestuurder Johan Heddema in het bijzonder. De in het geheim gemaakte plannen voor de bezetting van de school werden pas maandag aan het dorp geopenbaard. Woensdag werd het plan ten uitvoer gebracht. Terwijl de kinderen de school dichtplakten met spandoeken, belde Jan Gutman Johan Heddema en sprak de in Visvliet inmiddels legendarische woorden ‘de school is bezet’. Journalisten verdrongen zich op het schoolplein, de burgemeester kwam samen met wethouder Bert Nederveen polshoogte nemen en Johan Heddema toonde zich een dapper man. Donderdags om 11.00 uur wordt de balans opgemaakt en wordt voorzichtig de hoop uitgesproken: “opnieuw beginnen”.

Het is woensdagmiddag 20 juni precies 15.30 uur als er in Visvliet een hoop bedrijvigheid op het schoolplein is. Combinatiefunctionaris Bart Brands Buys draait onwetend het programma voor zijn WoeMi Schoolpleintour af met de kinderen, terwijl er om hen heen langzaamaan meer en meer commotie ontstaat. De sportspullen worden ingeruild voor spandoeken en lint. De ‘lieftallige bezetting’, zoals Aly Frik het later zal benoemen, vangt aan.

Jan Gutman legt net de telefoon neer in het hart van het ‘crisiscentrum’. Hij kan er wel om lachen. “Dat was Johan Heddema. Hoe zijn reactie was? In goed Nederlands: hij was ‘not amused’. Hij begreep de actie niet, nou wij wel. Ik ben ook niet bereid het hem weer uit te leggen.” Als vader van twee kinderen die beide naar deze school gaan, was het voor hem vanzelfsprekend om in het actiecomité deel te nemen. “Het is een heel eenzijdig traject geweest. Penta Primair heeft nieuw beleid gevormd, waarbij scholen met minder dan tachtig leerlingen in de gevarenzone komen. Dit terwijl de Minister van Onderwijs zegt dat de ondergrens 23 leerlingen is. Daar zitten we met onze 33 leerlingen dan ruim boven. Maar goed, Penta Primair is autonoom en mag zeggen en bedenken wat ze willen.” Met de actie verwacht Jan dan ook niet voor elkaar te krijgen dat de school wel open zal blijven. “Tuurlijk zouden we dat heel graag willen, maar ik betwijfel of dat haalbaar is. Belangrijk vinden we in elk geval bij te dragen aan een stukje bewustwording in het Westerkwartier. Om andere scholen wakker te schudden. Het sluiten van een school; dat zijn ontzettende knauwen voor de leefbaarheid van een dorp.” Nog onwetend van wat er komen gaat, verwacht hij verder dat het allemaal niet zo’n vaart zal lopen deze dag. “ME? Nou dat hoop ik niet, het moet vooral leuk zijn voor de kinderen. We gaan ze lekker laten knutselen en morgen maken we een lawaaioptocht. Ze zeggen wel dat de Telegraaf ook komt en NOS schijnt interesse te hebben, maar dat moet ik allemaal nog zien.”

En dat is te zien. Buiten op het schoolplein lopen inmiddels al een stuk of drie verslaggevers druk te pennen. De Telegraaf heeft de weg naar het kleine dorpje inderdaad al gevonden. “Herman heeft geen zin”, schalt uit een auto die met een luidspreker op het dak door het dorp rijdt. De kinderen leven zich nog uit op de spandoeken. ‘Veel geouwehoer met Heddema aan het roer’, ‘school weg, hart weg’ en ‘schijt aan het nieuwe beleid’. Moeders lopen met slaapzakken rond en de eerste dorpsbewoners verzamelen zich aan het hek.

