“Alternatieven zijn voordeliger dan doorgaan in deze vorm”
Huidige huisvesting Westerkwartier vraagt meer geld
WESTERKWARTIER – Doorgaan in de huidige vijftien huisvestingslocaties van de gemeente Westerkwartier vraagt veel extra inzet van financiële middelen om te voldoen aan onderhouds- en duurzaamheidseisen en –ambities. Dat is duidelijk geworden na uitvoerig onderzoek dat de gemeente heeft laten uitvoeren. “Als we met de huidige locaties door willen gaan, moet er veel geïnvesteerd worden, waardoor we jaarlijks een extra last hebben van zo’n 1,3 miljoen euro”, vertelt wethouder Hielke Westra. “Daarom hebben we gekeken naar andere, en op de langere termijn, voordeligere mogelijkheden. Hieruit zijn vijf opties naar voren gekomen”.
De gemeente Westerkwartier is na de herindeling doorgegaan in vier gemeentehuizen, acht buitendienstlocaties en drie locaties voor Novatec. Een aantal van deze gebouwen is al oud en in slechte onderhoudsstaat en ook voor wettelijk verplichte verduurzaming zijn extra financiële middelen nodig. “Al vrij snel na de herindeling hebben we daarom gekeken naar wat er moest gebeuren om aan de verschillende eisen te voldoen”, legt Westra uit. “Hieruit kwam naar voren dat dit meer geld kost dan verwacht, vooral vanwege onderhouds- en duurzaamheidseisen waar we in 2023 en 2030 aan moeten voldoen. Doorgaan met de huidige gebouwen vraagt grote investeringen en kost daardoor 1,3 miljoen euro extra per jaar ten opzichte van de huidige begroting. Tevens leidt dit niet tot een optimaal duurzame situatie die past bij de dienstverlening zoals we zie voor staan”.
In opdracht van de gemeenteraad heeft het college gekeken naar alternatieve, meer toekomstbestendige huisvestingscenario’s. Voor dit onderzoek is onder andere een multicriteria-analyse uitgevoerd, waarbij gekeken is naar het financiële aspect, duurzaamheid, bereikbaarheid, interne samenwerking, dienstverlening, goede invulling van te verlaten locaties en planologische aspecten. “Hieruit zijn vijf goede en financieel haalbare scenario’s naar voren gekomen”, vertelt de wethouder. “Deze opties vragen om een investering, maar leiden in jaarlijkse kosten tot een voordeel ten opzichte van de huidige begroting”.
Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er voor wat betreft het gemeentehuis vijf verschillende opties zijn die zowel financieel als inhoudelijk haalbaar zijn. Vier centrale mogelijkheden en één verspreide optie. “De centrale opties zijn het uitbouwen van het huidige gemeentehuis in Leek of Zuidhorn, Hoofdstraat 101-1 in Midwolde en bedrijventerrein Leeksterveld. De verspreide optie is een combinatie van de gemeentehuizen Leek en Zuidhorn”. Voor de buitendienst en Novatec heeft de gemeente gekeken naar meer onderlinge samenwerking en huisvesting op minder locaties. Uit het onderzoek blijkt dat dat kan op drie hoofdlocaties, namelijk de buitendienstlocaties in Grootegast en Noordhorn en een samengevoegde nieuwe werklocatie voor Novatec en buitendienst Marum en buitendienst Leek. “Voor deze laatste locatie zijn Leeksterveld en Hoofdstraat 101-1 in Midwolde geschikt”, zegt Westra. “De drie hoofdlocaties worden voor de buitendienst aangevuld met de sublocatie in Oldehove”. Mogelijk kunnen ook dorpshuizen worden ingezet als uitvalsbases. Voor Novatec blijven de locaties Kwekerij Leek en Kringloopwinkel Tolbert in bedrijf.
