Een gezicht voor slachtoffers Tweede Wereldoorlog
voorpagina groningen
“Opdat wij nooit vergeten dat mensen zijn gestorven voor onze vrijheid”
GRIJPSKERK – In Grijpskerk werd woensdag een plaquette onthuld met daarop de namen van de slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen in Grijpkerk. Deze plaquette prijkt voor het oude gemeentehuis van het dorp en biedt voorbijgangers de kans om kennis te maken met de mensen die in de oorlog hun leven hebben gegeven zodat wij ons –anno 2018- in vrijheid kunnen bewegen. Op de plaquettes staan QR-codes die met een mobiele telefoon gescand kunnen worden en mensen leidt naar de website www.WKregister.nl, waar de verhalen, foto’s en video’s bekeken kunnen worden die horen bij de desbetreffende plaquette en de daarop genoemde slachtoffers.
Overigens is Grijpskerk niet het enige dorp in de gemeente Zuidhorn waar deze plaquettes te vinden zijn. Sterker nog, het idee is ontstaan in Aduard waar het plaatselijke 4 mei-comité de slachtoffers een gezicht wilde geven. “We wilden hun verhaal vertellen, opdat wij niet vergeten waarom en door wie wij vandaag de dag in vrijheid kunnen leven”, stelt Wiert van der Net van het Aduarder comité. “Maar hoe geef je de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog een gezicht? Die vraag leefde bij veel 4 mei-comités.” In Aduard is het comité duidelijk zichtbaar in het dorp. Het herdenkingsmonument heeft een prominente plaats in het dorp en de plaatselijke school SWS de Adeborg heeft het monument geadopteerd en zorgt dat het netjes, schoon en kleurrijk blijft. “We wilden ons idee om de gruwelijkheden van de oorlog zichtbaar te maken alleen wel breder trekken dan alleen Aduard.” Via de gemeente Zuidhorn werden alle 4 mei-comités in de gemeente benaderd met de vraag om mee te denken over hoe de verhalen beter verteld konden worden. “Grijpskerk, Zuidhorn, Niezijl, Pieterzijl en Visvliet sloten zich aan en dachten mee”, blikt Van der Net terug. “De Stolpersteine, zoals geïntroduceerd door kunstenaar Gunter Demnig, waren geen optie. Niet elk slachtoffer komt namelijk in aanmerking voor een struikelsteen. Het moet in deze namelijk gaan om door Duitsers vermoorde, veelal Joodse, mensen.” Uit de brainstormsessies met de aangesloten 4 mei-comités kwam het idee naar voren om op de woningen waar de slachtoffers ooit gewoond hebben, waar iets afschuwelijks is gebeurd, bij oorlogsmonumenten en bij begraafplaatsen plaquettes te maken. Markeringpunten. “Met een QR-code die mensen met hun mobiel kunnen scannen, waarna ze doorgelust worden naar de website WKregister.nl”, vervolgt Van der Net zijn verhaal. “Op deze website geven wij vervolgens de slachtoffers een gezicht, middels foto’s voor zover aanwezig en vertellen we hun verhaal.” Een behoorlijke onderneming die nogal wat voeten in aarde heeft gehad. “Naast het bedrijf dat de website heeft ontworpen heeft elk comité zelf bijgedragen aan de content van de website en was vrij om zelf invulling te geven aan het initiatief. Zo heeft Pieterzijl de film die gemaakt is over de slachtoffers op de website geplaatst en heeft Grijpskerk gekozen om de markeringen te plaatsen bij het voormalige gemeentehuis en bij het transformatorgebouwtje aan de Bosscherweg. In Visvliet is gekozen voor de locaties van de stolpersteine, terwijl in Aduard is gekozen voor de reeds opgetekende verhalen van de achttien slachtoffers en de markering van de daarop betrekking hebbende 13 plaatsen.” Aan de hand van coördinaten is het mogelijk om van markeringspunt naar markeringspunt te gaan. Per fiets, met de auto of te voet. Bij het monument in Aduard is een kaartje aangebracht, inclusief QR-code, waarop vermeld staat waar de plaquettes zijn te vinden. Van der Net: “Omdat alle plaquettes er hetzelfde uitzien is het vanaf nu voor iedereen mogelijk de vaak aangrijpende verhalen over de slachtoffers van die afschuwelijke oorlog te lezen. En misschien nog belangrijker: ouders die deze verhalen door kunnen vertellen aan hun kinderen.”
