“Geluid is een sluipmoordenaar”
SAAKSUM – Tien jaar lang al heeft Dirk van der Plas last van Laag Frequent Geluid (LFG). Jaren strijdt hij al voor begrip voor en erkenning van zijn situatie, onderzoek naar de effecten van dit geluid en wet- en regelgeving op dit gebied. Zijn zorgen zijn groter dan alleen zijn eigen situatie. Zijn vizier is allang niet meer alleen maar gericht op de gaslocatie in Grijpskerk waar de eerste jaren zijn inzet voor de Stichting Laag Frequent Geluid wel volop aan gewijd waren. De sluiting van deze locatie is dan ook geen overwinning. Of er nog overwinningen zijn in zijn strijd twijfelt Dirk zelfs sterk aan. Woorden als perspectiefloos, mensonwaardig en ondraaglijk typeren zijn bestaan. Een toekomstbeeld wat hij vreest voor veel meer mensen. “Geluid is een sluipmoordenaar. Een grote gezondheidsbedreiging voor iedereen.”
Sluiting gaslocatie Grijpskerk geen overwinning: ‘dit is allang geen Gronings probleem meer’
“Het blijft een erg ingewikkeld thema”, begint Dirk deze vrijdagochtend in zijn huis middenin Saaksum te vertellen. Na heel wat omzwervingen van de randstad tot aan stad Groningen kwam hij alweer twintig jaar geleden in dit kleine dorpje – “kleinste van de gemeente Zuidhorn in elk geval” – terecht en het bevalt hem prima. Verhuizen voor het LFG heeft hij nooit overwogen en is de laatste jaren helemaal niet aan de orde. “Echte stilte hoor ik niet vaak meer. Het geluid wordt steeds zwaarder en steeds continuer. Ik neem het inmiddels al tien jaar waar en er is tegenwoordig haast geen rustige plek meer te vinden in Nederland.” Maar ook daarbuiten is er geen rust. “Of ik nu in Limburg ben of in Frankrijk; ik kan geen kant op.”
De strijd die hij jarenlang heeft gevoerd tegen de gaslocatie in Grijpskerk noemt hij zelf: “doodgebloed”. “De gaslocatie is slechts één van de bronnen, maar al lang niet meer bepalend voor mijn leven. LFG is allang niet meer een Gronings probleem of een gasprobleem.” De voorgenomen sluiting van de NAM-locatie in Grijpskerk doet hem nog niet bepaald een gat in de lucht springen. “De locatie gaat dicht, maar de gasflow gaat door. Onder hogedruk wordt dat nog altijd door de leidingen gepompt. Maar voor mij maakt het niet meer uit. Het LFG is steeds harder. Vroeger was er nog weleens stilte; nu is er alleen tussen twee en vier uur een soort dip.”
De belangengroep Laag Frequent Geluid die in 2009 werd opgericht is mee-geëvolueerd met de ontwikkeling van dit geluid. Inmiddels is het een landelijke stichting die probeert niet meer tegen de NAM te strijden, maar in Den Haag voet aan de grond te krijgen. Dirk maakt zich grote zorgen; niet alleen om zijn eigen bestaan, maar vooral om de generaties die nog volgen. “In 2018 heeft het Rijks Instituut voor Volksgezondheid (RIVM) twee specifieke onderzoeken gedaan naar Laag Frequent Geluid. Daaruit bleek dat 8% van de bevolking enige hinder van LFG heeft, dat zijn 1,3 miljoen mensen. Daarnaast heeft 2% van de bevolking ernstige hinder van LFG. Ook de Wereld Gezondheids Raad in New York heeft gewaarschuwd: geluid is een grote gezondheidsbedreiging voor iedereen. Het is een soort sluipmoordenaar. Ons lijf krijgt veel te verduren; organen hebben het zwaar. In Duitsland is onderzocht dat mensen die in de buurt van windturbines wonen maar liefst zes keer meer kans op hartfalen hebben. Door de trilling in het lichaam gaat weefsel verharden en kan het hartzakje zijn werk niet meer doen. Ontwikkelingen als windturbines en warmtepompen zijn misschien goed voor het milieu, maar creëren wel een ander probleem.” Grote zorgen heeft Dirk om elektromagnetische velden. “Wij noemen dat LFG+”, vertelt hij, “en we vermoeden dat deze velden ook heel veel klachten veroorzaken. Het is een ontwikkeling die wereldwijd een vlucht neemt. Ik ben als de dood voor de uitrol van 5G. De echte impact op onze gezondheid zullen we pas later weten. Misschien als er meer en meer mensen economisch gaan uitvallen, dat Den Haag in actie wil komen. Helaas gebeurt er nog altijd heel weinig. En dat gaan de volgende generaties merken.”
De stichting richt zich op erkenning, de ontwikkeling van beleid en wet- en regelgeving. “We willen vooral graag breed wetenschappelijk onderzoek naar LFG. We weten nog steeds niet hoe het werkt en daardoor is er ook geen oplossing. Hoe kan het dat jij niks hoort en ik wel?” Een ander belangrijk doel is het terugdringen van de emissie van LFG tot een draaglijk en gezond niveau. Geen simpele taken die deze stichting zichzelf heeft opgelegd. “Het zal lang gaan duren”, beseft Dirk zich. “Ik moet realistisch zijn; ik zal hiermee moeten leren leven.” En dat is lastig. “Wij zitten nú in nood. De impact van LFG is heel indringend; het is invasief.” Dirk vergelijkt het met leven in een magnetron of een wasmachine en voelt zich alsof hij met zijn vingers in een stopcontact zit. “Stel je eens voor dat je met een baksteen in je handen staat en er steeds weer eentje bij krijgt. Het is mensontwaardig; voorál dat de maatschappij je aan je lot overlaat. Er is geen perspectief. Huisartsen en GGD zeggen: ga maar in gedragstherapie en leer ermee leven.” En dat is heel lastig. “Ik zal er toch mee om moeten gaan. Ik probeer optimistisch te zijn en met maskerende geluiden afleiding te zoeken.”
Zijn werk voor de stichting doet hij op zijn tandvlees. “Ons probleem is: wij zijn niet gezond. Ik ben chronisch uitgeput, lijd aan slapeloosheid. Het is eigenlijk geen taak voor ons.” Met slechts drie man probeert de stichting voet aan de grond te krijgen. “Ik ben niet iemand die achterover gaat zitten. En als ik het niet doe, wie gaat het dan overnemen? We hopen dat ook gezonde mensen ons willen gaan steunen en helpen. Én dat meer mensen ons weten te vinden. Het aantal meldingen neemt toe, maar nog altijd is het het topje van de ijsberg. Mensen barsten vaak in tranen uit als ze onze site vinden. Eindelijk voelen zij: ‘ik ben niet de enige en ik ben niet gek’.
In december nog pakte de NOS in een samenwerking met regionale omroepen het verhaal van Dirk en de stichting op. “Gelukkig sijpelt LFG meer en meer door in de media. Maar helaas blijft het een heel onzichtbaar probleem. Onderzoeksjournalist Hugo van der Parre heeft er werk van gemaakt: dit is een echt probleem, vond hij. Maar bijvoorbeeld actualiteitenrubrieken hebben geen interesse. Zij vinden dat LFG te weinig nieuwswaarde heeft. Hopelijk zijn er steeds meer gezonde mensen die zich zorgen maken. Voor mij maakt het niet meer uit. Ik besef me dat het een kwestie van generaties is.”
