“De droogte is echt een ware sluipmoordenaar”

In gesprek met boswachter Marieke de Boer

STREEK – Het Westerkwartier is gezegend met vele prachtige natuurgebieden. Van de Doezumermieden tot de Marumerlage en van het Blotevoetenhof tot het Haarsterbos. Wierden en kromme sloten worden afgewisseld met grasland, akkers, moeras en heide. Door de droge periodes van de afgelopen jaren, zijn deze gebieden echter ook in gevaar. De hoeveelheid neerslag van de laatste weken hebben daar weinig invloed op. Iemand die alles over de natuurgebieden en de droogte kan vertellen, is Marieke de Boer (27). De oud-profvoetballer is inmiddels vier jaar werkzaam als boswachter in de gemeente Westerkwartier. “Het is een fantastische job”, glimlacht Marieke. “Je komt op heel veel verschillende plekken en geen dag is het zelfde. Werken in deze prachtige natuur is zeker geen straf”.

We ontmoeten de boswachter in de Marumerlage, nabij Marum, Noordwijk en Kornhorn. Vanaf de entree neemt Marieke ons mee het natuurgebied in. “Kijk”, zegt ze, terwijl ze wijst naar twee containers die aan het begin van de Marumerlage staan. “Nu ziet het er nog een beetje raar uit, maar op korte termijn worden dat educatieve containers, waar basisschoolkinderen les krijgen over de natuur. Een student, die momenteel bij ons stage loopt, is daarmee bezig. De bedoeling is dat kinderen in dit gebied op zoek gaan naar verschillende plant- en diersoorten en op deze manier meer in aanraking komen met de natuur. De educatieve containers staan ook dichtbij het uitkijkpunt, dus een ideale plek. Kom, ik neem je verder mee het gebied in”.

Onderweg naar het uitkijkpunt, die zo’n beetje middenin de Marumerlage staat, vertelt de boswachter over haar fantastische baan. “Ik doe dit werk nu vier jaar, maar ik had nooit de ambitie om boswachter te worden”, lacht Marieke. “Ik heb altijd op hoog niveau gevoetbald. Voorheen speelde ik jarenlang in de Eredivisie en het laatste seizoen was ik actief voor een Duitse club, die actief was op het tweede niveau. Halverwege 2019 ben ik daarmee gestopt, omdat dit niet meer te combineren was met mijn huidige baan”. Marieke kon haar brood niet verdienen met voetbal. Zo’n vijf jaar geleden zocht ze daarom wat anders, toen ze net klaar was met haar studie. “Ik heb commerciële economie gedaan en toen ik afgestudeerd was, wist ik niet precies wat ik wilde gaan doen. Op televisie keek ik, samen met mijn moeder, naar het programma ‘BinnensteBuiten’, waar men in gesprek ging met een boswachter. Mijn moeder zei toen: ‘Is dat niet wat voor jou?’. Vanwege mijn voetbalcarrière was ik namelijk ook wel regelmatig voor de camera te vinden en deze boswachter was dat ook. Ik ben toen meer in het beroep gaan duiken en raakte steeds meer geïnteresseerd”.

Via internet kwam Marieke vervolgens een vacature voor ‘Boswachter Publiek’ tegen, waarop ze solliciteerde. En met succes. In 2016 werd ze aangenomen voor deze functie. “Het was best bijzonder, aangezien ik niet persé een opleiding hiervoor heb gedaan. Echter heb ik, sinds ik hier werk, verschillende cursussen gevolgd en bovendien leer je veel van je collega’s. Doordat ik een andere studie heb genoten, heb ik andere kwaliteiten en die invalshoek kan ik ook goed benutten in dit werk. Dat is dan ook weer mijn kracht”. Vele mensen, vooral kinderen, hebben vaak een droombeeld van een baan als boswachter, doordat ze veel in de natuur zijn. Maar is het ook werkelijk zo geweldig? “Het is zeker een mooie job, maar in mijn functie zit ik ook redelijk vaak in overleg hoor. Ik ben niet alleen maar buiten. Als boswachter publiek heb ik andere functies dan bijvoorbeeld een boswachter ecologie. Ik probeer er bijvoorbeeld voor te zorgen dat mensen, die normaal niet in de natuur zijn, meer hiermee in aanraking te brengen. Nederland heeft vele mooie gebieden. Daar moeten we van genieten”.

