‘De kloof tussen consument en boeren moet gedicht worden’
NIEKERK – Jacob de Vries is winkelier van natuurvoedingswinkel De Nieuwe Weg in Groningen en maakt zich al enige tijd zorgen over het Groninger land, maar ook over de verwijdering tussen consumenten en boeren. “Ik ken alle boeren in de provincie bij naam, maar heb nog nooit hun gezicht gezien.” Om hier verandering in te brengen ging De Vries in gesprek met boeren om te kijken wat ze samen kunnen doen tegen de kloof tussen consument en boer en tegelijk het Groninger land te beschermen. Gert Datema van boerderij Maarsdijk in Niekerk presenteerde zijn idee afgelopen woensdag aan gedeputeerde Henk Staghouwer.
Op de boerderij van de familie Datema vertelt Jacob; “Ik ben zelf opgegroeid in Sneek. De weilanden waren mijn speelterrein. Ik was veel buiten en denk dat hier de fundering is gelegd voor mijn interesse in de natuur. Ik heb biologie gestudeerd en ben nu winkelier van natuurvoedingswinkel De Nieuwe Weg. Wanneer ik van Groningen naar Garnwerd fiets, valt mij op dat het onderweg stil is. Dat de weidevogels beetje bij beetje verdwijnen uit het Groninger landschap is allang geen geheim meer. Ik ging mij steeds meer afvragen wat ik daar zelf als particulier aan zou kunnen doen.” Vanuit zijn professie had Jacob veel contact met verschillende boeren. “Ik kende ze allemaal bij naam, maar had ze nog geen één keer ontmoet. Dat was meteen het volgende punt waar ik tegenaan liep; de onwetendheid bij veel mensen en ook bij mijzelf ten aanzien van de boerenbedrijven. Er is zoveel verwijdering tussen consument en boer. De supermarkt zit hier natuurlijk vaak nog tussen, maar ook de fabrikanten. Voordat melk bij de consument terecht komt, is het in de fabriek verpakt in pakken en door de supermarkt in de schappen gelegd. Mensen hebben vaak geen idee van wat er bij de boeren gebeurd. Om deze kloof minder groot te maken, ben ik bij een tiental biologische boeren op bezoek geweest. Om kennis te maken, maar ook om te kijken wat zij doen om het landschap te beschermen en of ze hierin nog meer zouden kunnen betekenen.” De boeren stonden allemaal open voor het gesprek met Jacob. “We waren tenslotte geen tegenstander, maar medestander. Ik was onder de indruk van de kennis en toewijding aan het stuk grond waarop ze hun bedrijven runnen. De meeste boeren hadden ook een deel van hun grond bestemd voor agrarisch natuurbeheer. Hiervoor sluiten ze contracten af met een van de drie collectieven die met subsidie van Rijk en Europa boeren compenseren. Maar er zijn boeren die buiten de regeling vallen, doordat ze bijvoorbeeld niet in de kerngebieden wonen of ideeën hebben die niet onder de regelingen vallen. Al heel lang rees bij mij het idee om de boeren te steunen. Daarmee zou ik ook wat aan mijn eigen machteloosheid doen en wellicht mijn klanten wat meer met de neus op de boeren drukken, die immers zoveel moeite doen om onze basisproducten te leveren. Omgekeerd merkte ik ook dat boeren vaak geen benul van klanten hebben. De grens tussen consument en producent is steeds scherper en harder geworden. Uiteindelijk heb ik samen met Henk van der Molen en Ariën Baken het Nieuwe Weg Natuurfonds opgericht, bedoeld om boeren die extra moeite doen om andere dan economische waarden in hun bedrijf mee te laten tellen te stimuleren. En het is vooral bedoeld om als burgers het initiatief terug te pakken en te tonen dat de planten en dieren van het boerenlandschap, de topkunst van de natuur, recht hebben op hun eigen, unieke plek in Nederland. We hebben de boeren gevraagd wat zij nu willen doen om hieraan bij te dragen. Van deze boeren kregen we een vijftiental projectvoorstellen. Meerdere ideeën betroffen het maken van informatiemateriaal en het organiseren van excursies naar biologische bedrijven. Vanuit de biologische werkende boeren blijkt er een behoefte en bereidheid uitleg en informatie te geven aan consumenten. Het liefst zouden we alle aanvragen honoreren.”
De familie Datema mocht afgelopen woensdag het spits afbijten en hun voorstel presenteren aan gedeputeerde Henk Staghouwer. Biologische boeren Angela Rijnen van Eikemaheerd en voorzitter van de Noord Nederlandse Biologische Landbouw Vereniging en Martin Wiersema van Kleikracht uit Winsum waren hier eveneens bij aanwezig. Gert Datema vertelt; “Wij hebben hier een biologisch melkveebedrijf, een boertel en een bed & breakfast. We doen dus al veel om de consumenten hier naar toe te halen en ze te laten zien hoe het werkt op een boerenbedrijf. Zo is ook de camping in 1991 ontstaan. De landbouw was vaak in het nieuws en niet altijd even positief, maar wel heel eenzijdig. Ik wilde laten zien hoe het er echt aan toe gaat hier. Maar ook hoe mooi het Groninger landschap is. Ik kan zo drie voorbeelden noemen van mensen die bij ons zijn geweest en uiteindelijk naar Groningen verhuisd zijn. Als boer zijnde voel ik me wel verantwoordelijk voor mijn ‘eigen stukje’ grond. Ik kijk dan ook altijd naar manieren waarop het ‘beter’ kan. Daarom wilde ik graag meewerken aan het project van Jacob. Ik heb altijd al oog voor de weidevogel gehad en aan weidevogelbeheer gedaan. Het plan is nu om het bedrijf meer natuur-inclusief te maken. De consument weer meer het weiland in halen door het interessanter te maken voor ze om hier heen te komen. En tegelijkertijd ervoor zorgen dat insecten en weidevogels ervan kunnen profiteren.” De familie wil dat doen door de randen van het perceel in te zaaien met kruidenmengsels en bloemenmixen en een pad aan te leggen met picknicktafels. “En een informatiepaneel met informatie over het landschap en de historie hiervan. Hopelijk draagt dit bij aan begrip en respect voor de natuur. Mensen kunnen hier even tot rust komen en tegelijkertijd leren over het landschap.” Het Nieuwe Weg Natuurfonds hoopt bij de Provincie Groningen subsidie te krijgen om het project bij de familie Datema én de overige boeren uit te kunnen voeren en zo bij te kunnen dragen aan het behoud van natuur, vogels en een betere relatie tussen consumenten en boeren. Meer informatie over dit fonds is te vinden op www.denieuweweg.nu.
