Wilde paarden bevolken het Lauwersmeergebied
De Streekkrant gaat ‘Op zoek naar de Koniks’
LAUWERSOOG – Het is zomer! Of nou ja, zomer. Het is vakantie en af en toe lijkt er iets zomers aan de hemel te staan, zo tussen de buien door. Dat is natuurlijk geen reden om de vrije tijd niet goed te besteden aan leerzame excursies met een spannend randje. De Streekkrant is op zoek gegaan naar zo’n excursie en kwam terecht in het Nationaal Park Lauwersmeer. De prachtige landschappen van het park herbergen een –niet zo goed bewaard- geheim. Het gebied bij het Lauwersmeer is één van de weinige plekjes in Nederland waar men wilde paarden van dichtbij kan bekijken. Tenminste, als de paarden dat ook goed vinden. Dus sluiten we aan bij de man die precies weet waar hij moet zijn om de Koniks te zien. Hans Gartner is boswachter van beroep bij Staatsbosbeheer en neemt regelmatig nieuwsgierige groepen mee het park in. ‘Op zoek naar de Koniks.’
De eerste vraag die rijst is natuurlijk: ‘Wat is een Koniks?’ We horen wilde paarden, we horen Koniks, maar wat zijn het nu eigenlijk voor dieren? “Een Koniks is een klein paardje”, legt Hans Gartner uit. “Sterker nog, Koniks is een Pools woord dat ook letterlijk ‘klein paard’ betekend. En die lopen hier dus in het wild op het natuurgebied van het Lauwersmeer.” Even was het spannend of de excursie wel door zou gaan. “Het gebied is groot en wilde paarden laten zich niet sturen”, vertelt de boswachter. “Het laatste wat bekend is dat de paarden zich aan de andere kant van het natuurgebied bevinden. Dat is een behoorlijke wandeling en we hebben het vandaag niet getroffen met het weer.” Daar heeft Hans Gartner gelijk in. Het is de hele ochtend al winderig en regenachtig. Dat is in de bebouwde wereld vaak al een probleem, maar in het open Lauwersmeergebied regent het meestal net ietsje harder en waait de wind ook zonder te waaien al behoorlijk hard. Bovendien weet een collega-boswachter dus te melden dat de paarden voor het laatst zijn gezien in het meest verre gedeelte van het park. Toch hebben we geluk. Aangekomen in het activiteitencentrum blijkt er een grote groep met veel kinderen aanwezig te zijn die staan te popelen om de Koniks te zoeken. Omdat ook iedereen bereid is om opnieuw in de auto te stappen en via Zoutkamp naar de andere kant van het park te crossen blijft er maar één probleem over. Gartner kijkt omhoog en ziet de blauwe lucht over het gebied trekken: “We wagen het erop!” Vanuit de auto bekijkt de boswachter, gewapend met zijn onafscheidelijke verrekijker, de plekken waar de paarden zich kunnen bevinden. Totdat we opeens gesommeerd worden te stoppen. De paarden zijn inderdaad een flink eind uit de buurt van het activiteitencentrum, maar nu we met de auto naar de andere kant van het park zijn gereden blijken ze toch heel goed te vinden. “Het zijn bijzondere dieren”, vertelt Gartner. “Eigenlijk komen wilde paarden al eeuwenlang niet meer voor in Europa. Toen de laatste tarpan –een paard dat vooral in Oost-Europa voorkwam- het loodje legde in 1887 kwam er een einde aan het bestaan van wilde paarden op dit continent. Eeuwig zonde natuurlijk. Daarom zijn ze met het DNA van de uitgestorven tarpan gaan fokken en daar is uiteindelijk de Konik uitgekomen.” In het Nationaal Park Lauwersmeer lopen diverse groepen Koniks rond. Soms zijn ze te vinden op één plek, maar af en toe gaan groepen ook hun eigen weg. Vandaag zijn er meerdere groepen te vinden op één stuk land. “Het zijn kuddedieren”, vertelt Gartner. “Maar wel met een gebruiksaanwijzing. De sterkste hengst is de baas en heeft ook het alleenrecht op de merries. Af en toe zie je dat een jonge hengst zijn geluk gaat beproeven en de grote baas uitdaagt. Linke soep is dat. Mislukt zijn poging, dan wordt hij onherroepelijk uit de groep verjaagt en moet hij zichzelf zien te redden. Een groot probleem is dat overigens niet. Vaak zie je dat hij bij een andere groep een vrouwtje probeert weg te pikken, dat is dan mogelijk het begin van een nieuwe groep.” Boswachter Gartner vertelt over mislukte pogingen van dappere hengsten en over paarden die op een andere manier buiten de groep zijn geplaatst.
“Bijvoorbeeld doordat een veulen niet helemaal goed is. De moeder neemt dan afscheid van het jong, waarna het achter wordt gelaten”, aldus de boswachter. “Wij kijken dan of het jong nog te redden is of dat de natuur zijn werk heeft gedaan. In dat laatste geval laten we het veulen inslapen. Hoe hard het ook lijkt, een achtergelaten jong met een zekere dood in het verschiet is ook de natuur.”
Gedurende de anderhalf uur durende excursie door het mooie landschap komen de mooiste anekdotes en verhalen aan bod. Natuurlijk gaan wij die niet allemaal vertellen in de Streekkrant. Het is beter eens met eigen ogen te kijken wat de natuur in Nationaal Park Lauwersmeer allemaal te bieden heeft en daar zelf de prachtige verhalen aan te horen. Voor de Koniks, het is een bijzonder ras, zoveel is zeker. En wie weleens tussen de wilde paarden wil staan of juist meer heeft met vleermuizen en paddenstoelen doet er goed aan de site van het park in de gaten te houden. Meer informatie over deze leuke excursies is te vinden op
www.np-lauwersmeer.nl.
