Einde voor boerenbedrijven dreigt na maatregelen kabinet

‘Nederland help ons‘

NIEZIJL/NIEKERK -  Het is zaterdagmiddag, de dag nadat het kabinet de maatregelen bekend maakte om de uitstoot van stikstof aan te pakken. Die klap zat er aan te komen, maar de dreun is nog harder dan verwacht en voor veel boeren een definitief ‘knock-out’. Boeren zijn de wanhoop nabij maar er hangt een vreemde lucht aan de maatregelen volgens faunadeskundige Eddie Van Marum en boer Heemstra uit Niezijl. Volgens Eddie Van Marum uit Niekerk gaat het om een stikstofprobleem dat alleen op papier bestaat ‘Boeren worden misbruikt door de overheid om te kunnen bouwen.’ Boer Heemstra uit Niezijl vreest voor zijn voortbestaan. ‘Ik durf de maatregelen niet eens met mijn zoon te bespreken om hem niet te ontmoedigen.’ Hij is strijdbaar. ‘Nederland help ons.’

Eddie van Marum (inzetje) is kandidaat voor de Provinciale Staten verkiezingen voor BoerBurgerBeweging. Hij is al jaren intensief betrokken bij alles wat met boeren en stikstof te maken heeft en is woedend over de maatregelen die zijn aangekondigd. Dat is omdat er een probleem gecreëerd is en in werkelijkheid helemaal niet bestaat. ‘Er is een andere agenda die hier gediend wordt en de boeren worden geslachtofferd. Het is een ingewikkelde materie die zelfs voor deskundigen al lastig te doorgronden is. Laat staan dat de gewone burger het nog kan begrijpen.’ Van Marum doet een poging uit te leggen wat er volgens hem gaande is. ‘De Europese Habitatrichtlijn heeft Nederland verplicht om de achteruitgang van de natuur te stoppen. In het kader daarvan zijn Natura 2000 gebieden aangewezen. In die gebieden staan soorten en hun habitattypes centraal. Het aandragen van die N2000 gebieden is door Natuurbeschermingsorganisaties verzorgd. In een groot aantal Natura 2000 gebieden gaat dit niet eens over al voorkomende soorten, maar over wenssoorten. Bij deze soorten is een Kritische Depositie Waarde, de KDW vastgesteld. Deze is zo laag dat die zelfs met een forse hondendrol al overschreden wordt. In algemene zin kan gezegd worden dat het onhaalbare doelen zijn, zelfs al zou je alle boeren, alle industrie en alle wegen uit het gebied halen komt er nog te veel uit het buitenland, zoals het Ruhrgebied, om de doelen te halen.”

Maar er was toch altijd een stikstofwet? Wat is daarmee gebeurd? “Dat klopt, de zogenaamde PAS wetgeving (programmatische aanpak stikstof). Deze wet is door de rechter naar de prullenbak verwezen en daarmee alle vergunningen en PAS meldingen die te goeder trouw door boeren aangevraagd en door provincies verleend zijn.’

Minister Schouten
‘Toenmalig minister Schouten heeft beloofd dat zo spoedig mogelijk te herstellen en toegezegd dat zolang zij minister zou zijn er geen halvering van de veestapel plaats zou vinden’, vervolgt Van Marum. ‘De vervanging van de PAS wetgeving werd de nieuwe Stikstofwet. Het probleem van deze wet is, dat deze de toestand van de natuur recht evenredig verbindt met de KDW. Voor rechters is het dus het enige toetsbare instrument waardoor ze nu elke vergunning af moeten wijzen.’

Volgens Van Marum heeft de overheid de uitspraak van de rechter over de PAS-wetgeving niet goed geïnterpreteerd. “De uitspraak gaat namelijk over de toestand van de natuur die niet achteruit mag gaan en daarvoor moet je ook kijken naar beheer, onderhoud, hydrologie en de werkelijke toestand van de natuur met behulp van de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). Wat er nu dus gebeurt, is dat het kabinet slechts boerenstikstof als aanwijsbare reden voor de achteruitgang van de natuur aanwijst en de stikstofruimte die boeren hebben nodig is om bouw, industrie en verkeer te kunnen vergunnen. Dat zegt de minister ook letterlijk. Er vindt dus uitruil plaats van landbouwstikstof naar industriestikstof.’

