Een lichtje voor Oekraïne; een toekomst voor Alina en Dmytro
STREEK – Net als andere jaren prijkt er voorop deze speciale Kersteditie van de Streekkrant een bijzonder voorpaginamodel. Dit keer een prachtige foto van de zeventienjarige Alina die in april vanuit Oekraïne naar Nederland vluchtte. Ze woont hier sindsdien in de opvanglocatie in Sebaldeburen, waar ze regelmatig bouwt op de steun van locatiecoördinator Dingena van den Boomgaard. Alina moest haar ouders achterlaten in haar thuisland. De kaars die ze brandt, is dan ook voor haar thuisland en de geliefden die daar nog wonen. De foto werd gemaakt door Dmytro, die een paar weken geleden in Nederland aankwam vanuit Oekraïne. Hij werd hier na maanden gescheiden te zijn geweest, weer herenigd met vrouw en zoon. Dit jaar is Kerst voor deze twee anders dan ooit tevoren. Hopelijk is het de start van een nieuw leven.
In februari van dit jaar neemt het leven van velen een nieuwe wending. Poetin valt Oekraïne aan en daarmee zien de inwoners van dit land hun gewone bestaan ruw verstoord. Al snel vluchtten vooral vrouwen en kinderen naar het buitenland. In Sebaldeburen realiseert de gemeente Westerkwartier vliegensvlug een opvang om deze vluchtelingen een plek te bieden. Hiermee neemt ook het leven van Dingena van den Boomgaard een totaal andere wending als zij aangesteld wordt als locatiecoördinator in de voormalige basisschool de Aquarel. Ze maakt in deze maanden van alles mee. Ziet hoe gedoneerde kledingstukken tot aan het plafond opgestapeld staan, helpt de eerste vluchtelingen hun weg vinden in het samenleven met elkaar. Ze leert zelf inmiddels haar eerste woorden Oekraïens en laveert tussen een luisterend oor, een moederlijk blik en de strenge scheidsrechter die ze bij tijden moet zijn. Ze regelt net zo makkelijk een afspraak bij de tandarts voor de bewoners als dat ze Alina achter de broek aan zit haar Engels op te krikken. Dat Dingena onmisbaar is voor de bewoners moge helder zijn. Dat het niet makkelijk is om de Oekraïense vluchtelingen bij elkaar te zetten en te laten samenleven, is ook geen verrassing. ‘Ze hebben niet allemaal dezelfde achtergrond’, vertelt Dingena. ‘Moet je nagaan dat je hier iemand uit Rotjeknor, naast een echte Limbo en een stugge Groninger zet’, verduidelijkt ze.
Alina
De slechts zeventienjarige Alina Savinova is hier moederziel alleen. Haar moeder woont in de Krim; haar vader in Odessa. Toen ze een jaar of negen was besloten de ouders uit elkaar verder te leven en moest Alina haar moeder in de Krim achterlaten. In Charkov had ze simpelweg betere kansen en zo woont ze daar het grootste deel van het jaar. In de zomer vertrekt ze naar moeders; ze moet daarvoor een uur of twaalf reizen met haar vader, dan een uur lang in haar eentje de grens oversteken, om vervolgens nog eens uren met moeder naar haar woonplaats door te reizen. Zelfstandigheid is ze dus wel gewend. Het is de eerder in de Streekkrant geïnterviewde Maria die bevriend is met Alina en haar naar Nederland haalt. Samen met Dingena stippelt ‘Mary’ de reis vanuit Sebaldeburen uit; ze bespreken welke papieren Alina nodig heeft en waar ze heen moet gaan. Mary reist naar Polen om haar daar te halen. Wonderlijk genoeg is ze zojuist terug van deze trip als ze in april aan de Streekkrant vertelt over wat ze allemaal meegemaakt heeft. Het beeld van deze jongedame die in gekregen tweedehands kleren voor de spiegel toch in alle rust de tijd nam om op haar best op de foto te komen, bleef hangen. Als er dan toch een voorpaginamodel gezocht moet worden voor deze speciale Kersteditie, dan graag Mary die we het zo gunnen nieuwe kleren uit te zoeken en mooi gekapt en opgemaakt te worden. Mary echter, is haar droom aan het verwezenlijken. Zij vluchtte in maart naar Nederland terwijl ze in Oekraïne op het punt stond naar Amerika te vertrekken. Het lukte haar het papierwerk alsnog te regelen en inmiddels woont ze nu toch in Amerika. Dingena heeft echter een perfect alternatief als de Streekkrant haar benadert te bemiddelen voor een voorpaginamodel: Alina. En zo is de cirkel op een wonderbaarlijke manier rond.
