Angstaanjagende challenge steekt de kop weer op

Afbeelding
voorpagina groningen

STREEK – Kinderen en sociale media zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Tiktok, Snapchat en Instagram. Het zijn de eerste apps die een kind download wanneer ze eindelijk een smartphone van hun ouders krijgen. In eerste instantie natuurlijk hartstikke leuk. Eindelijk met je vriendjes appen, snappen en tiktokken, maar in sociale media schuilen ook een hoop gevaren. Iets wat veel mensen zich niet of niet goed realiseren. Grooming, cyberpesten en de ‘Blue Whale Challenge’ liggen op de loer. De Streekkrant spreekt erover met wijkagent Ellen Smink, communicatieadviseur politie Noord-Nederland Bert Sietzema en Farhana Abdul van 113Zelfmoordpreventie. Smink schetst allereerst de gevaren van social media en geeft tips hoe deze te ontlopen.

Wat zijn volgens de politie de grootste gevaren van sociale media?

“Weet waar uw kind mee bezig is op social media”



“Het bereik van sociale media is enorm en dat is natuurlijk ideaal; de wereld ligt aan je voeten! Je maakt gemakkelijk contact en je blijft op de hoogte van alle zin en onzin die sociale media je te bieden heeft. De ontwikkelingen gaan snel. Sociale media is niet meer weg te denken. Daarom is het ook belangrijk om te weten hoe je dit veilig kunt gebruiken en wat de gevaren kunnen zijn.


Cyberpesten: als je het over de gevaren van sociale media hebt, is cyberpesten daar een voorbeeld van. 24/7 bereikbaar zijn, betekent ook dat bijvoorbeeld pesten niet stopt bij de voordeur. Ook online gebeurt dit.


Naaktfoto’s versturen: kijk uit wat je deelt. Voordat je het weet is een foto, die bedoeld is voor je vriend of vriendin, doorgestuurd. Help je mee aan het verspreiden van naaktfoto’s, dan kan er sprake zijn van strafbare feiten zoals belediging, smaad, laster en het strafbare feit ‘het verspreiden van wraakporno’. Als het gaat om foto’s van jongeren onder de 18 jaar, dan kan dit zelfs worden gezien als kinderporno!


Wat geef je prijs?: Wat deel je allemaal online over jezelf? Deel je dit openbaar of heb je alles goed afgeschermd? Wees je ervan bewust wat anderen over jou kunnen vinden.


Alles wordt bewaard: Alles wat je op sociale media plaatst, zal ook in de toekomst zichtbaar zijn. Wees je bewust dat potentiële werkgevers ook foto’s tegen kunnen komen die je liever niet met hen had willen delen.


Cybercriminaliteit: Criminelen gaan met hun tijd mee. Online zijn criminelen namelijk ook actief. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: Grooming (digitaal kinderlokken), de vriend-in-nood-fraude (je wordt benaderd via sms of Whatsapp door iemand die zich voordoet als iemand die je goed kent met de vraag of je een bedrag kunt voorschieten), Marktplaatsfraude, tikkiefraude et cetera.”


Hoe wapent men zich het beste tegen deze gevaren?


“Informeer jezelf en deel informatie met anderen. Op internet is er veel over de gevaren en het veilig gebruik van sociale media te vinden. Op de website van de politie staat bijvoorbeeld enorm veel informatie. Via de sociale mediakanalen van de politie wordt er tevens gewaarschuwd als er actualiteiten zijn op dat gebied. Als ik iets signaleer in mijn aandachtsgebied, dan besteed ik daar op mijn  Instagram- en Facebook-account als wijkagent ook aandacht aan ter preventie.”


In welke mate zijn de gevaren van sociale media in de gemeente Westerkwartier een topic?


“Overal waar sociale media worden gebruikt, zie je dit terug. Ook in de gemeente Westerkwartier zijn er gevallen bekend van vriend-in-nood-fraude, Marktplaatsfraude en jongeren die zijn gebruikt als ‘moneymule’. In dat geval leen je je bankpas en pincode uit voor geld en vervolgens wordt jouw bankrekening gebruikt voor het witwassen van geld.”


Waar kunnen deze gevaren toe leiden?


Die kunnen je in een naar pakket brengen. Als ik kijk naar cyberpesten en het verspreiden van naaktfoto’s, kan dit leiden tot psychische problemen waarbij er landelijk gezien helaas ook gevallen van zelfdoding zijn. Als iemand zijn bankrekening beschikbaar stelt aan criminelen, kan dit ook grote gevolgen hebben. Je wordt als verdachte beschouwd van witwassen, je draait op voor de schade en bovendien kan dit verstrekkende gevolgen hebben voor je toekomst, omdat ook de bank heel actief is in onderzoeken naar dit soort praktijken. Je staat geregistreerd, waardoor je jarenlang geen gebruik meer kunt maken van de financiële diensten van banken: bijvoorbeeld geen gebruik maken van een bankrekening of hypotheek afsluiten.”


Wat is de rol van kinderen, ouders en politie met betrekking tot sociale media?


