“Het voelt alsof je geen stem hebt in dit dorp”

Discussie plaatsnaamborden Noradeast-Fryslân ligt dieper   

STREEK – De afgelopen weken was er veel te doen over de plaatsnaamborden in de gemeente Noardeast-Fryslan. In september van het afgelopen jaar heeft de gemeenteraad namelijk besloten dat de plaatsnamen in de hele gemeente in het vervolg in het Fries gespeld zullen worden, dus ook op de komborden. Voornamelijk uit de dorpen Warfstermolen, Burum, Munnekezijl en Kollumerpomp kwam hier redelijk wat kritiek op. Eind maart werden de plaatsnaamborden in Munnekezijl, Burum en Warfstermolen door vandalen bekrast om hun ongenoegen te uiten. De komborden in Munnekezijl werden zelfs aangepast, waardoor het leek alsof het dorp nu bij de gemeente Westerkwartier hoort. Een ludieke actie, maar toch ligt de discussie rondom deze ‘plaatsnaambordendiscussie’ wat dieper dan men in eerste instantie zou denken.

Sinds de gemeentelijke herindeling in 2019 trekken de vier dorpen aan de Fries/Groningse grens, Warfstermolen, Burum, Munnekezijl en Kollumerpomp, voornamelijk gezamenlijk op. De dorpen liggen dan wel in Friesland, zo Fries als de dorpen die verder in de provincie liggen, zijn ze allerminst. “We zijn echt een grensgeval”, zegt Tineke Verbrugge-Kooistra namens Plaatselijk Belang Warfstermolen. “We wonen dan wel in Friesland, niet iedereen in ons dorp voelt zich honderd procent Fries. Dat wil niet zeggen dat we graag bij de provincie Groningen zouden willen horen. Zelf ben ik persoonlijk wat meer Westerkwartier georiënteerd, maar dat verschilt natuurlijk per persoon”.

In het kader van het harmonisatiebeleid van de gefuseerde Friese gemeenten wil Noardeast-Fryslân de plaatsnamen in de gehele gemeente voortaan in het Fries spellen en dat stuit Plaatselijk Belang Warfstermolen tegen de borst. “Dat de gemeente de plaatsnaamborden aan wil passen, hebben we destijds via de media moeten vernemen”, vertelt Ria Kreulen, eveneens lid van Plaatselijk Belang. “Toen we dat hoorden, hebben we gelijk actie ondernomen om wat meer informatie te krijgen, maar het kwaad was al geschied. Het besluit was al genomen door de gemeenteraad. Als de gemeente dit de komende jaren door wil voeren, kost dat ontzettend veel geld. Het gaat namelijk niet alleen om het aanpassen van de komborden, maar ook op bepaalde documenten. Echt alles moet om, want Warfstermolen bestaat dan niet meer”.

Het harmonisatiebeleid, zoals de gemeente het zelf noemt, zou in totaal behoorlijk wat geld kosten. En dat terwijl de gemeente Noardeast-Fryslân al niet de rijkste is. “Vanaf volgend jaar krijgen we geen subsidie meer voor de AED die hier in het dorp hangt”, vertelt Tineke. “Dat zou teveel geld kosten, maar de gemeente betaalt dan wel tonnen voor het aanpassen van de komborden. Is dit dan zo belangrijk?” Het frustreert Plaatselijk Belang Warfstermolen vooral dat er normaliter nooit geïnvesteerd wordt in het dorp, maar dat er voor zoiets onbenulligs veel geld wordt vrijgemaakt. “Voor de dorpen die op de Friese grens liggen heeft de gemeente weinig aandacht. Als er beslissingen worden genomen over deze dorpen, worden wij niet in het overleg meegenomen. Het is pikken en slikken. Het voelt alsof je geen stem hebt in dit dorp. Daarnaast wonen in dit dorp mensen uit verschillende regio’s; iedereen woont door elkaar. De gemeente kan niet verwachten dat iedereen maar Fries spreekt”, aldus Tineke.