Het uitgangspunt van de gemeentelijke dienstverlening is dat die plaatsvindt daar waar de inwoner dat wenst, waarbij medewerkers steeds meer plaats- en tijdonafhankelijk werken. Ook wordt ingezet op meer digitale dienstverlening. “De huisvesting willen we passend maken op onze manier van dienstverlening en werken krijgt daarmee een andere functie, meer gericht op ontmoeting en samenwerken. Hierin zijn ook de ervaringen die zijn opgedaan in de coronatijd verwerkt, waardoor we meer zullen thuiswerken. De toekomstbestendige alternatieve huisvestingscenario’s gaan daarom uit van minder werkplekken en meer ontmoetingsruimte. De totale benodigde kantoorruimte is ongeveer veertig procent minder dan de optelsom van de huidige gemeentehuizen”. De gemeente vindt ‘dichtbij de inwoners staan’, heel belangrijk. Volgens de wethouder verandert dat niet als er besloten wordt om nog maar één of twee gemeentehuizen te houden. “De dienstverlening gaat ook in de toekomst steeds verder veranderen”, zegt hij. “Inmiddels is op digitaal gebied al heel veel mogelijk. Zo kunnen mensen hun paspoort en rijbewijs online aanvragen en wordt het zelfs thuisbezorgd. Mensen die toch behoefte hebben aan een ontmoeting: daar gaan we naar toe. Maar ze kunnen ook altijd op het gemeentehuis blijven komen. Daar wordt de locatie op ingericht”.
Op 26 april wordt de gemeenteraad over het onderzoek geïnformeerd tijdens een openbare raadsbijeenkomst. Het college legt vervolgens een masterplan en raadsvoorstel voor aan de raad waarin ook de prioritering en fasering wordt aangegeven. De planning is er op gericht dat de raad in juni oriënterend vergadert tijdens een raadsoverleg en zal vervolgens gevraagd worden een besluit te nemen over een toekomstbestendige richting. “Het college heeft op dit moment nog geen voorkeur uitgesproken voor een van de mogelijke opties”, legt Westra uit. “Nadat we de raad geïnformeerd hebben, gaan we dat wel doen. Men moet echter wel weten dat doorgaan op de huidige manier uiteindelijk veel geld gaat kosten. Dat geldt voor zowel het gemeentehuis als de buitendiensten en Novatec”.
Als de gemeenteraad uiteindelijk akkoord gaat met een van de vijf ‘nieuwe’ opties en het verminderen van de buitendienstlocaties, moet de gemeente tussen de 25 en 40 miljoen euro investeren. Een behoorlijk bedrag, maar volgens het college blijft dat voordeliger dan het behouden van de huidige opzet. Want bij doorgaan in de huidige 15 locaties is de investeringsopgave de komende jaren 32 miljoen en worden de jaarlasten 1,3 miljoen hoger dan nu begroot. “Het is een behoorlijke investering, maar uiteindelijk kost het ons op de langere termijn een stuk minder en blijven we dan binnen onze huidige begroting”, zegt Westra. “Daar komt ook bij dat het best zou kunnen dat er na 2030 ook weer nieuwe regels komen, waardoor de extra kosten van 1,3 miljoen in de huidige situatie verder oplopen. Ook als je besluit om een nieuw gemeentehuis te bouwen, is dat nu zowel op korte termijn maar ook op de langere termijn voordeliger dan doorgaan met alle huidige gemeentehuizen en buitendienstlocaties”.
Mocht de gemeenteraad er inderdaad voor kiezen om niet in de huidige vorm verder te gaan, heeft de gemeente nog geen plannen voor wat er gaat gebeuren met de te verlaten locaties. Wel is daar in het onderzoek al naar gekeken. “Per locatie is gekeken waar het geschikt voor zou kunnen zijn”, vertelt de wethouder. “Zo leent het gemeentehuis in Marum zich bijvoorbeeld prima voor woningbouw en zouden in het gemeentehuis in Zuidhorn kantoorpanden kunnen komen. In Grootegast is een horecagelegenheid een optie. We willen niet dat locaties verpauperen en dus hebben we ons hier al wel op georiënteerd. Concrete plannen zijn er echter nog niet”.
Wanneer de eventuele nieuwe locaties geopend kunnen worden, durft Westra niet te zeggen. “Dat hangt er vooral van af wat je wilt. Als je bijvoorbeeld kiest voor de locaties in Zuidhorn en Leek, moet je aan beide kanten bijbouwen. Dan gaat een overgang waarschijnlijk gefaseerd”. Rond de zomer is er naar verwachting meer duidelijkheid over welke koers de gemeente Westerkwartier gaat varen wat betreft huisvesting.