Tiny Boersema ziet het geheel fronsend aan. “Eigenlijk zijn we hier in Visvliet er allemaal stuk van, sinds we gehoord hebben dat de school dicht gaat.” Zelf heeft ze geen kinderen meer op de basisschool. “Acht jaar geleden heeft mijn jongste dochter nog actie gevoerd om de school groter te krijgen. Toen is er nog een stuk bij aan gebouwd. Het gebouw is net opgeknapt en nu willen ze het sluiten?” Ze maakt zich zorgen over de gevolgen voor het dorp. “Onze huizen worden minder waard. Wie wil hier nog wonen? Jonge gezinnen zullen hier niet meer heen komen. Maar nu zijn we vooral strijdbaar. Ook om anderen de ogen te openen. Ze willen ons gewoon kwijt. Eerst hebben ze het over de kwaliteit van het onderwijs, nu gooien ze het op de kwetsbaarheid.”

Het is iets wat eigenlijk iedereen in Visvliet dwars zit. In eerste instantie gaf Penta Primair de kwaliteit van het onderwijs als reden om de school te sluiten. Van de 25 scholen die de organisatie exploiteert, scoort Visvliet-Pieterzijl echter op één na beste op dit gebied. Ook de inspectie van onderwijs heeft aan het actiecomité bevestigd dat de school aan alle kwaliteitseisen voldoet. Penta Primair heeft zich daarna gericht op de kwetsbaarheid van een school met maar twee groepen en beroept zich op het feit dat zij autonoom mag beslissen.

Inmiddels is ook de burgemeester ingelicht over de bezetting en zegt hij toe direct in de auto te stappen. Aly Frik, die naast deelnemend in het actiecomité ook voorzitter van dorpsbelangen is, denkt dat de gemeente best wel wat voor de school kan betekenen. “We zijn bij nul begonnen. In eerste instantie zei de wethouder van onderwijs: Penta Primair is autonoom, wat kunnen wij er aan doen? Maar inmiddels zijn er gesprekken geweest en heeft ook de raad zoiets van: er zijn ook andere wegen om te bewandelen?” Ze kan het besluit van Penta Primair niet begrijpen. “Hoezo kunnen kleine scholen geen kwaliteit leveren? En als we dan over kwaliteit praten, nu moeten we fuseren met een school, waarvan de kwaliteit veel minder is.”

Het zou wel eens een lelijke misrekening van Penta Primair kunnen zijn. Maar weinig van de ouders is namelijk van plan om aan de voorgestelde fusie met De Borgstee mee te werken. Velen denken erover hun kinderen dan maar in Burum op school te doen.

Inmiddels is duidelijk hoe belangrijk een school voor het dorp is. De saamhorigheid en inzet die getoond wordt op dit moment kan niet tekenender zijn voor de school als hart voor het dorp en als plek waar dorpsbewoners samen komen, samen praten en samen bezig zijn. “Daar gaat het ook om, het dorpsgebeuren”, beaamt Aly. “In een klein dorp kan veel. Je kiest er voor om je er samen voor in te zetten.” Jan, die inmiddels ook een 100 raadleden van de alle betrokken gemeentes heeft ingelicht met een persbericht en een open brief aan de Minister van Onderwijs, voegt zich bij ons. “Aly, die telefoon rinkelt steeds? Moeten we niet opnemen?” “Ben je gek, dat is Heddema.” En dan klinken de woorden waar ze allemaal op gewacht hebben. “Heddema is in aantocht.”

Jan verwondert zich over de toewijding van zijn dorpsgenoten. “Dit is het dorpsgevoel. Maandagavond hebben we een bijeenkomst belegd en toen was echt letterlijk iedereen er. De oudjes schoten vol, toen ze hoorden van de bezetting.”

Burgemeester Bert Swart en wethouder Bert Nederveen doen inmiddels dappere pogingen over het hek, dat uiteraard gebarricadeerd is, heen te klimmen. Een trap biedt uitkomst. En dan verschijnt er een gestalte met een hoed op aan het eind van de straat: het is Johan Heddema.