De vier dorpen aan de grens maken zich hard voor hun eigen identiteit. Ze trekken ook in deze plaatsnamendiscussie samen op, ook omdat ze zich ietwat achtergesteld voelen ten opzichte van de andere dorpen in de gemeente. “In de voormalige gemeente Dokkum was alles bijvoorbeeld al Fries”, zegt Tineke. “Dat was in de voormalige gemeente Kollumerland nog niet het geval. De gemeente wil nu één lijn trekken en past alles maar aan op hoe het in Dokkum is. Daar komt bij dat Dokkum geen Friese naam heeft. Die borden zouden dus ook niet aangepast hoeven te worden”.

De gemeente Noardeast-Fryslan wil tussen 2022 en 2027 alle plaatsnaamborden hebben aangepast. Deze aanpassing gebeurt alleen als een kombord aan vervanging toe is. Plaatselijk Belang Warfstermolen wil dit graag tegenhouden. “In de geschiedenis heeft op het plaatsnaambord van ons dorp nooit een Friese naam gestaan”, legt Ria uit. “Waarom moeten we onszelf dan nu inwoners van ‘Warfstermûne’ gaan noemen?” Om te peilen hoe de inwoners van het dorp erover denken, heeft Plaatselijk Belang Warfstermolen onlangs een enquête gehouden. Deze is bij honderd huizen verspreid. Tachtig huishoudens hebben aangegeven graag de Nederlandse spelling te willen behouden en tien huishoudens willen de Friese naam. De overige huishoudens hebben hun mening niet gegeven. “Zowel de gemeente als de gemeenteraad weet ook hoe wij erover denken”, zegt Tineke. “De raadsleden hebben er ook wel begrip voor, maar men wil dit er hoe dan ook doordrammen. Wij blijven echter onze stem laten horen. Of we het ook echt kunnen veranderen, weet ik niet, maar voor mij is het nu ook steeds meer een principekwestie geworden”.

“Dit wordt ons door het strot geduwd”
Plaatselijk Belang Munnekezijl heeft, net als Warfstermolen, ook geen begrip voor het vervangen van de plaatsnaamborden. Volgens Luit Zuidersma heeft dat met name te maken met de kostenpost. “De gemeente Noardeast-Fryslân heeft dit bepaald, terwijl wij de Nederlandse naam prima vonden”, vertelt hij. “Dit wordt ons nu door het strot geduwd en daar gaan ook een hoop kosten mee gemoeid. Die kunnen veel beter aan andere zaken besteed worden”. Het kombord van Munnekezijl was onlangs aangepast waardoor het leek alsof het nu bij de gemeente Westerkwartier hoort. Of de inwoners dat liever hebben? “Daar is niet zozeer een discussie over hoor”, lacht Luit. “Het was een ludieke actie van een inwoner van het dorp om een statement te maken. Wij horen gewoon bij Friesland en dat zal voorlopig nog wel zo blijven”.

Burum wil huidige naam behouden
Ook Dorpsbelangen Burum deelt de mening van haar buurdorpen. Net als voor Warfstermolen en Munnekezijl is de grote kostenpost voor het vervangen van de plaatsnaamborden een belangrijke reden om hier bezwaar tegen te maken. “Waarom zouden we dit in de arme gemeente Noardeast-Fryslân moeten willen?”, vraagt Wilma Bakker-De Vries zich af. “De gemeenteraad heeft dit besloten, maar volgens mij heeft het niet nagedacht over de financiële gevolgen. Vandaar dat we daar ook vragen over hebben gesteld aan de gemeenteraad. De gemeente zoekt momenteel uit wat de kosten daadwerkelijk zullen zijn”. Burum heeft al sinds het jaar 1408 dezelfde naam. Veel inwoners van het dorp zien het daarom ook niet zitten om ineens de Friese spelling te gaan hanteren. “Net als de andere dorpen hebben ook wij een enquête gehouden onder de inwoners en hieruit is gebleken dat het merendeel van de bewoners voor de huidige naam gaat. Het is ook duidelijk dat wij niet zo Fries zijn als verderop in de gemeente. Er is echter geen discussie over of we liever bij Groningen zouden willen horen. Dat wordt door velen wat groter gemaakt dan dat het daadwerkelijk is”.