Het spoor van Groninger Kunstkring De Ploeg gaat dwars door het Westerkwartier
KOMMERZIJL – Op maandagmiddag 14 november werd Fase twee van de fietsroute ‘In het spoor van De Ploeg’ plechtig gepresenteerd aan belanghebbenden en fietsfanaten. Projectleider Lenny Bulthuis is een expert op het gebied van de Groninger kunstploeg en de expressionistisch kunststroming. Kommerzijl werd als locatie voor deze bijeenkomst gekozen omdat het Westerkwartier als een rode draad door het werk van de Ploegers loopt. Bulthuis sprak van een bijzondere middag met een helder doel: ‘Om het Ommelandse verhaal zichtbaar te maken.’
‘Fietsen langs 25 ontstaanslocaties van Groninger meesterwerken die trouw zijn aan hun roots’. Dat is de opzet van De Ploeg fietsroute. Met subsidie vanuit gemeentes, culturele instellingen en horecaondernemers hoopt dit initiatief fietsen, en in het bijzonder elektrisch fietsen, meer te stimuleren in de provincie Groningen. Daarbij zijn veel organisaties uit het Westerkwartier bij betrokken. Denk hierbij aan de Gemeente, Hotel Restaurant Aduard, Museum Wierdenland in Ezinge en Museum Nienoord. Kommerzijl werd als locatie gekozen om dit de plek is waar Jan Wiegers was geboren: ‘Wiegers was zo’n beetje de Godfather van de Groninger Kunstploeg. Hij organiseerde het kunstgezelschap om een vuist te maken tegen de gevestigde orde. Hij en een aantal Groninger kunstenaars kwamen er achter dat ze dit veel beter als collectief konden doen.’
Bulthuis weet rijkelijk te vertellen over de ontstaansgeschiedenis van De Ploeg: ‘Toen Wieger in 1920 TBC kreeg werd hij met hulp van zijn creatieve vrienden naar een sanatorium in Davos gestuurd.’ Daar kwam hij in contact met Duitse expressionisten. ‘De werken van Wiegers vertoonden al grote gelijkenissen met Duitse schilders. Toen hij terugkeerde uit het sanatorium werden nieuwe kennis en raakvlakken meegenomen naar Groningen. Sterke vormen en kleuren werden ingezet om het iconische Groningse landschap op een nieuwe manier vast te leggen.’
De Ploeg heeft veel wortels in gemeente Westerkwartier: ‘Schilder Jan Altink gaf lessen in Leek bij een avondtekenschool en Johan Dijkstra gebruikte het Leekstermeer als decor voor een geweldig schilderij.’ Tijdens de route leren fietsers waar deze kunstenaars de inspiratie voor hun werken vandaan haalden: ‘De Ploegers waren kunstenaars dus ze reisden uiteraard door het hele continent. Toch keerden zij altijd weer terug naar Groningen om nieuwe inspiratie op te doen. Ze spraken Gronings met elkaar en wilden de Groninger mentaliteit laten doorklinken in hun kunst.’ In het Leekster Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord is tevens een koets te vinden die een directe link heeft met de Ploegroute. Zo sluiten aangesloten culturele instellingen naadloos aan op de fietsroute.
Kunstliefhebbers worden ter fiets langs allerlei informatieborden geleid die elk verbonden zijn aan een relevante schilder. De bestaande Ploegroute trekt jaarlijks al meer dan honderdduizend e-bikers. De route levert een aantoonbare bijdrage aan de kunst- en cultuursector in de provincie Groningen, zoals blijkt uit de toegenomen dagbestedingen in combinatie met een fietstocht: ‘Wij willen het Ploegverhaal uit de musea halen en in de buitenlucht trekken. Toeristen kunnen rekenen op een echte culturele beleving. Met behulp van sensoren zijn er tussen december 2021 en mei 2022 ruim 5000 fietsers langsgekomen.’
Het Groninger landschap was niet alleen de inspiratiebron voor het traditionele schilderswerk: ‘De Ploegers waren naast schilder ook dichten, componisten en architecten. Ook in deze kunstvormen kwamen Stad en Lande op een eigenzinnige manier tot uiting.’ Nu IHSVDP haar tweede fase ingaat staan er veel nieuwe faciliteiten en activiteiten op de planning. Zo komen er in 2023 meer e-bikes beschikbaar voor algemeen gebruik en zal Nienoord een tentoonstelling maken die haar rijtuigencollectie verbindt met De Ploeg. In 2024 volgt het Groninger Museum met een jubileumexpositie ter ere 150 jaar kunst.