BLOK maakt de kentering compleet

Leerplichtambtenaren verlost van stoffig imago

GROOTEGAST – Het BLOK, oftewel Bureau Leerplicht Westerkwartier, is het domein van de leerplichtambtenaren van deze regio. Hier vindt men geen oude mannetjes in lange regenjassen die met wijzend vingertje achter spijbelende leerlingen aan jagen. Leerplichtambtenaren Josien Munniks en Esther Knol zetelen hier, ondersteund door Lianne Roos, Martine Arnolds en Roelie Solle. Stuk voor stuk vrolijke dames gewapend met een frisse lach, maar wel handelend met een duidelijk doel. “Ik moet nog wel eens uitleggen wat ik nou eigenlijk doe, als ik vertel dat ik leerplichtambtenaar ben”, vertelt Esther. “Maar het is wel een functie die zich in de loop der jaren erg ontwikkeld heeft”. “Een kentering, absoluut”, vindt ook Josien.

Deze kentering zette zich zo’n tien jaar geleden in. De leerplichtambtenaren stellen zich laagdrempeliger op en proberen vooral samen te werken met scholen. Scholen zelf zijn actiever geworden in het beheersen van het schoolverzuim en zoeken op hun beurt ook weer veel eerder contact met de leerplichtambtenaren. Het doel wat beiden voor ogen hebben, is dan ook een gedeeld belang: de jeugd op school proberen te houden. “Verzuim kun je nooit voorkomen”, vertelt Josien. “Wél kun je proberen er zo vroeg mogelijk bij te zijn.”

Prettig werken dus, voor de dames. Iets waaraan de gezamenlijke vestiging in Grootegast sinds september van vorig jaar zeker ook aan bijdraagt. “Er is één groot positief verschil. We kunnen nu veel makkelijker samenwerken, een lijn uitzetten en kennis delen. We kunnen nu meer body geven aan wat we doen, ook richting de scholen, want we vormen nu één professioneel team.”

Bovendien kunnen ze zich samen over zaken buigen. “Als je aan een lastige casus werkt, kan je dat heel gemakkelijk even doorspreken. Vroeger kon dat ook wel, want je hebt natuurlijk allemaal een telefoon, maar zo werkt dat toch niet in de praktijk.” En die lastige casussen zitten er genoeg tussen. Het merendeel van het schoolverzuim waar de dames mee te maken krijgen, blijkt namelijk te spelen in gezinnen waar meervoudige problematiek aan de orde is. Iets wat je zou kunnen opvatten als een goed teken: er wordt dus in het westerkwartier maar weinig ‘gespijbeld om het spijbelen’. “Dat klopt”, beaamt Josien. “Als er verder niks aan de hand is, komen de kinderen een keer op gesprek en dan is het ook vaak daarmee wel opgelost. Wij merken dat er in heel veel gevallen toch meerdere hulpverleners in een gezin werken.” Lastig vind ze dat niet. “Het is een kwestie van daarbij aansluiten en met zijn allen een plan opstellen. Ieder heeft zijn eigen stukje expertise.” Juist in dat soort gevallen is het belangrijk het schoolverzuim terug te dringen. “De continuïteit van scholen werkt heel goed voor deze kinderen. Het biedt vastigheid en bovendien geven vriendjes en vriendinnetjes die je op school treft ook weer afleiding van de andere problemen.”

Overigens komen de dames leuk en gezellig over, maar onderscheiden zij zich wel van andere hulpverleners met de wettelijke basis van hun werk. Regels met betrekking tot schoolverzuim zijn wettelijk vastgelegd. “Stel je hebt financiële problemen, dan is dat vervelend en niet goed, maar kan je daarvoor niet door de wet worden gestraft.” Jongeren tot 18 jaar kunnen dat voor hun schoolverzuim wel. Josien en Esther kunnen als leerplichtambtenaar dan ook een procesverbaal opmaken. “Wij horen de jongeren, zij geven een verklaring voor het verzuim. Ze moeten daarna ook echt voorkomen bij de raad van de kinderbescherming.”

Commissaris van de Koningin Max van den Berg riep in zijn nieuwjaarstoespraak 2013 uit tot het jaar van de jeugd. Hij maakt zich vooral zorgen om het vmbo en roept jongeren op om een vak te leren. Is deze tak van onderwijs ook een zorg voor de leerplichtambtenaren? Josien valt even stil. “Wat wij wel merken”, bedenkt ze zich, “is dat het heel lastig voor deze jongeren is, om een werkplek te vinden. Ze moeten de kans krijgen mee te draaien, anders kunnen ze hun opleiding niet afronden. Wij hebben vaak wel een aantal projecten waar we de jongeren kunnen onderbrengen, maar soms houdt het op. Als er geen plek is in de bouw, is er geen plek in de bouw.”