Dmytro
Van één van de beste fotografen van Charkov tot een oorlogsvluchteling; van fotoshoots in Dubai tot slechts één rugzak met apparatuur meenemen de grens over. Dát is wat Dmytro Duda recent voor de kiezen kreeg. Hij vluchtte kort geleden uit Oekraïne en betaalt daarvoor een prijs. In Sebaldeburen wonen zijn vrouw en zoon sinds september in de opvang bij Dingena. Noodgedwongen wordt het gezin maandenlang gescheiden van elkaar. In Charkov brengen ze uren in een schuilkelder door. Zijn zoontje is zwaar allergisch en heeft het te zwaar in de benauwde kelders en worstelt met de stof die alle bominslagen met zich meebrengen. Al snel besluiten Dmytro en zijn vrouw dat zij met de jongen vertrekt. Nu hij ook in Nederland is, is een hereniging slechts deels een feit: de opvang in Sebaldeburen zit vol en dus spendeert Dmytro hier veel tijd, maar slapen doet hij in Grootegast. ‘Als je nog een fotograaf nodig hebt: In de opvang hebben we een professionele fotograaf die graag dit soort dingen zou doen!’, mailt Dingena.
Een krappe week later wordt er kennisgemaakt met deze energieke vent. Hij lacht makkelijk, kan goed uit de voeten met Engels en tovert direct een Oekraïense chocolade reep op tafel. Wat Dmytro – call me Dima - in Oekraïne voor zijn kiezen kreeg, zit nog hoog. Hij praat er moeilijk over, alhoewel hij aangeeft dat hij vindt dat Oekraïners vooral moeten praten over wat er in hun land gebeurt. ‘It is important’. Als hij vertelt hoe het gezin de bommen in hun tuin ziet vallen en urenlang in doodsangst afwacht – we just sit and hug each other – vindt Dingena het wel genoeg. ‘Het is nog te vroeg’, concludeert ze. ‘It destroyed me’, wil Dima nog kwijt en dan stort hij zich vol overgave op zijn plannen voor de shoot.
De outfit
Een plaatje van een jongedame, een fotograaf die in het thuisland 200 bruiloften per jaar vastlegde en onder andere naar Dubai vloog voor modefotografie; het moet wel helemaal goedkomen met deze shoot. Na een kennismaking is het op naar Joy House of Brands in Zuidhorn. Eigenaar Jeroen Bezu stelt elk jaar kleren beschikbaar voor de voorpaginafoto en is dit keer zo genereus om Alina de outfit te laten houden. Medewerksters Renee en Lianne zijn net druk bezig de etalage te veranderen als zij het bonte gezelschap binnen zien vallen. Verslaggeefster en fotograaf van de Streekkrant, Dingena voor de morele support, Dima gewapend met camera én sterke visie en Alina die alles ogenschijnlijk koel ondergaat. Dima weet precies wat hij wil en hijst Alina in een spijkerbroek met witte blouse. Al snel vliegen de Oekraïense krachttermen rond waarvan alleen de ja’s en nee’s echt te ontcijferen zijn. Dima trekt een stoel uit een pashok, positioneert Alina als een volleerd model en drukt Dingena een zaklamp in haar handen. Met niets creëert hij terplekke in de winkel al bijna de perfecte voorpaginaplaat. Alina ondergaat alles gelaten, maar haar blik spreekt boekdelen als ze in een glitteroutfit even later het pashok uitkomt; dit is niet haar ding. Ze probeert verschillende kledingstukken, maar het is duidelijk dat haar hart sneller gaat kloppen van de stoere jeans en ze kiest daarboven naast de witte blouse ook een fijne trui. Verkoopster Renee vraagt haar waar ze heel blij van worden en pakt zonder twijfelen de witte jas die Alina aanwijst. Als Alina goed geslaagd is, verrast Renee Dima met een hoodie van Ballin. De fotograaf die de hele ochtend het hoogste woord heeft, valt stil en is zichtbaar ontroerd. Eenmaal buiten nemen we afscheid. Terwijl Alina over de straten in Zuidhorn loopt, bedenkt ze zich hoe makkelijk ze zich aangepast heeft aan haar nieuwe leven. ‘Ik ben eigenlijk helemaal niet zo bang geweest’, vertelt ze. ‘Achteraf vind ik dat ook wel gek, maar ik ben gewoon gegaan en het is goed gekomen. Soms als ik hier zo loop, besef ik me wel eens hoe vreemd het eigenlijk is dat dit nu mijn leven is.’