Dit alles was niet mogelijk geweest zonder ondersteuning van de gemeente Zuidhorn, beseft hij. “Omdat het college van B en W het belang inziet van de markeringspunten, hebben zij een budget vrijgemaakt om de realisatie mogelijk te maken. Waarvoor wij uiteraard zeer dankbaar zijn.” Het werk is echter nog niet gedaan, vindt Wiert van der Net. “Nee, wat ons betreft niet. Per 1 januari 2019 wonen we in de nieuwe gemeente Westerkwartier. Immers op 1 januari 2019 ontstaat de nieuwe gemeente Westerkwartier. Hoe mooi zou het zijn als ook in deze nieuwe gemeente plaquettes en markeringspunten worden gerealiseerd?” De eerste stap is daar al in gezet. Op initiatief van de Marumer burgemeester Henk Kosmeijer, Jan Willem Hesselink en Geert Kooiker is de gemeente Marum al aangehaakt bij het Zuidhorner project. Ook bij de Romaanse Kerk en het herdenkingsmonument in Trimunt zijn inmiddels plaquettes geplaatst met QR-codes die linken naar verhalen over de slachtoffers uit deze gemeente. Ook is inmiddels contact gezocht met alle 4 mei-comités in de toekomstige gemeente, meldt Van der Net. “Iedereen is enthousiast en ik ben ervan overtuigd dat we in de komende jaren op diverse punten in de nieuwe gemeente plaquettes/markeringspunten zullen zien. Meer en meer slachtoffers zullen een gezicht krijgen. En dat is goed. Opdat wij nooit vergeten dat er mensen gestorven zijn voor onze vrijheid. En dat niet alleen in de weken rond 4 mei, maar ook in de overige vijftig weken van het jaar. Wij leven in vrijheid en dat vinden we heel normaal. We mogen in vrijheid bijna alles zeggen. Er zijn zelfs mensen die de 4 mei herdenking op de Dam wilden gaan verstoren. Onvoorstelbaar, maar waar. Er zijn bedrijven die vinden dat we op 4 mei geen 2 minuten stil hoeven zijn en dat de winkels gewoon open moeten zijn. Ik zou willen zeggen: laten we hier in de gemeente Zuidhorn en straks in de gemeente Westerkwartier uitdragen dat wij onze vrijheid mede te danken hebben aan al die slachtoffers van die verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. Of het nou Joden waren, of verzetsstrijders, of boeren, of onderduikers of mensen die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren. Dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat we dat moeten koesteren. Laten we, bij alles wat we in vrijheid zeggen, nadenken of we andere mensen daarmee niet hun vrijheid beperken. En laten we in het kader van onze vrijheid de verhalen van de slachtoffers doorvertellen.”
[gallery ids=”eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLUJvcmRlck1ha2VyLmpwZyIsInRpdGxlIjoiZ3JpanBza2VyayBwbGFxdWV0dGUtQm9yZGVyTWFrZXIiLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTQtQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS00LUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTMtQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS0zLUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTItQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS0yLUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLXdlcmtncm9lcC1Cb3JkZXJNYWtlci5qcGciLCJ0aXRsZSI6ImdyaWpwc2tlcmsgcGxhcXVldHRlIHdlcmtncm9lcC1Cb3JkZXJNYWtlciIsImNhcHRpb24iOiIiLCJhbHQiOiIiLCJkZXNjcmlwdGlvbiI6IiJ9”]
GRIJPSKERK – In Grijpskerk werd woensdag een plaquette onthuld met daarop de namen van de slachtoffers die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen in Grijpkerk. Deze plaquette prijkt voor het oude gemeentehuis van het dorp en biedt voorbijgangers de kans om kennis te maken met de mensen die in de oorlog hun leven hebben gegeven zodat wij ons –anno 2018- in vrijheid kunnen bewegen. Op de plaquettes staan QR-codes die met een mobiele telefoon gescand kunnen worden en mensen leidt naar de website www.WKregister.nl, waar de verhalen, foto’s en video’s bekeken kunnen worden die horen bij de desbetreffende plaquette en de daarop genoemde slachtoffers.
