Een meester in een uitstervend beroep
Houtsnij- en beeldhouwwerk wat de verwachtingen overtreft
KRUISWEG – Hoe wordt je een meester in houtsnij- en beeldhouwwerk? “Een hobby? Dit begint niet als hobby. Het ís ook geen hobby”, zijn de woorden van een man die deze status heeft bereikt: Tico Top. Gevestigd in het hoge noorden van het land in een klein dorpje, maar een grote naam met een bereik dat veel verder gaat dan zelfs dit land. Nou klinkt dit allemaal heel prestigieus, maar naast het feit dat Tico ambitieus en perfectionistisch is in zijn werk, geniet hij er vooral met volle teugen van. “Dit is geen hobby, dit is geen werk. Dit is een leven.”
Tico’s ouders runden een antiekzaak en hun kleine jongen groeit dus op tussen de antiquiteiten. “Ik ging veel mee naar veilingen en andere antiekzaken, waar ze dan vaak een werkplaats achter hadden om de antiquiteiten te restaureren. Vanaf een jaar of zeven wist ik al wat wilde: antiek restaureren.” Na de opleiding tot meubelmaker begint Tico op zijn zestiende al voor zichzelf in dit vak. “De eerste twintig jaar heb ik alleen antieke meubels gerestaureerd. Langzaamaan kwam het houtsnijwerk om de hoek kijken.”
Inmiddels zijn de rollen omgedraaid en is het houtsnijwerk de hoofdzaak. Daarin zette Tico dan ook een goede naam neer. Hoewel hij zich daar zelf niet zo direct bewust van was. “In 1986 heb ik een nieuw bovenlicht ontworpen voor prinses Christina, die woonde in Villa Eikenhorst, waar Willem-Alexander en Máxima nu wonen. Tuurlijk, dat is een leuke klant, maar het was voor mij gewoon werk. We zijn nuchtere Groningers”, zegt Tico terwijl er toch een trots lachje om zijn lippen speelt. “Pas later besefte ik dat je dan toch een bepaalde naam krijgt. Kijk”, hij pakt er een knipsel bij, “het bovenlicht zit er nog altijd in.” Hij legt een foto van Willem-Alexander en Máxima poserend met hun drie dochters op het grasveld voor de villa op tafel. Op de achtergrond de voordeur met daarboven het bewuste bovenlicht. Een ruitvormig geheel bestaande uit eikenbladeren en eikels wat precies de stijl en het allure uitstraalt wat je bij de koninklijke familie zou verwachten. “Ik zag deze foto bij een artikel in een tijdschrift, dat is toch leuk om te bewaren.”
Het werk wat Tico doet is heel divers. Hij laat een ander bovenlicht zien, waarin twee prachtige uilen zijn verwerkt, maar toont ook grote projecten als enorme deurstijlen in rococo-stijl en snijwerk op het kistorgel van de Nederlandse Bachvereniging waarin de Middeleeuwse instrumenten waarop zij spelen zijn verwerkt. Ook komt de vuist van zijn dochter op tafel, “een klant wilde een vuist als versnellingspook”, en worden we omringd door stillevens als een saxofoon en rieten koffer met zomerhoed waarboven marqueterie hangt met bijvoorbeeld een afbeelding van een damesbeen gestoken in een visgraatpanty. Kenmerkend voor zijn stijl vindt Tico zelf dat het sierlijk is. “Het moet lopen en gewoon een heel mooi ontwerp zijn.” Wat hem eigenlijk vooral kenmerkt is het perfectionisme. “Mensen verwachten iets van je. Dat moet je overtreffen. Ik verkoop het werk op tekening en dan geeft het niet als zo’n tekening wordt afgekeurd. De mensen moeten tevreden zijn. Ze kijken er hopelijk jaren tegenaan.”
Contacten hebben hij en zijn vrouw dankzij het werk door het hele land. “Hele plezierige contacten”, aldus Tico. “Ik krijg heel veel met mensen te maken en dat is heel leuk. Mensen zijn heel leuk. Mijn vrouw gaat altijd mee. Dit is geen hobby, dit is geen werk. Dit is een leven.”
Zelf weet Tico nog lang niet van ophouden. “Ik heb nog zoveel ideeën. Als ik gezond blijf, dan blijft het altijd zoals nu.” Een meester in een helaas uitstervend beroep. “Ja, dat klopt. Nee, in principe maak ik me daar geen zorgen over. Die dan leeft, die dan zorgt. Tuurlijk heb ik een hoop kennis om over te dragen. Er zijn ook wel eens mensen die hier stage willen lopen. Maar vaak wordt dat al niks. Weet je, er komt best veel bij kijken. Als je dit werk goed wilt doen, dan moet je alles van stijlen weten, je moet van oude dingen houden, goed kunnen tekenen en goed met gereedschap kunnen omgaan. Je moet met hout kunnen werken en áltijd zorgen dat het werk goed is. Ze vragen me dan: maar wanneer ben ik dan klaar? Tja, dat kan wel pas over 25 jaar zijn.” De meester heeft gesproken.
Op www.tttop.nl is meer informatie te vinden over Tico’s werk. Op youtube zijn onder ‘tttopdotcom’ meerdere filmpjes te vinden die laten zien hoe Tico’s houtsnijwerk tot stand komt.