Kapsel en make-up
Eigenaresse Titia Kok van Studio Care for Hair in Grijpskerk hoefde geen moment na te denken of ze voor de fotoshoot het haar en make-up van Alina wil verzorgen. ‘Gaan we doen’, antwoorde ze resoluut en dus stappen we allemaal op een koude dinsdagochtend op tijd de kapperszaak in Grijpskerk binnen. Kapster Emmely Jager-Nauta staat geheel tot onze beschikking en Titia’s dochter Thirza Hofstee, die met haar eigen Beauty by Thirza ook in het pand van Care for Hair gevestigd is, zal Alina’s make-up verzorgen. Deze laatste trekt even wit weg als ze een blik op Alina’s perfecte gelaat werpt: ‘ze ziet er al fantastisch opgemaakt uit.’ Dingena stelt haar gerust: ‘deze dames gaan nooit zonder make-up de deur uit, maar je haalt het er maar gewoon weer af.’ Eerst duikt Alina de kappersstoel in. Waar ze blij van wordt, wil Emmely weten en krullen it is. De in Grijpskerk geboren en getogen Emmely kreeg het kappersvak met de paplepel van haar moeder ingegoten alhoewel deze waarschuwde vooral een ander vak te kiezen. ‘Dat heb ik dus niet gedaan’, lacht Emmely. Alina heeft haar eigen toekomstdromen. Ze wil graag International Languages gaan studeren in Groningen, maar bekent ze ook: haar hart ligt bij haar en make-up. Het werken in de ‘beauty-branche’ lijkt haar fantastisch. Terug naar Oekraïne wil ze niet. Ze hoopt zelfs dat haar vader op korte termijn naar Nederland zal komen. Omdat zijn dochter minderjarig is en alleen hier verblijft, wordt hij hopelijk voor Alina vrijgesteld van de plicht te vechten. Zelf doet Alina zich zonder uitzondering ‘groot’ en ‘koeltjes’ voor. Ze vertelt dat haar vader op cruiseschepen werkt en dat hij in Oekraïne een periode op zee en weer thuis is. Dan zorgt ze voor zichzelf. Dat hier een pittige tante zit, lijdt geen twijfel.
De pit is bij Dima wat ver te zoeken. Hij werd de dag ervoor overvallen door een griepje en is vooral dankzij paracetamol op de been. Er moeten heel wat kopjes hete thee in voor hij weer wat opleeft. Daarna vertelt hij dat zijn zoontje zijn draai al aardig gevonden heeft. Zijn vrouw heeft al werk en zelf wil hij ook zo snel mogelijk aan de slag. Nederland bevalt hem goed. ‘We hebben redelijk dezelfde cultuur. Weet je wat écht anders is? Het verkeer’, lacht hij. ‘Bij ons in Oekraïne rijdt iedereen alsof ze in de Fast and the Furious film meedoen. Als een ‘crazy guy’.’
