BaronTheater Opende onthult bronzen plaquette ter ere van familie Baron

Afbeelding
voorpagina groningen

“Het is een prachtig eerbetoon aan onze familie”


OPENDE – Afgelopen woensdag werd een bronzen plaquette in het BaronTheater in Opende onthuld. Met deze plaquette worden de heer Jeen Baron, de eerste dirigtent van Crescendo, en Sid en Margaret Baron, waar het BaronTheater naar is vernoemd, geëerd. Dertig familieleden en vrienden uit Amerika kwamen voor deze gelegenheid naar Opende. Ook burgemeester Koos Wiersma was bij de onthulling aanwezig. Na de feestelijkheden verzorgden het Jeugdkorps en de Bicycle Showband Crescendo twee shows op het Kor Dijkstra plein. De avond werd afgesloten met een muzikaal event in het BaronTheater met artiest Folkert-Hans.

De Baron’s uit Amerika, die voor de gelegenheid naar Opende waren gekomen, bestaan uit tweede, derde en vierde graad nazaten van de geëmigreerde familie Jeen Baron. Eén van hen is de zoon van Jeen, Henk Baron. Zo’n twee weken verblijft hij bij zijn achterneef Fokko Tolsma in Opende. “Het is fantastisch om hier te zijn”, vertelt Henk. “We hebben een heel goed gevoel bij Opende en het voelt echt als thuis komen. Er wordt uitstekend voor ons gezorgd en de maaltijden staan elke dag klaar. Het voelt ontzettend fijn om hier te zijn”. Henk is opgegroeid in Opende en emigreerde op veertienjarige leeftijd vanuit Nederland naar de Verenigde Staten. De familie Baron kent een lange historie. Afgelopen week dook de Streekkrant met Henk in de geschiedenis van zijn familie.

“Mijn vader Jeen was getrouwd met Aafke Hoekstra en woonde met haar op een boerderij in Opende”, vertelt Henk. “Hiermee verdiende hij ook zijn geld; hij was veeboer. Mijn vader was erg muzikaal en kwam bovendien uit een hele muzikale familie. In een militair korps, toen hij onder de wapenen moest, speelde hij bugel. Mede hierdoor groeide hij uit tot een uitstekende muzikant”. In 1922 wilden verschillende personen uit Opende en omstreken een muziekkorps oprichten. Eén van hen was Jeen zelf. “Mijn vader is toen gevraagd om dirigent van het korps te worden”, gaat Henk verder. “Dit was voor hem een grote eer. Binnen een jaar hadden de initiatiefnemers vervolgens het geld bijeen om de nodige instrumenten te kunnen kopen. In het begin ging het korps langs huizen om psalmversjes te spelen en zo genoeg geld in te kunnen zamelen. Later groeide het uit tot een groot muziekkorps”.

Jeen was een echte muziekfanaat en tijdens het spelen liep hij voorop. Crescendo wilde op den duur deelnemen aan een festival of concours om hogerop te komen in de muziekwereld. In 1932 deed het muziekkorps daarom mee aan het concours in Grijpskerk. “Dit concours liep voor Crescendo en mijn vader niet goed af”, vertelt Henk. “Het korps kreeg slechts een derde prijs en het bestuur besloot om mijn vader aan de kant te zetten. Dit was voor hem een grote domper. Hij voelde zich gekleineerd aan de kant gezet en dat heeft hij moeilijk kunnen verwerken”. Doordat Jeen dirigent-af was, werd hem zijn passie, ‘zijn Crescendo’, ontnomen. Fokko Tolsma, achterneef van Henk, schrijft in zijn boek over Crescendo: “Wanneer het korps in de kerkdienst de liederen begeleidde, keek Jeen vanuit het vierkant vaak met een toornige blik omhoog, met gefronste wenkbrauwen naar de Crescendo-muzikanten die op de ‘kraak’ speelden”. Het was dus wel duidelijk hoe Jeen na zijn Crescendo tijdperk over het muziekkorps dacht.

Toen Jeen uit Crescendo werd gezet, was zoon Henk nog niet geboren. Dat gebeurde twee jaar later. “Ik ben opgegroeid in een streng Calvinistisch gezin”, vertelt Henk. “Mijn vader zei altijd waar het op stond. Op zich niets mee, want ik ben blij met de jeugd die ik heb gehad. Mijn vader was ook altijd duidelijk in zijn werk en bovendien had hij een eigen mening in de kerk”. In 1945 was er een scheiding in de Gereformeerde Kerk in Opende, waar Jeen actief was. Volgens Fokko was er ene dominee Schilder die er bepaalde visies op nahield. “Jeen stond achter deze dominee en er was een vurig pleidooi voor deze visie”, laat Fokko weten. “Als één van de strijders werkte Jeen mee aan het nieuwe Artikel 31-kerkje in Opende. Tot 2000 heeft deze kerk haar deuren open gehad. Daarna waren er te weinig kerkgangers, waardoor de kerk gesloten werd”. 