“Als politie houden wij ons bezig met opsporing, maar we zijn ook actief met voorlichting. Ieder nieuw slachtoffer die we daarmee kunnen voorkomen is winst. Met al die gekke verhalen lijkt het  een veiliger alternatief om internet voor je kinderen maar in de ban te doen. Zonder internet loopt je kind echter al snel achter. Ik denk dat het beter is om kinderen al jong te leren hoe zij op een veilige manier het internet op kunnen gaan.”


Er zijn een hoop sociale media, denk aan Facebook, Instagram, Snapchat en Tiktok. Zijn deze even gevaarlijk of is de één gevaarlijker dan de ander? In welk opzicht?


“Gevaarlijk klinkt meteen zo zwaar. In eerste instantie kan sociale media juist een verrijking zijn. Natuurlijk schuilen er gevaren in ieder platform waarin gechat kan worden. Ik weet niet of het ene platform per se ‘gevaarlijker’ is dan het andere. Sommige social mediaplatformen lenen zich wel beter voor criminele praktijken dan andere. Snapchat en Instagram worden hier wel meer voor gebruikt. Die platforms hebben een wat meer afgesloten karakter dan bijvoorbeeld Facebook.”


Over de eerder genoemde Blue Whale Challenge worden we door de wijkagent verwezen naar de communicatieafdeling van de politie. Deze challenge is onlangs weer is opgedoken en kan voor kinderen erg angstaanjagend zijn. Als een kind eenmaal door een fakeaccount in deze challenge is gesleept, dient hij of zij bizarre opdrachten uit te voeren. In een totaal van vijftig opdrachten, moeten kinderen zichzelf onder andere verwonden. Zelfbeschadiging staat in deze opdrachten namelijk centraal. De laatste opdracht is altijd het plegen van zelfmoord. We spreken erover met communicatieadviseur en woordvoerder van de politie Noord-Nederland, Bert Sietzema.


Wat weet de politie over deze challenge?


“Wij weten dat een dergelijk spel bestaat.”


Hoe kunnen ouders hun kinderen het beste wapenen tegen deze challenge?


“Ga altijd met uw kinderen in gesprek over social media en het gebruik ervan. Natuurlijk is het ontmoeten van mensen op het web fijn, maar er zijn ook minder wenselijke kanten aan het mediagebruik. Weet waar uw kind mee bezig is. Er staan op de site 113 zelfmoordpreventie prima tips over hoe als ouders om te gaan met kinderen, waarvan het vermoeden is, dat zij met de challenge bezig zijn.“


Wat doet de politie om deze challenge de kop in te drukken?


“Meldingen met betrekking tot deze challenge nemen wij serieus als het gaat om veiligheid. Als mensen/ ouders behoefte hebben aan gesprek, neem dan contact op met de wijkagent. Oproep aan ouders/ verzorgers is om hun kinderen bewust te maken van de gevaren.“


Over Blue Whale Challenge-meldingen in Noord-Nederland kan Sietzema weinig kwijt. Toch circuleren berichten over deze challenge op sociale media. In het kader van het creëren van bewustwording voor gevaren op sociale media is berichtgeving hierover ons inziens van belang. Woordvoerster Farhana Abdul van 113 Zelmoordpreventie is het daar roerend mee eens.


Wat is momenteel de stand van zaken wat betreft de Blue Whale Challenge?


 “De laatste tijd hebben we steeds meer ouders die bellen over de challenge. Wij proberen hen gerust te stellen en geven aan dat dit een hoax is en dat kinderen die benaderd worden, altijd aangifte moeten doen bij de politie. Het is goed dat erover gesproken wordt. Het is een broodjeaapverhaal en kinderen worden veelal via Instagram benaderd voor dit spel. Het doel is om angst te zaaien en we adviseren om niet op links te klikken en berichten van mensen die je niet kent te verwijderen.”


Hoe worden kinderen overtuigd om mee te doen?


“In de toenadering wordt vaak gepocht met het feit dat degene achter het account veel informatie van het slachtoffer weet. Het blijkt dan vaak te gaan om algemene informatie die veelal met een eenvoudige zoekactie op Google tot diegene is gekomen. Wees er dus niet van onder de indruk als iemand zegt te weten op welke school je hebt gezeten bijvoorbeeld.”


Heeft 113 Zelfmoordpreventie nog tips voor ouders met betrekking tot social media en jeugd?


“Het ‘online leven’ voor jongeren is vaak erg belangrijk. Wij adviseren om hen dus niet meteen toegang tot het internet te ontzeggen, maar efficiënter is om het bespreekbaar te maken. Let op signalen die mogelijk wijzen op suïcidaal gedrag. Hierbij kan men denken aan gedragsveranderingen, terugtrekken en het vertonen van risicovol gedrag als laat opblijven. Signalen van automutilatie dienen ook opgemerkt te worden. Dat zijn onverklaarbare verwondingen. Een signaal daarvan kan zijn wanneer een kind zich louter kleedt in volledig bedekkende kleding. Tot slot dienen ouders de jongere te laten weten dat, welke druk er ook uitgeoefend wordt vanuit een online groep, diegene wel degelijk zelf de keuze heeft om met het spel te stoppen en dat ze daarbij willen helpen.”


113 Zelfmoordpreventie is voor zowel ouders als jongeren altijd te bereiken voor vragen over de challenge en over eventuele gedachten aan of over zelfmoord.

UIT DE KRANT