Gemeente realiseert voortvarend acute opvangplekken
Eerste Oekraïners vinden plekje in het Westerkwartier
WESTERKWARTIER – Op 24 februari viel Poetin met zijn troepen Oekraïne binnen. De oorlog hier heeft geleid tot een grote uitstroom van Oekraïnse inwoners. In het Westerkwartier heeft men met spoed acute opvangplekken gerealiseerd. De eerste Oekraïners kwamen een week geleden aan bij de Hayemaheerd in Oldehove. Ook Sebaldeburen heeft inmiddels een aantal Oekraïners onderdak kunnen bieden in het gebouw van voormalige basisschool De Aquarel. Het gebouw van het Gomarus College in Zuidhorn wordt inmiddels gereed gemaakt voor noodopvang.
Burgemeester Ard van der Tuuk sprak vorige week over de grote opgave die ons land staat te wachten. ‘We moeten met spoed acute opvangplekken realiseren. We denken daarbij in massa en grote aantallen. De Veiligheidsregio begeleidt de gemeentes in dit proces. Ik merk: er komen allerlei vragen op: mogen deze Oekraïners gaan werken, bijvoorbeeld.’ Van der Tuuk legt uit dat het een ingewikkeld proces is. ‘Er komen niet alleen Oekraïners hierheen. Zíj zijn EU-burgers en mogen hier één jaar verblijven, maar daarnaast komen er ook Russen die ooit naar Oekraïne gevlucht waren en derdelanders, dus mensen met nog weer een andere nationaliteit die ook ooit naar Oekraïne gevlucht waren, hierheen. Deze laatste twee groepen gaan de asielprocedure in.’
‘We zullen nog tegen heel veel uitvoeringsvraagstukken aan lopen’, benadrukte Van der Tuuk. ‘We hebben ook heel duidelijk gemaakt aan het Rijk: we nemen graag onze verantwoordelijkheid, maar kunnen we erop vertrouwen dat u dit financieel vergoed?’ Hij roept particulieren op zich te melden bij vluchtelingenwerk Nederland. ‘Daar wordt landelijk de matching gedaan. En dat is belangrijk. We richten ons op bestendige opvang voor de lange termijn. Er moet van alles geregeld worden: dagbesteding, zorg, scholing. Hoe goedbedoeld alle initiatieven ook zijn, we gaan voor die bestendige lijn van opvang.’
Hayemaheerd, Oldehove
De eerste opvanglocatie die klaar was, was de Hayemaheerd in Oldehove. Dit hotel/camping, vergader- en feestlocatie ontving afgelopen dinsdag al de eerste Oekraïners. Wil Hoogeboom, eigenaresse, spreekt over een gemoedelijke en goede sfeer, die er heerst. Er stonden dinsdag ineens 55 mensen voor de deur, die vanuit Ter Apel op het openbaar vervoer waren gezet. ‘Ik werd op een gegeven moment gebeld door een buschauffeur die zei: ik sta midden in Den Ham en ik weet ook hoe deze mensen bij jullie komen. Je zou denken dat ze met een touringcar komen, maar nee’, vertelt ze verbaasd. Omdat ze maar plek heeft voor veertig Oekraïners, moest er allerijl meer opvang worden geregeld. ‘Gelukkig konden een aantal terecht in wat vakantiechaletjes op de camping bij Electra.’
De eerste dagen tonen de mensen die ze opvangt geen emotie. ‘Ze zijn tot op het bot vermoeid’, vertelt Hoogeboom. ‘Ik heb hier een groot aantal studenten opgevangen, die uit Charkov komen. Ze zijn bij de eerste inval direct gaan lopen richting Polen en hebben in vijf à zes dagen 500 kilometer afgelegd. Daarna zijn ze via via in Nederland terecht gekomen. Ik heb hier ook mensen die de auto volgepakt hebben en zijn doorgereden. Ze deden soms over stukjes waar ze normaal 30 minuten over deden, nu ineens 13 uur. Deze mensen hadden zes dagen niet geslapen.’ Het verdriet komt na het rusten. ‘Niet iedereen heeft de bombardementen meegemaakt gelukkig, maar ik heb hier wel een directeur van een familiebedrijf wat met één bombardement weggevaagd werd. En een moeder en dochter die jarenlang in hun eigen reisbureau werkten, en dat is nu weg. Ik denk dat er nog honderden van dit soort verhalen zijn.’
Ze beginnen hun weg te vinden met elkaar daar in Oldehove. ‘Ik heb met iedereen individuele gesprekken gevoerd: wie ben je, wat deed je in Oekraïne, waar maken we je blij mee, maar ook: wat kun je bieden? Een aantal spreken geen woord over de grens. Twee van de studenten gaan nu samen met iemand uit het dorp Engels les verzorgen. Verder laten we iedereen hier meehelpen. Ze maken zelf de lunch en verschonen zelf de bedden. We hebben al contact met boeren in de buurt, dat ze wellicht daar wat kunnen betekenen en hebben al gehoord dat ze nog ergens fietsen kunnen repareren.’
Over het opvangen heeft Hoogeboom geen moment getwijfeld. ‘Als je die vreselijke verhalen hoort en die beelden ziet met die drommen mensen en je kunt dan wat betekenen…’, valt ze stil. ‘Ik zou hier twee groepen voor feesten in huis krijgen, maar ik kon het niet. En toen heb ik de knoop gehakt.’ Ze koos bewust voor opvang in de eerste lijn en werkt samen met de gemeente. ‘Er komt van alles bij kijken, dat moet je goed regelen. Deze mensen waren tien dagen onderweg, hebben bijvoorbeeld geen tanden kunnen poetsen. Ik ben met de eerste al bij de tandarts geweest.’ Ze ergert zich aan de snelheid van opvang in Nederland. ‘Er staan nu al 32.000 bedden klaar, maar we hebben nog maar 3000 mensen opgevangen. Mag het een beetje sneller?’