Overigens is Grijpskerk niet het enige dorp in de gemeente Zuidhorn waar deze plaquettes te vinden zijn. Sterker nog, het idee is ontstaan in Aduard waar het plaatselijke 4 mei-comité de slachtoffers een gezicht wilde geven. “We wilden hun verhaal vertellen, opdat wij niet vergeten waarom en door wie wij vandaag de dag in vrijheid kunnen leven”, stelt Wiert van der Net van het Aduarder comité. “Maar hoe geef je de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog een gezicht? Die vraag leefde bij veel 4 mei-comités.” In Aduard is het comité duidelijk zichtbaar in het dorp. Het herdenkingsmonument heeft een prominente plaats in het dorp en de plaatselijke school SWS de Adeborg heeft het monument geadopteerd en zorgt dat het netjes, schoon en kleurrijk blijft. “We wilden ons idee om de gruwelijkheden van de oorlog zichtbaar te maken alleen wel breder trekken dan alleen Aduard.” Via de gemeente Zuidhorn werden alle 4 mei-comités in de gemeente benaderd met de vraag om mee te denken over hoe de verhalen beter verteld konden worden. “Grijpskerk, Zuidhorn, Niezijl, Pieterzijl en Visvliet sloten zich aan en dachten mee”, blikt Van der Net terug. “De Stolpersteine, zoals geïntroduceerd door kunstenaar Gunter Demnig, waren geen optie. Niet elk slachtoffer komt namelijk in aanmerking voor een struikelsteen. Het moet in deze namelijk gaan om door Duitsers vermoorde, veelal Joodse, mensen.” Uit de brainstormsessies met de aangesloten 4 mei-comités kwam het idee naar voren om op de woningen waar de slachtoffers ooit gewoond hebben, waar iets afschuwelijks is gebeurd, bij oorlogsmonumenten en bij begraafplaatsen plaquettes te maken. Markeringpunten. “Met een QR-code die mensen met hun mobiel kunnen scannen, waarna ze doorgelust worden naar de website WKregister.nl”, vervolgt Van der Net zijn verhaal. “Op deze website geven wij vervolgens de slachtoffers een gezicht, middels foto’s voor zover aanwezig en vertellen we hun verhaal.” Een behoorlijke onderneming die nogal wat voeten in aarde heeft gehad. “Naast het bedrijf dat de website heeft ontworpen heeft elk comité zelf bijgedragen aan de content van de website en was vrij om zelf invulling te geven aan het initiatief. Zo heeft Pieterzijl de film die gemaakt is over de slachtoffers op de website geplaatst en heeft Grijpskerk gekozen om de markeringen te plaatsen bij het voormalige gemeentehuis en bij het transformatorgebouwtje aan de Bosscherweg. In Visvliet is gekozen voor de locaties van de stolpersteine, terwijl in Aduard is gekozen voor de reeds opgetekende verhalen van de achttien slachtoffers en de markering van de daarop betrekking hebbende 13 plaatsen.” Aan de hand van coördinaten is het mogelijk om van markeringspunt naar markeringspunt te gaan. Per fiets, met de auto of te voet. Bij het monument in Aduard is een kaartje aangebracht, inclusief QR-code, waarop vermeld staat waar de plaquettes zijn te vinden. Van der Net: “Omdat alle plaquettes er hetzelfde uitzien is het vanaf nu voor iedereen mogelijk de vaak aangrijpende verhalen over de slachtoffers van die afschuwelijke oorlog te lezen. En misschien nog belangrijker: ouders die deze verhalen door kunnen vertellen aan hun kinderen.”
