De klimaatburgemeester van het Westerkwartier: Try before you fly

WESTERKWARTIER - Sjors van Broekhuizen is klimaatburgemeester van het Westerkwartier. In zijn stukken zal hij tips, kennis en overpeinzingen over duurzaamheid met lezers delen.

De vakantiereclames vliegen ons weer om de oren. En over enkele weken de vliegtuigen. Voor de individuele reiziger is dat misschien leuk, alleen voor het milieu en het klimaat niet bepaald. Hoezo dan? Ik geef je even wat getallen van de onafhankelijke stichting Milieu Centraal. Een vlucht belast het milieu 10 keer zoveel als dezelfde reis per trein. Een vlucht draagt 4 keer zoveel bij aan het broeikaseffect als dezelfde reis per auto. Als je 6 jaar vegetarisch eet, doe je dat klimaatvoordeel in één keer teniet met een vakantie naar Thailand. Als je een vliegreis maakt, is die vliegreis meteen jouw grootste bijdrage aan de opwarming van de aarde van het hele jaar. Oftewel: nait best.
Maar wat moeten we dan? Daar heb ik wel een idee over. Ik daag je graag uit voor een potje Try before you fly! Hoe werkt het? Ik leg de spelregels even uit.
Stap 1: de beginvraag
Wanneer je een vakantie wilt boeken, stel jezelf eerst een vraag: Waarom ga ik op vakantie, wat is het doel? Wat wil ik eruit halen? Wandelen langs de Grand Canyon of een foto maken van de Chinese Muur zijn ook maar middelen om iets te bereiken. Maar wát wil je bereiken? Wil je vooral quality time met je familie? Wil je jezelf sportief uitdagen? Of cultureel? Of culinair? Ga je vooral om te relaxen in een compleet andere omgeving?
Stap 2: de ingrediënten
Weet je wat je doel is, bekijk dan wie en wat je nodig hebt. Met welke mensen wil je eigenlijk weg? Wat wil je meenemen? En wat moet er ter plekke zijn? Vul dit nog niet in met concrete bestemmingen. Dat betekent dus niet: ‘Ik wil naar Kuta Beach’, maar bijvoorbeeld: ‘Ik wil met mijn gezin kunnen genieten van rust, stranden en een andere cultuur.’
Stap 3: de bestemming
Nu begint de zoektocht. Welke bestemming, waarvoor je niet in het vliegtuig hoeft, komt tegemoet aan jouw doel en de ingrediënten waar je naar zoekt? Probeer echt of dat zonder vliegen kan, en het zal lukken. Train jezelf erin. Ontwikkel de vaardigheden van een Europees reiziger. Je zult zien dat je op plekken komt waarvan je eerder niet had gedacht dat het er zo interessant was.
Of het nou het wonderbaarlijke Cruquius Museum is of het stadscentrum van Roermond; een Interrail-ontdekkingstocht door Scandinavië of een wandeltocht langs de bergbunkers in de Balkan. Misschien kom je uit op de Lord of the Rings-achtige landschappen van Wales, de oerbossen van Polen of vreemde culturele uitspattingen in Zuid-Europa… Europa is diverser dan je denkt en is absoluut een leven lang genieten, relaxen en ontdekken waard.
Eind van het spel
Je wint Try before you fly als je een goede vakantie hebt gehad, zonder in het vliegtuig te stappen. Bovendien wint dan ook het klimaat en daarmee iedereen om je heen.
Maar hoe zit het met de joker?
Wat nou als je de joker speelt en de CO2-uitstoot van je vlucht compenseert? Dat is altijd beter dan geen compensatie, alleen vaak overschatten we het effect van die compensatie. Een vlucht stoot nú CO2 uit. En compensatie gaat over initiatieven die in de komende (soms tientallen) jaren wat CO2 verminderen. Dat is een beetje als nu een volle container omgooien en de komende jaren elke maand één rommeltje opruimen.
Daarnaast zit de natuur ingewikkeld in elkaar. Bij toename van CO2 in de lucht, warmt de aarde op. Daarbij treden allerlei zichzelf versterkende mechanismen op. Dat betekent: als je de gevolgen van een bepaalde hoeveelheid uitgestoten CO2 wilt terugdraaien, moet je méér CO2 uit de lucht halen dan je er eerder in stopte.
En last but not least, de meeste compensatie-initiatieven nemen niet alle klimaat- en milieuschade mee. Een vlucht heeft niet alleen impact via CO2, maar bijvoorbeeld ook via stikstof, fijnstof en aerosolen, die elk weer hun eigen impact op klimaat en milieu hebben. De conclusie: het idee van compenseren valt helaas in de categorie ‘te mooi om waar te zijn’.
Probeer jij het ook?
Voor mij werkt het enorm goed en zelfs belonend. Ik heb gemerkt dat de bestemming vaak nog het minst bepalend is voor hoe leuk, fijn of succesvol je vakantie is. De belangrijkste factoren blijven toch de mensen met wie je gaat en wat je doet met de tijd die je ergens doorbrengt. Bovendien dwingt het mij om met hele andere ogen te kijken naar Europa en Nederland. De waardering voor waar ik woon, het blij zijn met wat ik heb en waar ik kan komen groeien erdoor. En zelfs los van het klimaat is alleen dat beetje geografische mindfulness al goud waard. Fijne vakantie alvast!