Bistoe mien Valentijn
ik proat plat! doe ok?
Elk joar op vittien feberwoarie vieren we Valentijnsdag. Laang was dat ien Nederland gien gebruuk, mor met steun van recloame en winkeliers, is dat aans worden. Dikke bossen bloemen, lekker ruukende brieven en heerleke Valentijnsdiners, schieten as snijklokjes uut e grond.
Mor woar komt dat heidens gebruuk toch weg? ‘De meeste wegen leiden noar Rome’: want ien de 3e eeuw noa Christus woonde doar de priester Valentinus. Die ston bekend om zien goede doaden veur zieken, oldern en armeluu. Valentinus gaf ooit de blinde pleegdochter van Asterius, stadholder van Rome, weer licht ien e ogen. Asterius was hem zo dankboar, dat er zich bekeerde tot het Christendom en drekt alle christeleke gevangenen lös liet. Der wordt verteld dat Valentinus stiekum jonge verliefde stellen traauwen lier, wat de keizer persé verboden had. Veur Keizer Claudius II (niet de stötteroar) was dit genog reden om op vittien februari 270 Valentinus de kop òf te hakken. Loater werd Valentinus heileg verkloard en werd de vittiende feberwoarie n feestdag. Benoam ien Engeland werd het feest vierd. Doar was t laang niet gewoon om open en bloot de liefde te verkloaren, mor op Valentijnsdag mog dat juust wel en kon je, je geheime liefde een cadeautje of n brief sturen.
De minder poëtische uutleg is, dat rond vittien feberwoarie de vogels begunnen te poaren. Ien de vittiende eeuw schreef Geoffrey Chaucer “For this was on seynt Valentynes day, Whan every foul cometh ther to chese his mate” (”want t was op Sint Valentijnsdag, dat elke vogel een partner kiest”). Zol bij ons, as vrumde vogels,die drang tot poaren op die dag ok opspeulen?
Dizze liedtekst ‘Zundagmörgen en volle moan’ van Geert Zijlstra past bij Valentijn:
De zun kikt stiekum deur t gerdien hen
liek ien t linkeroog.
Ik kiek uutzied, doe leist te sloapen
trekst dekens wat omhoog.
Ik goa eerst mor kovvie moaken,
kraant leit al veur de deur
Kiek even om t hörntje, stil, doe slepst mooi deur.
De eerste moal was toen de moan scheen,
ik brocht dij naachts noar huus.
Nog gien idee van wat zol kommen,
mien kop wat ien-e-tuus.
Lachstest mij aan ien t volle moanlicht
en vroegst “komst nog es weer?”
Keerde om, mor kwam weerom, keer op keer.
Hol zoveul van dij op zundagmörgen
leist te sloapen en ik kiek noar dij.
En met volle moan as k dien gezicht zie
hol ik het allermienst van dij.
Mor ok tussen volle moan en zundagmörgen
ben ik slim wies met dij.
Zitst noast me en doe etst dien stuutje
op toavel stijt dien ei.
Wilst nog kovvie, hest al genog had,
hest sums genog van mij?
Doe rekst dij uut en wordst nou pas wakker
dien hand leist open op mien knij
Dien mörgentuut, n schiere dag veur mij.
Hol zoveul van dij op zundagmörgen
leist te sloapen en ik kiek noar dij.
En met volle moan as k dien gezicht zie
hol ik het allermienst van dij.
Mor ok tussen volle moan en zundagmörgen
ben ik slim wies met dij.
Mor woar komt dat heidens gebruuk toch weg? ‘De meeste wegen leiden noar Rome’: want ien de 3e eeuw noa Christus woonde doar de priester Valentinus. Die ston bekend om zien goede doaden veur zieken, oldern en armeluu. Valentinus gaf ooit de blinde pleegdochter van Asterius, stadholder van Rome, weer licht ien e ogen. Asterius was hem zo dankboar, dat er zich bekeerde tot het Christendom en drekt alle christeleke gevangenen lös liet. Der wordt verteld dat Valentinus stiekum jonge verliefde stellen traauwen lier, wat de keizer persé verboden had. Veur Keizer Claudius II (niet de stötteroar) was dit genog reden om op vittien februari 270 Valentinus de kop òf te hakken. Loater werd Valentinus heileg verkloard en werd de vittiende feberwoarie n feestdag. Benoam ien Engeland werd het feest vierd. Doar was t laang niet gewoon om open en bloot de liefde te verkloaren, mor op Valentijnsdag mog dat juust wel en kon je, je geheime liefde een cadeautje of n brief sturen.
De minder poëtische uutleg is, dat rond vittien feberwoarie de vogels begunnen te poaren. Ien de vittiende eeuw schreef Geoffrey Chaucer “For this was on seynt Valentynes day, Whan every foul cometh ther to chese his mate” (”want t was op Sint Valentijnsdag, dat elke vogel een partner kiest”). Zol bij ons, as vrumde vogels,die drang tot poaren op die dag ok opspeulen?
Dizze liedtekst ‘Zundagmörgen en volle moan’ van Geert Zijlstra past bij Valentijn:
De zun kikt stiekum deur t gerdien hen
liek ien t linkeroog.
Ik kiek uutzied, doe leist te sloapen
trekst dekens wat omhoog.
Ik goa eerst mor kovvie moaken,
kraant leit al veur de deur
Kiek even om t hörntje, stil, doe slepst mooi deur.
De eerste moal was toen de moan scheen,
ik brocht dij naachts noar huus.
Nog gien idee van wat zol kommen,
mien kop wat ien-e-tuus.
Lachstest mij aan ien t volle moanlicht
en vroegst “komst nog es weer?”
Keerde om, mor kwam weerom, keer op keer.
Hol zoveul van dij op zundagmörgen
leist te sloapen en ik kiek noar dij.
En met volle moan as k dien gezicht zie
hol ik het allermienst van dij.
Mor ok tussen volle moan en zundagmörgen
ben ik slim wies met dij.
Zitst noast me en doe etst dien stuutje
op toavel stijt dien ei.
Wilst nog kovvie, hest al genog had,
hest sums genog van mij?
Doe rekst dij uut en wordst nou pas wakker
dien hand leist open op mien knij
Dien mörgentuut, n schiere dag veur mij.
Hol zoveul van dij op zundagmörgen
leist te sloapen en ik kiek noar dij.
En met volle moan as k dien gezicht zie
hol ik het allermienst van dij.
Mor ok tussen volle moan en zundagmörgen
ben ik slim wies met dij.