Ondertussen is Alina van de kappersstoel van Emmely naar de massagebank van Thirza verhuisd. Hoewel Alina zichzelf ook al prachtig had opgemaakt, weet Thirza dit naar een hoger plan te tillen. Vooral de oogmake-up van Alina is waanzinnig mooi. Een gloss op de lippen met een kleurtje maakt het helemaal af. Thirza is nog maar 22 jaar en heeft al een eigen onderneming. In haar eigen ruimte geeft ze gezichtsbehandelingen en massages. Ze leert intussen ook het kappersvak in de salon van haar moeder.
De shoot
We worden vrolijk uitgezwaaid door de dames in Grijpskerk en de vele Kerstmannen die in de etalage prijken en tuigen naar de fotostudio van de Streekkrant in Roden om de jacht naar de perfecte foto te openen. Dima had van tevoren een duidelijk boodschappenlijstje gecommuniceerd: een stoel, een bus met rook en gekleurde lampen. En kaarsen die we gelukkig mogen lenen van Oosterom Verlichting in Roden. Geen brandgevaar voor ons, maar eigenaresse Anna Oosterom heeft voor ons niet van echt te onderscheiden elektrische kaarsen.
Streekkkrant-fotograaf Erik wordt de ‘pssht-man’. Met ‘psssht’, ‘pssht’ geeft Dima hem aan wanneer hij met rook moet spuiten. Al snel wordt iedereen door hem aan het werk gezet. Ook Dingena die nog altijd voor morele support aanwezig is, moet er aan geloven. Alina schiet in de lach als Dingena met een zaklamp achter haar wegkruipt. Dingena heeft de lastige taak om wel úit beeld te blijven, maar wel precies op die manier bij te lichten die Dima voor ogen heeft. ‘Dingena denkt nu ook: ik had beter thuis kunnen blijven’, lacht Alina. Deze jongedame kwijt zich overigens fantastisch van haar taak. Ze poseert als een volledig model en laat zich alles welgevallen. ‘Ik vertrouw op Dima’, verklaart ze, maar hoe verder de shoot vordert, hoe meer ze zich laat gelden. Zo wil ze ook nog wat foto’s met de krullen vast en zet Dim aan het werk met rode en groene lampen. Dima blijkt een ware perfectionist die tot in de details zijn foto’s regisseert. Het beeld wat hij creëert spat van het scherm af. Wat er het meest spreekt? Dat zijn toch de foto’s met het blauw en geel van de Oekraïense vlag.
Bijna twee uur later zitten Alina en Dima aan de oer-Hollandse gevulde koeken. Ze wagen zich aan een blik op de toekomst. Een toekomst in Holland. Alina werkt hard aan het verbeteren van haar Engels zodat ze in mei examen kan doen en hopelijk volgend jaar in de gewenste studie kan instromen. Ze wil in Groningen gaan studeren. Voor nu hoopt ze zo snel mogelijk haar vader hierheen te halen. Ze loopt ondertussen even naar buiten om met haar moeder te bellen. Ze glimt erover als ze weer binnenstapte en iedereen nogmaals bedankt. Het stoere en koele pantser is even afgevallen. Dima vertelt dat hij vorige week heel goed nieuws kreeg: hij woont nu met zijn vrouw en zoontje in Marum in de opvang die daar net geopend is. ‘Je had hem moeten zien vorige week’, voegt Dingena toe, ‘zo blij als hij was.’ Het is duidelijk de eerste stappen naar een nieuwe toekomst zijn gezet. Terwijl Dingena met Alina en Dima vertrekt, laten we de kaarsen nog maar even een branden. Een lichtje voor iedereen die die nieuwe toekomst nog niet kan zien. Een lichtje van hoop. Een lichtje voor vrede.
Met medewerking van: Joy House of Brands Zuidhorn, Studio Care 4 Hair in Grijpskerk, Beauty by Thirza in Grijpskerk en Oosterom Verlichting in Roden.
