Ik proat plat

Afbeelding
ik proat plat! doe ok?

Hannekemaaier


Bij Eibersburen ston vroeger op n huuske de noam ‘Hannekemaaier’. Ien al mien jeugdige onschuld docht ik dat het verbastering van e persoonsnoam Hanneke Meier was. Loater werd me duudelek dat e vörk hiel aans ie e steel stak. Een hannekemaaier was een Westfaalse seizoenarbeider, die vanoag de 17e eeuw noar dizze regio kwammen om gras te maaien en te helpen ien e hooitied.


Hannekemaaiers kwammen uut t Noord-Duitse grensgebied veural om te maaien en te  hooien, mor sums waarkten ze ok ien e stad of op t schipvoart en elkeneen kent ok de kiepkirrels, die met negotie laangs de deur gingen. We nuumen ze Hannekemaaiers omdat ze voak rond 24 juni , dat St. Johannesdag, ien Nederland aankwammen. Johannes werd Hannes en maaien sprekt veur zich en de miesten zillen wel een beeld hemmen van een groepke maaiers ien de broadende zun op t veld.



De trek kwam op gaang noa de Dertigjarige oorlog (1618-1648), toen Duutsland veul armoede kende en men op zuuk mos noar extra verdienste. Ien de winter was men drök met de eigen boerderij, moar eind mei gingen ze op pad. Vanuut bepoalde dörpen vertrokken sums de helft van de mannen noar Holland om doar van Pinksteren tot aan e oogsttied te waarken. De tocht noar hier gebeurde vanwege de veileigheid voak ien groepen en ze hadden verscheidene vaste routes, woarbij ze bij de Duutse stad Lingen  de Ems overstaken. Een barre tocht van voak meer dan een week deur veen en moeras  en met vaste pleisterploatsen en routes.  


De paadjes van de hannekemaaiers bennen nou beschreven ien wandelroutes, zoas van Neurhede noar Bakkeveen. Volg je dat olde pad dan kom je ien Bakkeveenster Duunen de Poependobbe tegen. Dat was een was- en verzoamelplek, woar ze bijeen kwammen as ze met t verdiende loon weerom noar huus wollen.Weer n levensgevoarleke tocht ze hadden cinten op zak en er wadden rovers op pad. Bij Bakkeveen aan e Duerswâldmerwei werd er één beroofd en vermoord en doar stijt nou t Poepenkruus, dat herinnert aan t lot van dizze man, die zien huus nooit weer zag.


Ze boden zich aan de boeren aan op n specioal hoekje van e veemarkt, de Poepenmaarkt. Mor wie veureg joar n goed stee vonden had, perbeerde dat vanzulf t joar doarop weer. Voak werden ze de Poepen as dom beschouwd en schinnoamen as Poepen, Moffen, Mieren, Spekvreters geven aan, hoe men, ien die tied, over dizze gastarbeiders docht. Dit verske uut Overiessel is ok al niet zo gastvrij: ‘Pikmaaier, hannekemaaier, bontekoe, mars noar ow land toe!’ t Verhoal van de ‘WonderPot’, woar n tuuke boerin de hannekemaaier en pot aansmeerd, is alom bekend in Noordoost-Nederland.


Doar t vee toch ien laand was, konden de Hannekemaaiers op stal sloapen bij de boer en aten ze met.  Ze moakten ien e oavenduren ok nog klompen, vegers en boenders om n poar centen bijverdienen. Die zelfde bedrievegheid hadden ze immers ien de winter thuus ok. Vroeg ien e mörregn trokken ze de velden ien om te maaien en te hooien en op hiete doagen wadden ze goed herkenboar aan de hoeden en e rode hemden, die ze van thuus metnommen hadden. Die rooie stof nammen ze ok met veur e handel want doar wadden we ien Nederland wild op en dat was weer n extra zakcentje.


Natuurlek bennen der ok veul Hannekemaaiers hangen bleven ien t Westerkwartier. Duutse familienoamen (bv Böhm, Schreuder, Oldenburger) kommen regelmoateg veur verwiezen noar de Duutse herkomst. Menig landarbeiders zil hier n nuver wichtje troffen hemmen, wat dan op n trouwerij uut liep.


Het maaien gebeurde vanzelf nog met de zein en de dag eindigde met t geluud van t  hoaren van de zein op t hoarspit, zodat ze de dag derop weer veurbereid aan de slag konden. Veur n loatere oaflevering zil ik mien buurman vroagen noar de wieze woarop t hooi noar binnen kwam en wat e olde Grunneger noamen bennen van t raif dat bruukt werd. Want ok ien t boerenbedrijf is de leste 60 joar veul verannerd. Al blift e boer n boer.


Geert Zijlstra


Mientje:  Wat n stommel, zee de poep en maaide kop van t hoarspit oaf.

UIT DE KRANT

Lees ook