“De wandelaars willen een spirituele reis maken, net als de pelgrim van vroeger”

Nieuw boek van Zuidhornse schrijver over de wandelaar als pelgrim

ZUIDHORN- Volgens de legende zou de heilige Jacobus daar begraven zijn, in Santiago. En dat is, vertelt de Zuidhornse schrijver Gerrit-Jan Zwier, waarom katholieken vroeger naar dat bedevaartsoord toegingen. In zijn nieuwe boek De wandelaar als pelgrim schrijft hij over wandelaars die tegenwoordig als pelgrim naar Santiago vertrekken. Volgens de schrijver gaat het om mensen die het hogere zoeken. “Ze willen een spirituele reis maken en treden daarbij in de voetsporen van de echte pelgrim van vroeger.”

Op de cover van Zwiers boek staat een pelgrim met een zwarte mantel voor de kerk van Eenum, langs het Jacobspad. “En als je goed kijkt heeft hij ook een staf,” vertelt Zwier. Het enige wat nog ontbreekt is de rugzak. De schrijver schat dat de pelgrims vanuit Nederland zo’n 3000 kilometer lopend afleggen naar Santiago. “Je kunt ook naar de bedevaartsoorden in Rome en Jeruzalem. Naar Jeruzalem is het eigenlijk onafzienbaar ver weg. In dat opzicht ligt Santiago best dichtbij,” grijnst de schrijver. Veel Nederlanders vertrekken volgens hem ook vanuit de Pyreneeën in Frankrijk. “Dan is het nog maar 800 kilometer lopen.”

Bij het lopen gaat het erom dat de wandelaars een mentale verandering doormaken. Ze gaan zich bezinnen op hun leven en lopen daarbij van kerk naar klooster, legt Zwier uit. Een heleboel mensen die de tocht maken zijn tussen de 50 en 70 jaar en zitten volgens hem in een soort overgangsfase. “Ze gaan bijna met pensioen of ze zijn gescheiden en vragen zich af wat ze willen doen. Die tocht naar Santiago luidt eigenlijk een nieuwe fase in waarbij mensen dus echt gaan nadenken over hun leven. Het is de bedoeling dat ze als veranderd mens terugkomen.”

Daarbij komen de wandelaars in een heel andere wereld terecht, zegt de schrijver. “Ze belanden in een heel andere situatie dan ze gewend zijn. Normaal werken ze bijvoorbeeld in hun dagelijks leven op kantoor. Nu lopen ze opeens eindeloos over een weg waarbij ze maar moeten zien waar ze kunnen overnachten.” Volgens de schrijver kan die tocht, afhankelijk van waar de wandelaars beginnen, maanden duren. “Ik sprak iemand en die heeft er acht maanden over gedaan om van Nijmegen naar Santiago te lopen,” vertelt Zwier. Tijdens die tocht worden de mensen volgens hem echte landlopers. “Letterlijk. Ze zijn afhankelijk van kloosters, kerken en gastvrije mensen voor voedsel en onderdak.”

Veel mensen die de tocht lopen, zijn katholiek, katholiek geweest of met het katholieke geloof opgevoed, vertelt Zwier. “Bedevaartsoorden zijn van oudsher katholieke plekken. Bij het lopen naar de kerken, kloosters en kathedralen tijdens de tocht naar Santiago krijgen de wandelaars dat jeugdgevoel van vroeger weer terug.” Ze lopen alleen of in groepjes. Maar inmiddels zijn er zoveel wandelaars onderweg vanuit de Pyreneeën dat het de laatste 800 kilometer erg druk geworden is op de wegen, zegt de schrijver.

Volgens Zwier houden veel wandelaars een dagboek bij. “Reizigers houden vaak een dagboek bij maar deze wandelaars houden er absoluut een bij,” lacht hij. Ook zetten ze de avonturen die ze beleven op het internet. Hierdoor lopen ze dus nooit echt alleen. De volstrekte eenzaamheid waarin een pelgrim vroeger op reis ging, bestaat volgens de Zuidhornse schrijver niet meer.

Hij vertelt dat zijn nieuwe boek bestaat uit gesprekken met wandelaars die vanuit verschillende vertrekpunten naar Santiago zijn vertrokken. Die interviews worden afgewisseld met hoofdstukken over boeken die over de reis naar het Spaanse bedevaartoord zijn geschreven. Ook bevat het boek een verslag van Zwiers eigen pelgrimstocht. “Ik liep niet helemaal naar Santiago hoor,” geeft hij lachend toe. “Ik liep het Jacobspad vanuit Uithuizen naar Groningen om het gevoel te krijgen van de pelgrims die zo’n tocht maken. Dat is zo’n vijftig kilometer.”

Zelf heeft hij eigenlijk niet zoveel met bedevaartsoorden. Hij is vooral geïnteresseerd in waarom mensen de tocht ondernemen. “Een van mijn opvallendste conclusies is dat veel mensen die de tocht maken weer terug willen. Ze aarden niet meer goed in de functies die ze hier bekleden. Ze kiezen opnieuw voor het pelgrimspad en raken min of meer verslaafd aan het pelgrimeren. Het zijn echte beroepspelgrims geworden.” Volgens de schrijver ben je na het lezen van het boek heel wat verder over wat men beweegt om de tocht te maken. “Dat is de essentie van dit boek.”

Gerrit Jan Zwier - De wandelaar als pelgrim. Het boekje kan bij de schrijver zelf besteld worden voor € 7,50 (€ 5 + porto); e-mail: gjzwier@gmail.com; rekeningnummer NL96INGB0001723049.