SURHUIZUM – Wist u dat de Streekkrant in maar liefst 37 dörpjes in de bus valt? Het ene niet meer dan een paar straten, het ander bruisend en vol leven. Dörpjes vol bijzondere mensen, speciale plekjes en allemaal met een eigen gezicht. Nu de Ongenode Gast lekker in de zon ligt te bakken, is er dus nog genoeg te ontdekken in die dörpjes. Deze zomer doet de Streekkrant een ‘Rondje Dörp’, deze week door Surhuizum.
In Doarpshûs De Delfeart staan twee heren van Plaatselijk Belang Surhuizum klaar om wat over hun ‘doarp’ te vertellen. Klaas Pool, de voorzitter en Gerrit de Jong, de penningmeester zijn beide geboren en getogen in Surhuizum. ‘Klaas heeft me een beetje in het Plaatselijk Belang meegetrokken,’ lacht Gerrit. Klaas: ‘Surhuizum is een klein dorp. Voordat ik bij het Plaatselijk Belang zat waren er in 25 jaar slechts drie huizen gebouwd. Uit frustratie hierover ben ik in het Plaatselijk Belang gegaan. Natuurlijk heeft iedereen belangen. We hebben een specifieke werkgroep voor de huizenbouw opgezet en de gemeente heeft inmiddels toegezegd dat er nieuwbouwwoningen in het dorp komen.’ Gerrit: ‘We hebben veel verenigingen, ik ben bijvoorbeeld ook penningmeester bij de gymnastiek- en de volleybalvereniging.’ Gerrit vervult ook deze rol bij Surhuizum Open Air, een festival met rock- en metalmuziek. In Surhuizum houden ze wel van een feestje. ‘Woensdag ging de feestweek van start, de Spulwike. Dat wordt al sinds de jaren ’70 opgezet in het dorp. Het begon als een evenement voor kinderen die niet op vakantie gingen. Inmiddels zijn we al bijna vijftig edities verder. Nog even en we kunnen het jubileum vieren. Verder hebben we ook wanteltochten in het dorp, zoals de Slach om ‘e Toer en Ite & Geniete.
De jonge voorzitter vindt het leuk om in de geschiedenis van het dorp te duiken. ‘We zijn onderdeel van de gemeente Achtkarspelen. De naam van onze gemeente komt voort uit het feit dat er in eerste instantie acht karspelen waren. Surhuisterveen was niet een van die kerspelen, maar door de vele bedrijvigheid die ontstond rondom de turfwinning in Surhuisterveen (veen van Surhuizum) is Surhuisterveen door de eeuwen heen een veel bedrijviger dorp geworden dan Surhuizum. Turf was in die tijd de bangelijkste brandstof. Veel van die turf kwam uit onze regio. De turf die in Surhuisterveen gewonnen werd moest vervoerd worden via Surhuizum waarna het naar Noord Holland vervoerd kon worden. De monniken uit Gerkesklooster groeven hiervoor de Âld Feart die door de Surhuizumermieden loopt. Deze vaart loopt parallel aan de rivier de Lauwers die voor een deel onbevaarbaar was en is de oudste vaart in de omgeving. Op die manier kon het turf uit Surhuisterveen vervoerd worden naar Holland. Maar dat is allemaal begonnen in Surhuizum.’ De geschiedenis is nog steeds terug te vinden in het dorp. ‘We hebben bijvoorbeeld een standbeeld van De Balkenspringer. Deze staat bij De Antoniuskerk, daar heeft het beeld overigens niet altijd gestaan. Het verhaal was niet duidelijk voor voorbijgangers/toeristen, daarom hebben we er recentelijk een plaquette bijgeplaatst. Het initiatief kwam van een inwoner van Grijpskerk met wortels in Surhuizum. Ik reed er net nog langs, toen was een mevrouw ook de plaquette aan het lezen.’ Tijd om de kerk dan maar eens te bezoeken. Klaas: ‘De toren staat los van de kerk. Het is een zeer unieke toren. Het is namelijk één van de weinige kerktorens in Nederland met een gemetselde spits. De toren is een rijksmonument en eigendom van de gemeente. Recentelijk is het opgeknapt.’ De heren zijn ook erg te spreken over hertenkamp De Bistepôle verderop, waar overigens niet alleen herten zitten, maar ook wallaby’s, emoes et cetera. ‘We hebben hier gelukkig goede beheerders voor. Ik hoor wel eens dat mensen uit omliggende dorpen vaak speciaal naar Surhuizum komen voor ons ruime hertenkamp, omdat hier bijzondere beesten te vinden zijn.’ Vlakbij het hertenkamp is ook de provinciale weg te vinden. ‘Het is best een gevaarlijke weg, binnenkort komt er een fietstunnel onder. Daar is het dorp erg blij mee.’
Iets wat niet kan ontbreken in een stuk over Surhuizum is het Land van Een. De voorzitter en de penningmeester introduceren de journalist aan Sity Smit, zij woont samen met vijf anderen op het landgoed van het Land van Een. ‘Mensen die hier komen vinden het fijn om hier te zijn. Het is een hele rustige plek, de ideale plaats voor onze ecologische en spirituele community. Het woord ‘spiritueel’ valt wel eens verkeerd. Het gaat voornamelijk om bewust in het leven staan en groeien in het bewustzijn.’ Het Land van Een is drie hectare groot en er zijn veel verschillende dingen te vinden op het terrein. Van een moestuin, tot het strohuis en de pingo. ‘Het is een krachtige plek, waar we heel graag wonen. De pingo is al 50.000 jaar oud. We zijn dicht bij de natuur en voelen dat ook echt. Het is rustgevend.’ Bij het Land van Een worden ook veel activiteiten georganiseerd. ‘Van lezingen tot yoga-avonden en het labyrint.’ Dochter Lotte Steendam is toevallig op bezoek bij haar moeder en vertelt: ‘Je kunt hier bijvoorbeeld een ijsbad nemen of deelnemen aan een zweethutceremonie, twee uitersten van elkaar. Ik woon tegenwoordig in de stad, maar kom hier nog erg graag. Ik werk vanuit huis en ga ik hier graag gewoon even onder een boom zitten met mijn laptop, de ultieme rust.’
