De Baak
Eerder vertelde ik over onze rondreis deur Scandinavië en de mooie natuur van dat gebied. Ook ien Lutjegast hemmen ze mooie dingen, die uut dizze noorderleke landen kommen. Et binnen flinke dikke stienen die doar ien 2006 noar toe brocht binnen. Die stienen hemmen al n heule rondreis moakt en meschien hieten ze doarom wel zwerfkeien. Ien e leste IJstijd, duzenden joaren leden, binnen dizze stienen met et kruiend ies uut Scandinavië noar ons laand toe schoven.
De zwerfstienen binnen miljoenen joaren old. We kennen ze allemoal van de hunebedden ien Drenthe. Ok ien Grunnen hemmen we hunebedden, ien Noordloaren en ien t museum ien Delfziel.
Ien 2006 moek kunstenoar Rob Schreefel ien Exloo een kunstwerk van tien flinke zwerfstienen en nuumde t waark “Compositie in majeur”. Nico Boele van Staatsbosbeheer zag er wel wat ien veur t landschap ien Lutjegast en kocht et kunstwerk. Tja, dan moeten de bijna 40 ton wegende stienen nog n keer op reis van Exloo noar t Westerkwartier. Hoe krieg je dat veur mekoar? Gelukkeg zag loonbedrief Beute, met zien twee werknemers Jan Dirk en Taeke dat as n mooie uutdoaging. Op YouTube (De Baak in het Groninger land) stijt er n mooi filmke over. Drenten die de drie trekkers met aanhangers met dikke stienen rieden zagen, dochten vast: “Stelen die Grunnegers nou n hunebed uut Drenthe?”
De stienen worden aan e zuudkant van Lutjegast weer opbouwd door Rob Scheefel.
Drie pilaren van twee keer twee en één keer drie stienen, ofdekt met één hiele grode steen met doar bovenop twee kleinere stienen. Ien totoal is de hoogte zes en halve meter. Bij de onthulling op 23 juni 2006 kreeg et de toepasseleke noam: de Baak.
t Woord ’baak’ het meerdere betekenissen, o.a. dat et n punt, een markering ien t land is woar je je op oriënteren kinnen. Zo het de Baak veur Lutjegast meerdere betekenissen.
Bij de onthulling van ‘de Baak’ en het Tasmanpad hemmen schoolkiender verhoalen schreven, ien n koker doan en onder ‘de Baak’ begroaven. As ze die over 400 joar weer opgroaven, kriegen ze een mooi beeld van dizze eeuw.
Lutjegast is et meest noordeleke puntje van t Drents Plateau. Vroeger wonende de minsen hier op hogere gronden aan e rand van e Lauwerszee. Duzenden joaren leden lag Lutjegast dus aan zee. De Baak is n teken ien t landschap dat aangeft dat ien t noorden de zee was en ien t zuden t land woar de minsen wonende. As je bij de Baak stoan en ien zudeleke richting kieken, dan zie je dudelek et hoogteverschil ien t landschap. Zo wordt ‘De Baak’ ok wel de vuurtoren van t Westerkwartier noemt.
‘De Baak’ stijt ok veur e herdenking van 400 joar handelsbetrekkingen tussen Nederland en Australië. Ien 2006 was t 400 joar leden dat Nederlandse zeevoarders veur t eerst voet aan wal zettende ien Australië. Van die oaventuriers was Abel Tasman de bekendste en hij kwam, noar verluud, uut Lutjegast. Abel, n boerenzeun geboren ien 1603, werd ontdekkingsreiziger. Hij ontdekte ien 1642 op n VOC-expeditie de landen Nieuw Zeeland en Tasmanië. Ien t Abel Tasmanmuseum aan de Kompasstraat kom je alles te wieten over dizze trip en over Australië.
t Abel Tasmanpad begunt bij de Frans Visscherstraat. Frans Visscher was de eerste stuurman van Abel Tasman tiedens de tien moanden durende expeditie om t Zuidland te ontdekken.
Et natuurwandelpad lopt bij de Baak langs en verder kin je der mooi strunen over n vlonderpad, brugjes en laangs de eendenkooi. De ‘Groene Dorpsploats’ met allemoal klimtoestellen, schommels en n strandje kom je zeker ok tegen op de tocht noar de Baak.
Hoe zol Lutje Abel hier 400 joar leden rondstruund hemmen? Zien olderlek huus, een boerenhoeve met de noam Tassemaheerd, ston zowat tegenover de Hervormde Kerk. En is er aan t enne van zien leven nog weer es ien t Westerkwartier west? Ien elk geval had er ien zien testament een bedrag veur de behoeftigen van Lutjegast reserveerd.
Kunstwerk ‘De Baak’ is n boaken veur natuur, cultuur, geschiedenis en toerisme ien Lutjegast.
En wat denken we der van, zol de reis van e stienen op t Lutjegaster land eindigd weden?
Leneke Struiksma
Mientje: “Dat leit me as n stien op de moag’.