De kerkscheuring is Jeen niet in de koude kleren gaan zitten. Dat was ook merkbaar bij zijn boerderij. Boeren kochten geen krachtvoer meer bij hem in, waardoor zijn verkoop in 1946 halveerde. “Door al deze gebeurtenissen voelden mijn ouders zich niet prettig meer in de omgeving”, legt Henk uit. “In deze tijd gingen er ook veel mensen emigreren en daar dachten mijn ouders ook aan. In 1948 besloten zij om met het gezin, vijf kinderen, te emigreren naar de Verenigde Staten”. Wat de precieze reden voor de emigratie is geweest, is Henk nooit te weten gekomen. De hierboven geschetste ideeën zijn mede oorzaak, maar wat was de druppel? “Dat is echt de grote vraag”, gaat Henk verder. “Ik heb er ook vaak over gesproken met mijn broer Sietze (Sid), maar we hadden beide geen idee. Wel was duidelijk dat ze hierbij niet aan ons gedacht hadden. In Opende hadden wij alles. School, werk en onze vrienden. We werden weggehaald uit onze vertrouwde omgeving”.  

De familie Baron emigreerde in 1948 naar de Verenigde Staten. Voordat het echter zover was, nam vader Jeen zonen Sietze en Henk mee naar een muziekwinkel in Leeuwarden. “Mijn vader wilde persé met muziek instrumenten naar Amerika”, lacht Henk. “Hierdoor zouden we daar een eigen muziekkorps kunnen stichten en de wereld laten zien wat hem met Crescendo niet was gelukt. Echter is dat ook in Amerika nooit gebeurt”. In de Verenigde Staten groeide het gezin Baron op in Washington, waar Jeen werkte voor een boer. “Het was zo ontzettend lastig voor ons”, gaat Henk verder. “We moesten helemaal opnieuw beginnen en kenden de taal niet. Ik kon het moeilijk begrijpen dat we alles in Opende achterlieten. Tot op de dag van vandaag weet ik niet waarom mijn ouders deze beslissing hebben genomen”.

Nadat vader Jeen een aantal jaren jaar voor verschillende boeren had gewerkt, kreeg het gezin een eigen plek. Een grote boerderij, van iemand anders, maar waar ze zelf alles deden. “Later werd mijn vader hier de eigenaar van”, laat Henk weten. “Na zo’n vijf à zes jaren werden we geheel onafhankelijk”. Na zes jaren leek het de goede kant op te gaan met de familie Baron. Een eigen plek, onafhankelijk en een goed inkomen. Echter kwam daar in 1955 verandering in, zeven jaar na de emigratie. “Mijn vader overleed plotseling”, gaat Henk verder. “Het betekende ook het einde van de boerderij, want mijn moeder kon het niet alleen doen. In een kleiner dorp verderop besloot zij werk te zoeken en vestigden we ons”.

Het gezin Baron bleef ook na de dood van vader Jeen in de Verenigde Staten wonen. In 1971 keerde Henk voor het eerst terug in Nederland, met een groep studenten van de Universiteit waar hij professor is. “Inmiddels is het al de zestiende keer dat ik hier weer ben”, vertelt Henk. “Het voelt altijd ontzettend goed om hier weer te zijn en ik vind het prachtig dat mijn kinderen en kleinkinderen hun roots, die hier liggen, kunnen ontdekken. Op deze manier blijft de verbinding tussen de verschillende generaties bestaan”. Ook in 2012 was Henk in Opende, toen het BaronTheater, dat naar de familie is vernoemd, werd geopend. “Dat is ook wel een mooi verhaal”, gaat Henk verder. “Mijn broer Sietze was een grote zakenman en werd gebeld door Hans Tolsma of Baron wel naamgever van het theater wilde worden. Voor ons was dat een grote eer. Het theater werd vernoemd naar mijn broer en zijn vrouw, maar ook mijn vader zijn naam is eraan gekoppeld. Hij zou dat prachtig hebben gevonden”.

En ook dit jaar is de familie Baron dus weer aanwezig in Opende, de plek waar het voor Henk allemaal begon. “Het gezin is hier opgegroeid, dus het is goed om hier te zijn”, laat hij weten. “Mijn vader had vroeger een belangrijk onderdeel in Crescendo, ook al is hij op een vervelende manier aan de kant gezet. Wij zijn supporters van Crescendo en mijn vader zou trots op ons zijn dat we aanwezig waren bij de onthulling van het bronzen plaquette in het BaronTheater”. Zelf is Henk ook enthousiast over hoe het dorp Opende de familie eert met het bronzen plaquette. “Het is echt een prachtig eerbetoon aan onze familie en dan met name voor mijn vader. Zoals ik al aangaf is het hier voor ons begonnen en het voelt altijd goed om hier terug te komen. Dan is de cirkel weer rond”, aldus Henk.

UIT DE KRANT