Dit alles was niet mogelijk geweest zonder ondersteuning van de gemeente Zuidhorn, beseft hij. “Omdat het college van B en W het belang inziet van de markeringspunten, hebben zij een budget vrijgemaakt om de realisatie mogelijk te maken. Waarvoor wij uiteraard zeer dankbaar zijn.” Het werk is echter nog niet gedaan, vindt Wiert van der Net. “Nee, wat ons betreft niet. Per 1 januari 2019 wonen we in de nieuwe gemeente Westerkwartier. Immers op 1 januari 2019 ontstaat de nieuwe gemeente Westerkwartier. Hoe mooi zou het zijn als ook in deze nieuwe gemeente plaquettes en markeringspunten worden gerealiseerd?” De eerste stap is daar al in gezet. Op initiatief van de Marumer burgemeester Henk Kosmeijer, Jan Willem Hesselink en Geert Kooiker is de gemeente Marum al aangehaakt bij het Zuidhorner project. Ook bij de Romaanse Kerk en het herdenkingsmonument in Trimunt zijn inmiddels plaquettes geplaatst met QR-codes die linken naar verhalen over de slachtoffers uit deze gemeente. Ook is inmiddels contact gezocht met alle 4 mei-comités in de toekomstige gemeente, meldt Van der Net. “Iedereen is enthousiast en ik ben ervan overtuigd dat we in de komende jaren op diverse punten in de nieuwe gemeente plaquettes/markeringspunten zullen zien. Meer en meer slachtoffers zullen een gezicht krijgen. En dat is goed. Opdat wij nooit vergeten dat er mensen gestorven zijn voor onze vrijheid. En dat niet alleen in de weken rond 4 mei, maar ook in de overige vijftig weken van het jaar. Wij leven in vrijheid en dat vinden we heel normaal. We mogen in vrijheid bijna alles zeggen. Er zijn zelfs mensen die de 4 mei herdenking op de Dam wilden gaan verstoren. Onvoorstelbaar, maar waar. Er zijn bedrijven die vinden dat we op 4 mei geen 2 minuten stil hoeven zijn en dat de winkels gewoon open moeten zijn. Ik zou willen zeggen: laten we hier in de gemeente Zuidhorn en straks in de gemeente Westerkwartier uitdragen dat wij onze vrijheid mede te danken hebben aan al die slachtoffers van die verschrikkelijke Tweede Wereldoorlog. Of het nou Joden waren, of verzetsstrijders, of boeren, of onderduikers of mensen die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren. Dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat we dat moeten koesteren. Laten we, bij alles wat we in vrijheid zeggen, nadenken of we andere mensen daarmee niet hun vrijheid beperken. En laten we in het kader van onze vrijheid de verhalen van de slachtoffers doorvertellen.”
[gallery ids=”eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLUJvcmRlck1ha2VyLmpwZyIsInRpdGxlIjoiZ3JpanBza2VyayBwbGFxdWV0dGUtQm9yZGVyTWFrZXIiLCJjYXB0aW9uIjoiIiwiYWx0IjoiIiwiZGVzY3JpcHRpb24iOiIifQ==,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTQtQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS00LUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTMtQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS0zLUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLTItQm9yZGVyTWFrZXIuanBnIiwidGl0bGUiOiJncmlqcHNrZXJrIHBsYXF1ZXR0ZS0yLUJvcmRlck1ha2VyIiwiY2FwdGlvbiI6IiIsImFsdCI6IiIsImRlc2NyaXB0aW9uIjoiIn0=,eyJ1cmwiOiJodHRwczpcL1wvZGVzdHJlZWtrcmFudC5udVwvd3AtY29udGVudFwvdXBsb2Fkc1wvMjAxOFwvMDVcL2dyaWpwc2tlcmstcGxhcXVldHRlLXdlcmtncm9lcC1Cb3JkZXJNYWtlci5qcGciLCJ0aXRsZSI6ImdyaWpwc2tlcmsgcGxhcXVldHRlIHdlcmtncm9lcC1Cb3JkZXJNYWtlciIsImNhcHRpb24iOiIiLCJhbHQiOiIiLCJkZXNjcmlwdGlvbiI6IiJ9”]