De Aquarel, Sebaldeburen
In Sebaldeburen is de afgelopen week hard gewerkt om het schoolgebouw, waarin eerder de samenwerkingsschool De Aquarel was gevestigd, te transformeren en in te richten naar een woonhuis voor dertig vluchtelingen uit de Oekraïne. De door de gemeente Westerkwartier aangestelde locatiecoördinator stelt dat de opdracht voor de korte termijn helder en duidelijk is. Er moet gezorgd worden voor de drie B’s; Bed-Bad-Brood. Het is volgens haar fantastisch en hartverwarmend om te zien hoe de plaatselijke vrijwilligers in samenwerking met lokale bedrijven en de gemeente zich hebben ingespannen om aan de opdracht te kunnen voldoen. ‘De onderlinge samenwerking en afstemming is uitstekend en met elkaar zijn we erin geslaagd, om in zeer korte tijd een thuis te creëren voor de vluchtelingen die hier gaan komen. De basisvoorzieningen die er al waren zijn aangepast en uitgebreid. Zo is de keuken vergroot en zijn er extra douches aangelegd. Ook is de locatie zo ingericht, dat het voor de vluchtelingen zoveel mogelijk als een thuis zal voelen. Alle betrokkenen hebben ervoor gezorgd, dat ze zich ook welkom in Sebaldeburen zullen voelen. Nogmaals, het is hartverwarmend. Pas wanneer ze hier zijn, gaan we bekijken wat er verder allemaal nodig is en daar gaan we naar handelen. We weten dat veel mensen iets willen doen of goederen of wat dan ook ter beschikking willen stellen. Dat is geweldig, maar we vragen om te wachten, totdat we daartoe een oproep gaan doen. De focus ligt eerst volledig op de voorzieningen, zoal ik die al heb genoemd. Voor nu geldt ‘komt tijd, komt raad’. We gaan in samenwerking met instanties zoals de GGD, Maatschappelijk Werk De Schans en het Rode Kruis alles proberen zo goed mogelijk op te lossen. We doen daarbij voor iedereen het beste.’
Ook vrijwilliger Erik Daanje (FOTO), die op een steenworp afstand van de locatie in Sebaldeburen woont en als bestuurslid betrokken is bij dorpshuis ’t Spectrum, dat aan het schoolgebouw grenst, is onder de indruk van de inzet van alles en iedereen. ‘We hebben hier wel eens wat moeite om de gemeente in beweging te krijgen, maar de samenwerking en afstemming is in dit geval ongekend goed. Nadat we het eerste signaal kregen, dat het schoolgebouw als opvanglocatie was aangewezen, hebben we meteen geschakeld en zijn we tot actie overgegaan. De lokale bedrijven die zijn ingeschakeld, verdienen ook een dikke pluim voor de manier waarop ze uitvoering hebben gegeven aan de transformatie van schoolgebouw naar een thuis voor de vluchtelingen uit de Oekraïne. Sebaldeburen is er klaar voor en ze zijn hartelijk welkom.’
De Blokhut, Garnwerd
Hans van Reijswoud en Ineke Blankenspoor van De Blokhut in Garnwerd hebben ook een opvangplek gerealiseerd. ‘We voelen ons erg betrokken bij wat er gebeurt in Oekraïne, het is ook zo dichtbij. Er komen steeds meer mensen naar Nederland, daarom willen wij ze een warme ontvangst bieden’, aldus Blankenspoor. ‘Onze Bed & Breakfast is ook niet bedoelt om geld mee te verdienen. Meestal komen er wandelaars van het Pieterpad logeren’, vertelt Van Reijswoud. ‘Je ziet al die vreselijke beelden op de televisie van vrouwen en kinderen die op de vlucht slaan. Het was voor ons geen moeilijke keuze om onze logeerplaats voor twee vluchtelingen open te stellen.’ Blankenspoor: ‘Er zijn in het dorp meer mensen die zich in willen zetten. Daar willen we graag mee samenwerken. Bijvoorbeeld begeleiding bieden als wij even afwezig zijn. Door samen naar de supermarkt te gaan of ze mee te nemen naar de stad om te winkelen.’ Van Reijswoud vult aan: ‘We kunnen bijvoorbeeld met een groepje mensen evenementen organiseren, en als daar behoefte naar is, de verschillende mensen uit Oekraïne elkaar laten ontmoeten. Ook verwacht ik dat de bassischolen er wel voor open zullen staan om de kinderen op te nemen in de klas.’ Samen wil het echtpaar een warme plek in het dorp creëren.
Voor het koppel is het niet nieuw om mensen te helpen. Zo is Van Reijswoud vrijwilliger voor Vluchtelingen Werk Nederland. Hij helpt mensen bij het eigen maken van de Nederlandse taal. Blankenspoor: ‘Wij kunnen ons wel wegwijs maken met bijvoorbeeld Engels, Duits, Frans en een beetje Zweeds. Als we ons best doen wordt de taalbarrière geen probleem.’ Van Reijswoud is het daar mee eens: ‘Met handen en voeten en tekenen kom je al een heel eind. Ook hebben we een fotoboek waar veel dagelijkse voorwerpen instaan, denk aan een fiets, een koelkast of een rugzak. Ook kun je natuurlijk iets inspreken via Google Translate.’
De eigenaren zien dit vooral als een doorstroommogelijkheid voor de Oekraïners. ‘De hoop is natuurlijk dat ze weer veilig terug kunnen keren naar Oekraïne. Als dit resulteert in een verblijf van een half jaar, dan is dat geen probleem’, aldus Van Reijswoud.