Dapper, dat mag zeker gezegd worden van hem, hij waagt zich tenslotte in het hol van de leeuw. Voor hem geen trap om hem over het hek te helpen, de Visvlieters zijn uitpraat en vertrekken demonstratief naar binnen. Heddema toont zich begripvol. “Ik begrijp wat ze doen, ze maken zich zorgen over de toekomst. Maar ik heb alles gedaan voor ze, wat ik wilde doen.” Hij noemt zijn besluit ‘onontkoombaar’. “Als wij met twee groepen willen gaan werken, is dat onvoldoende voor de kwaliteit.” Dat de school desondanks een uitstekend predicaat van kwaliteit heeft gekregen, daar is “niks mis mee”. “Daar zijn we ook trots op. Maar kwetsbaarheid vinden we dan zwaarder wegen. Het is een goede school, maar 33 leerlingen is voor Penta Primair een te smalle basis.” Volgens Heddema is het minimumaantal van tachtig leerlingen niet het criterium geweest voor het besluit om de school in Visvliet te sluiten. “Om stevig onderwijs neer te zetten en minimaal kwetsbaar te zijn, moeten er eigenlijk minimaal vier groepen zijn. Door verhuizingen bleek dat er komend schooljaar nog maar twee groepen op de school mogelijk zijn. De directeur kwam zelf bij mij: wat moeten we doen.” Voor veel andere dorpen probeert hij de oplossing in samenwerkingsverbanden te zoeken. “Dat hebben we bijvoorbeeld gedaan in Boerakker, Oostwold en Sebaldeburen. Hier is dat niet mogelijk. Uiteindelijk is het een autonome beslissing, of wij de school gaan sluiten. En die hebben we genomen. Ik wist van tevoren dat het problemen zou geven.” De gevolgen voor het dorp schudt Heddema makkelijk van zich af. “Ik ben niet verantwoordelijk voor de leefbaarheid in het dorp.” Is er dan nog iets wat hij het dorp kan bieden? “Een kwalitatief goede school in Grijpskerk”, besluit hij.

Binnen is het eigenlijk best gezellig, terwijl ‘het kwaad aan de andere kant van het hek’, blijft wachten op de live-uitzending van tv noord. “Johan Heddema staat voor de deur”, klinkt het opeens. Aly blijft standvastigheid. “Maar hij moet plassen”, komt de boodschapper weer terug gespoed. “Jammer, buiten zijn er bosjes genoeg.” Het is helder, het is een ‘lieftallige bezetting’, maar het gaat wel ergens om.

Wethouder Bert Nederveen betreurt het tijdstip van het besluit van Penta Primair. “We zijn nog druk bezig met een regionaal integraal huisvestingsplan, waarin we bekijken welke scholen we als gemeente gaan handhaven en welke bijvoorbeeld zouden moeten fuseren”, vertelt hij. “Nu wij een totale visie van de gemeente opstellen, zou het mooi zijn te kijken of dit erin past.” “Een andere aanvliegroute”, beaamt burgemeester Bert Swart. “Het zou mooi zijn als het in overleg was besloten.” Hij kan de bezetting wel waarderen. “Vanuit gemeenschapszin is dit heel belangrijk. Het geeft een bepaalde verbondenheid.”

Daar kan niemand aan tornen. Langzaamaan wordt het tijd het dorp alleen te laten en één te laten zijn in hun verbondenheid. Na een gezellige avond en rustige nacht, volgt op donderdag nog een lawaaioptocht door het dorp om de actie af te sluiten. Gutman kijkt terug op een geslaagde actie. “Alleen al alle publiciteit die het heeft opgewekt. Zo hebben we in elk geval de andere scholen wakker kunnen schudden.” Voorzichtig neemt hij de woorden ‘opnieuw beginnen’ in de mond. “Er zijn door de politiek dingen aangedragen die we willen gaan uitwerken. Op dit moment verloopt de communicatie stroef.” Dat is zacht uitgedrukt, denkend aan Heddema voor het gebarricadeerde hek en het comité die hem demonstratief de rug toedraait. “Een intermediair zou uitkomt kunnen bieden.”

Leerkrachten melden zich weer, vloeren worden nog snel gedweild en kinderen zoeken hun plek weer op in de lesbanken. Over tot de orde van de dag.

|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||
|||||||||||

UIT DE KRANT