Aangekomen bij de uitkijktoren gaat het gesprek vanzelfsprekend over de droogte. De boswachter kijkt vanaf de top uit over het gebied en laat zien wat er, door de droogte van de afgelopen jaren, met het gebied gebeurt. “Als je recht vooruit kijkt, zie je een kleine plas. Normaal ligt dat gebied grotendeels onder water, maar momenteel is het gras zichtbaar. Voor sommige dieren, die nu makkelijker bij hun voedsel kunnen, is dat gunstig, maar voor een hoop andere dieren is het een groot probleem. De insecten nemen door de droogte af, waardoor met name (weide)vogels niet aan hun voedsel kunnen komen. Zij hebben het in dit gebied ook steeds moeilijker. Daarnaast zijn er planten die het goed doen in moerasgebieden, zoals de Oude Riet en de Kaleweg. Doordat ook daar minder water is, hebben die het ook moeilijker”. De neerslag van de afgelopen weken heeft niet veel zin gehad om de droogte te kunnen compenseren. “Tuurlijk doet het wel iets, maar na die droge periodes is dit bijna niks. Het moet echt maanden achter elkaar regenen wil het droogte probleem over zijn”, aldus Marieke.

De natuurgebieden in het Westerkwartier zijn dus nog steeds altijd heel droog. De veengebieden, de meest voorkomende gronden in de regio, verteren daardoor en dit vliegt de lucht in. En dat is ook nog eens slecht voor de CO2-uitstoot. “Ook is de droogte dus nadelig voor het klimaat”, legt Marieke uit. “Bij ons is het gelukkig niet zo slecht gesteld als bijvoorbeeld op zandgronden zoals in Drenthe en op de Veluwe. Daar zijn nog veel grotere problemen, doordat daar met name zandgronden zijn. Door de droogte kunnen de planten die daar voorkomen niet meer goed functioneren. In het Westerkwartier hebben we ook wel een aantal zandgronden, maar niet zoveel als in Drenthe”. De laatste jaren is het dus veel droger dan voorheen. Wat voor effecten dat in de toekomst heeft, kan men nog niet helemaal overzien. “De droogte is echt een ware sluipmoordenaar. Na verloop van tijd zal duidelijk worden hoe plant- en diersoorten zich ontwikkelen. Dat kan wel een aantal jaren duren”, aldus de boswachter.

Marieke beseft zich dat ze zelf geen invloed heeft op de droge periodes en de neerslag die er valt. Daarom vindt zij dat men zich aan de situatie moet aanpassen en op een eventueel neerslagtekort moet voorbereiden. “Afgelopen jaar hebben onder andere het midden en zuiden van Nederland al gemerkt dat het wateraanbod een keer ophoudt. Verschillende instanties hebben dat toen laten weten. Als deze droge periodes doorzetten, moeten we er met elkaar voor zorgen om hier op een goede manier mee om te gaan. We kunnen bijvoorbeeld regenwater opslaan en opvangen in onze tuinen. Daar moeten we zuinig op zijn. Iedereen gaat vroeg of laat te maken krijgen met de droogte”. Het water opvangen is een tijdelijke oplossing voor het droogteprobleem. Marieke weet maar al te goed dat het op lange termijn onmogelijk is om op die manier aan voldoende water te komen. “Als de droogte blijft aanhouden, leidt dit tot een afname van populaties insecten en vervolgens een afname van vogels. De lange termijn gevolgen zijn op dit moment nog niet te overzien”.

Terwijl Marieke haar verhaal over de droogte afrondt, lopen we ondertussen de Marumerlage uit en maken we aanstalten om nog even de Oude Riet aan te doen. “Hier laat ik je nog even de orchideeën zien die hier groeien”, glimlacht de boswachter. Het is duidelijk dat Marieke het als boswachter bij Staatsbosbeheer naar haar zin heeft. Ze heeft de afgelopen jaren veel kennis opgedaan over de natuur en heeft er nog meer affiniteit mee gekregen. Ze heeft duidelijke plannen voor ogen en wil maar wat graag zichzelf blijven ontwikkelen. “Mijn doel is om mensen kennis te laten maken met de unieke gebieden die er in Nederland zijn. Ook dichtbij huis!”, besluit de boswachter.