Grensgebied Groningen en Friesland samen in verzet tegen gaswinning

PIETERZIJL – Maandag 25 januari 2021 was bij de Raad van State in Den Haag de rechtszitting, waarin de beroepsschriften van diverse partijen tegen de (toename van) gaswinning in het Westerkwartier en het aangrenzende gebied in Friesland werden behandeld. De plannen van de NAM (Nederlandse Aardolie Maatschappij) om uit het gasveld Pieterzijl-Oost gas te gaan winnen met behulp van ‘fracken’ vormen de directe aanleiding voor deze procedure. Bij deze methode worden onder hogedruk chemicaliën in een harde bodemlaag gebracht, waardoor deze bodemlaag scheurt en het aardgas daaronder vrijkomt voor winning. Dit is een omstreden methode, omdat de chemicaliën deels in de bodem achterblijven en op den duur allerlei schadelijke invloeden kunnen hebben op het milieu. Maar los van het fracken in dit ene kleine gasveld, nemen de risico’s en daarmee ook de zorgen voor de inwoners van alle dorpen in de regio met kleine gasvelden, alleen maar verder toe.

“Wie vecht kan verliezen, maar wie niet vecht heeft al verloren”

Sinds meerdere jaren ontstaat er regelmatig schade aan huizen, welke duidelijk veroorzaakt wordt door bevingen en grondverzakkingen. Daarom zijn diverse groepen bewoners, nadat hun bezwaren door EZK (Ministerie Economische Zaken & Klimaat) van tafel werden geveegd, in beroep gegaan. De Streekkrant ging in gesprek met twee betrokkenen, die op de zitting in Den Haag namens elf verenigingen van Dorpsbelangen/ Plaatselijk Belang, de zorgen van de dorpsinwoners hebben verwoord en een klemmende oproep deden, om de gaswinning met toepassing van fracken niet toe staan.

Grietje Zijlstra-Bruining woont vlakbij de gasboorlocatie ten westen van Pieterzijl. Vanaf augustus 2019 wordt hier aardgas gewonnen. Om de productie uit dit relatief kleine gasveld te vergroten, wil de NAM fracking toepassen om zo ook het restant naar boven halen. Volgens EZK wordt het fracken al jarenlang toegepast en heeft dit nog nooit tot (extra) bevingen en/ of schade geleid. EZK keurde het winningsplan goed, ondanks het feit dat het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) concludeerde dat: “De beschrijving van de NAM over de stimulatiewerkzaamheden te beperkt is, om de risico’s en de in te zetten maatregelen nu al adequaat te kunnen toetsen”.

Uit een rapport van TNO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) blijkt dat de kans op toekomstige bevingen en dus schade wel degelijk aanwezig is. Grietje, die zich al jarenlang verdiept in de schadelijke effecten van de gaswinning, maakt zich grote zorgen over zowel de nabije als de verdere toekomst en vertelt daarover het volgende: “In 1997 werd er in Pieterzijl al een aardbeving met een kracht van 1.3 op de schaal van Richter geregistreerd. Er is verder onduidelijkheid over de bodemdaling op langere termijn. In Pieterzijl en wijde omgeving zijn al veel schades aan te wijzen die het gevolg zijn van de gaswinning. Na veel strijd en discussie heeft de regering besloten om de gaskraan in Groningen helemaal dicht te draaien, maar dit heeft betrekking op het gasveld elders in de provincie Groningen rond dorpen als Slochteren en Loppersum. In het grensgebied van de provincies Groningen en Friesland gaat de NAM gewoon door met gaswinning en wil het de productie bovendien gaan opvoeren”. Maar liefst elf verenigingen van Dorpsbelangen/ Plaatselijk Belang zijn als rechtspersoon betrokken bij de opstart van de procedure. Ze voelen zich daarbij gesteund door de provincie Groningen en de gemeente Westerkwartier, die ook tegen de verdere gaswinning zijn en eveneens in beroep zijn gegaan bij de Raad van State. De uitspraak volgt over ongeveer drie maanden.

Frans Talstra uit Kommerzijl sluit zich volledig bij de woorden van Grietje aan. Frans is bestuurslid van Dorpsbelangen Aktie’68 Kommerzijl en onderhoudt namens het bestuur de contacten met instanties. Ook Frans heeft zich al lange tijd in de problematiek van de gaswinning in de kleine velden verdiept en was als bestuurslid ook al nauw betrokken bij de komst van de NAM-locatie tussen Kommerzijl en Grijpskerk in 1994. “De risico’s als gevolg van de gaswinning in de kleine gasvelden hebben niet slechts betrekking op een paar dorpen, maar op de gehele regio in het Fries/ Groningse grensgebied en ook op de regio grenzend aan de kop van Drenthe. Het gebied rondom de NAM-locatie bij Grijpskerk/ Kommerzijl is extra kwetsbaar, omdat het gewonnen aardgas uit de diverse kleine velden via transportleidingen daar samenkomt en wordt bewerkt en opgeslagen voor de winterperioden. Als in de winter de vraag naar gas toeneemt, wordt het opgepompt uit het opslagveld. Dit in- en uitpompen van gas zorgt voor veel bodembeweging. Zoals bekend stopt de gaswinning in Oost-Groningen, maar voor de leveringszekerheid van gas, vindt het ministerie EZK het belangrijk dat gaswinning uit de kleinere velden doorgaat en mogelijk zelfs toeneemt. De gasopslaglocatie Grijpskerk/ Kommerzijl wordt dus steeds belangrijker voor de gasproductie en van sluiting is voorlopig geen sprake. Het is heel belangrijk dat de inwoners van de dorpen in onze regio en de aangrenzende gebieden, zich bewust worden van de gevolgen van gaswinning en gezamenlijk optrekken om de leefbaarheid in hun woonomgeving te waarborgen. Het ministerie, de NAM en diverse adviesorganen van de overheid moeten hun koers verleggen en zorgdragen voor de afhandeling van schades aan huizen en milieu in alle dorpen. De gaswinningproblematiek van het grote Slochteren gasveld is veel in de publiciteit geweest, maar de risico’s en schades in onze regio nemen ook sterk toe en daarvoor is in de media nog maar weinig aandacht geweest”.

Grietje vult aan: “Het is met het oog op onze veiligheid en de leefbaarheid in het gebied, hoog tijd dat we gezamenlijk onze zorgen uiten naar de overheid en de NAM. Het is duidelijk dat de zitting van 25 januari 2021 in Den Haag enorm belangrijk is geweest voor alle dorpen in de gehele regio en we hopen dat het fracken in het gasveld Pieterzijl-Oost op basis van de uitspraak over ongeveer drie maanden niet door mag gaan”. Ze sluit af met de uitspraak: “Wie vecht kan verliezen, maar wie niet vecht heeft al verloren”.