Van Marum heeft grote kritiek op de manier van meten van de overheid en de weigering naar deugdelijk onderzoek. ‘Het meetsysteem waarmee het ministerie vaststelt of een bedrijf teveel stikstof uitstoot heet Aerius. Dit is een modelberekening met een afwijking tot 100% en waarvan de Commissie Hordijk, de commissie die het kabinet hierover heeft geadviseerd,  gezegd heeft dat het niet geschikt is voor dit doel. De uitstoot van stikstof, de emissie, zegt namelijk niks over waar die stikstof terecht komt, de depositie. Dat kun je meten met zogenaamd isotopen onderzoek. Ook dat weigert het ministerie uit te voeren zodat het maar een slag in de lucht is of deze enorme maatregel die echt de landbouw en de leefbaarheid van het platteland onder druk zet wel enig effect op het werkelijke doel heeft: de natuur. Het heeft er alle schijn van dat achterliggende andere agenda’s gediend moeten worden over de rug van de boeren en dat de toestand van de natuur daar als drogreden voor gebruikt wordt. Terwijl ingenomen stikstof in werkelijkheid ingezet wordt voor industrie, bouw en verkeer.’

Boer Heemstra: “regering komt ook aan onze kinderen”
Het is druk op de parkeerplaats van boer Roel en Diana Heemstra uit Niezijl. Medewerkers zijn samen met het echtpaar zijn bezig op het land om gras in te kuilen. Eigenlijk hebben ze helemaal geen tijd en ook geen zin om met een journalist te praten, maar de wanhoop is groot. ‘We hebben Nederland nodig om achter ons te staan, om deze waanzinnige en dodelijke maatregelen van de regering te stoppen. Hoe kunnen we Nederland duidelijk maken dat hier sprake is van bedrog? Er is zoveel dat niet klopt. Maar wij gaan strijden, we gaan actie voeren tot het recht zegeviert.’ Een strijdvaardige Heemstra zet een kopje koffie. Zijn vrouw zit aan de grote keukentafel appjes te lezen over alle reacties op de maatregelen. Het gaat over acties van boeren die op bezoek gingen bij minister Van der Wal en probeerden minister Staghouwer klem te rijden. Het boerechtpaar heeft begrip voor die acties. ‘De kinderen van de minister zitten met knikkende knieën in huis. Ja, dat is heel vervelend. Dat meen ik oprecht. Dat is niets iets dat de boeren willen. Wij willen koeien melken en ons land bewerken. Al dertig jaar worden we door de regering met de stok geslagen. Hoe denk je dat onze kinderen er bij zitten? Ik ben nog aan het bijkomen van de vorige dreun uit 2015 toen de fosfaatwetgeving ineens veranderde. Dat heeft me 100.000 euro gekost. Veel boeren staan met de rug tegen de muur. Er zijn er genoeg die de voorbije jaren zelfmoord hebben gepleegd. De regering komt ook aan onze kinderen en komt ook ons erf op. Als je niet meewerkt zal de politie letterlijk je erf op komen om je uit je huis te halen.’
Heemstra is er inmiddels van overtuigd dat de regering de boeren weg wil hebben en de ‘stikstofcrisis’ daarvoor gebruikt. Daarnaast kampt hij met de moeite om aan de gewone burger uit te leggen wat er aan de hand is en vergelijkt het probleem van de Natura 2000 gebieden met het poten van een rododendron in rijke kleigrond. ‘Een rododendron heeft zure grond nodig. Je kunt een gat in de klei graven en dat vol turf stoppen. Dan doet de rododendron het aan aantal jaren, maar na verloop van tijd grijpt de natuur terug wat het kwijt was. De turf spoelt weg en de klei keert terug. Dat is er ook aan de hand met veel Natura 2000 gebieden. Het zijn vaak aangelegde natuurgebieden waar de natuur haar oorspronkelijke staat aan het terugwinnen is. Dat zou ook zijn gebeurd zonder boeren. Er worden door het RIVM onjuiste berekeningen gemaakt hetgeen door vele deskundigen aangetoond is. Het RIVM is gevraagd om ook op een andere manier te meten die wél recht doet aan  goed onderzoek, maar weigert dat. En op basis van een verhaal dat niet klopt zijn er uitkomsten die pertinent onjuist zijn maar wel rampzalige gevolgen hebben. Voor veel boeren betekent dit gewoon het einde. Geen toekomst voor hen zelf en al helemaal niet voor hun kinderen. Het gebeurt niet op basis van eerlijke en kloppende argumenten. We kunnen veel hebben, maar dit kan en mag niet gebeuren.’ De koffie is op, de zon schijnt en het gras moet worden geschud. Het boerenechtpaar krijgt een glimlach bij het zien van hun land en de geur van het gemaaide gras. ‘Dit willen we altijd blijven doen, maar we hebben het niet meer in eigen hand. Nederland, help ons!’