De Streekkrant op zomertour mien Toentje

NIEKERK – De Ongenode Gast geniet nog steeds van een welverdiende vakantie. Waar de één gaat voor zon, zee en strand in Zuid-Europa, zijn er ook velen, die dichterbij huis hun vrije dagen doorbrengen. ‘Tuinlandia, oftewel ‘Mien Toentje, is voor velen de meest heerlijke plek om te vertoeven. Deze zomer bezocht de Streekkrant een aantal ‘toentjes’ in het Westerkwartier.

Het is even zoeken maar aan het eind van een smalle weg kom je uiteindelijk buiten Niekerk terecht bij het huis en de grond van Afineke de Vries en haar man. Vanuit Overveen, bij Haarlem, waren ze een paar jaar geleden op zoek naar een woning met een stukje land in het noorden. Eerst werd er gezocht in Friesland, omdat ze terug wilden naar hun geboortegrond, maar uiteindelijk vonden ze in het aangrenzende Westerkwartier hun droomplek. Aan het Hoge Voetpad is het rustig en landelijk, terwijl het dorp Niekerk vlakbij is. Afineke en haar man wonen er nu twee jaar en hebben nog geen seconde spijt van hun keuze gehad. Gelet op de omvang van het totale terrein kan eigenlijk niet echt van een ‘toentje’ gesproken worden. In de weilandjes naast en achter de woning wordt gewerkt aan de totstandkoming van een voedselbos. Over de eerste ervaringen en de nabije plannen vertelt Afineke: “Aan de woning hoefden we niet veel te doen, waardoor we ons vrij snel konden richten op de plannen voor en de inrichting van het voedselbos. Dat is een ecologisch systeem, waarin veel verschillende voedselplanten op een relatief klein oppervlak staan. Voedsel voor mensen maar ook voor dieren. Denk bijvoorbeeld aan fruit- en notenbomen maar ook aan bessenstruiken en kruiden. Het allerbelangrijkste in het voedselbos is de bodem, die je zo weinig mogelijk bewerkt. De verschillende lagen, de bomen, de struiken, de kruidenlaag en de bodem zelf vormen samen een systeem en het idee is dat ze elkaar versterken. Doordat de grond altijd bedekt blijft en er ook genoeg schaduw is, kan een voedselbos ook beter tegen droogte. Tot nu toe hebben we meer dan 120 bomen en struiken geplant, waaraan appels, peren, kersen, pruimen, hazelnoten en ook pecannoten groeien. En er komen er nog veel meer. Die bomen zijn nog niet zo groot en leveren nog niet zoveel fruit. We zijn daarom ook heel blij met de oude fruitbomen die we hier al vonden, zoals onze Suikerpeer, een walnotenboom en een boom met de wichterpruimpjes”. Bij de aanleg van een voedselbos is het belangrijk om een plan te maken dat past bij de grond en de plek. “We hebben eerst goed gekeken naar de grond, waar is het nat, waar is het droog en hoe zit het met de zon. En natuurlijk kijk je ook naar wat jezelf wilt.  Waar wil ik graag zitten en waar wil ik uitzicht. Vorig jaar hebben we ook een poel laten graven. Dat is goed voor de biodiversiteit en ook in een poel kun je eetbare dingen laten groeien. Er worden hier geen bestrijdingsmiddelen gebruikt, het moet gezond zijn voor mens en dier”. En nog een tip van Afineke: Ga in je omgeving op zoek naar goede kwekers. Zij kunnen je heel veel informatie geven en hebben de kennis en ervaring die ze graag me jou willen delen. Niet zonder trots toont Afineke vervolgens haar kruidenspiraal in het voedselbos. Dat is een grote cirkel, aangelegd met baksteentjes in een spiraalvorm, die naar het midden toe hoger wordt. Daardoor kun je er heel veel verschillende planten in kwijt, waarbij je de kruiden die wel wat droogte aankunnen en veel zon willen op het hoogste punt plant en juist de water- en schaduw minnende planten helemaal aan het begin neerzet in het laagste gedeelte. Er staan veel kruiden in die je in de keuken kunt gebruiken, zoals bieslook, tijm, basilicum en koriander. Maar daarnaast is er ook plek voor kruiden waar je thee van kunt maken, zoals munt en citroenmelisse of planten waar je wol of stof mee kunt verven. En dan heb je ook nog de medicinale planten, Calendula (goudsbloem) bijvoorbeeld, waar je een zalfje mee maken dat goed is voor je huid. Afineke had al van jongs af aan interesse voor alles wat groeit en bloeit en zegt daarover verder: “Het proces van planten van een zaadje, de plant die opkomt en dat het daarna groeit en bloeit is zo mooi om te volgen. Een voedselbos is iets wat je samen met de natuur doet, het is een samenwerkingsverband. En het is goed voor ons, maar ook voor de dieren en voor je omgeving. We krijgen steeds meer bezoek van dieren, we hebben al veel vogels, reeën, hazen en een egel gespot. Geweldig om dit op je eigen landje te zien. Wij hebben het geluk dat we dit stukje grond kunnen gebruiken, maar de principes van een voedselbos kun je ook op kleinere schaal toepassen. Zelfs in een kleine tuin kun je verschillende lagen met eetbare planten realiseren. Eten uit je eigen tuin en het is goed voor het klimaat en de biodiversiteit. Veel meer mensen zouden dit kunnen doen en we hebben ook veel meer bomen nodig”.