Ik proat plat
Keuterboerke
As der één beroep is, dat e oflopen zesteg joar aans worden is, dan is t wel dat van boer. Eerst wadden der dikke boeren, met meer dan zesteg koeien en keuterboerkes, die voak minder dan vieftien beesten hadden. Met die beesten hadden ze t al drok genog. Ze hadden gien cinten veur n knecht en de vraauw en kiender mosten volop ien t spier en veur de rest wa-der noaberhulp.
Ien e winter had n keuterboerke met koeien het vrij rusteg. De koeien stonden op stal en de meeste koeien stonden dreug omdat ze kalvern mosten. Voeren en stront rakken most vanzulf wel, mor veur t melken was minder tied neudeg.
As de koeien kalfkes kregen begon de drokte, meer melk mor ok de eerste zörg veur t jongvee, want de koe-kalfkes wadden de toekomst veur de boer.
Ien e winter en ien t veurjoar most de boer de mest over t laand brengen. Ruuge stront met veul stro. Goed veur t gras en n paradies voor weidevogels die doar hun nustjes met moaken konden. As t gras dan hoog genog ston en t laand bedreugd was, konden de koeien ien t veurjoar noar buten. Bij de eerste zicht van t gras werden ze gek ien e kop en vlogen ze as ‘dollen’ deur t laand. ‘Ze bennen aan t landmeten’, werd er dan wel roepen. De tocht van e boerderij noar t laand, het verweiden, was voak al n biezunder oaventuur. De hiele familie en de buren hielpen met, opdat de koeien niet de verkeerde kaant op, of ien e sloot, vlogen.
Nou worden de koeien smiddags noar de loopstal hoald veur t melken, mor toen bleven de beesten op t laand en ging de boer twee keer op n dag noar t laand toe. Mien buurman kwam met zien fietskar achter de fiets bonden noar t laand. Op e kar stonden vier melkbussen, een theems, twee emmers, de deus met watten, n pot uierzaalf en n poar hoorntouwen. Zien schoamel lag al op t laand.
De makste koeien kwammen drekst op hem toe lopen en lieten zich zo melken. De achterpoten werden bij mekoar bonden, de schoamel en emmer werden onder de koe zet en dan begon het veurmelken. De eerste melk most noamelek niet ien e emmer, vanwege de smirregte. Dan kwam de kop met pet tegen de waarme buuk van e koe en werd t joar leegtrokken. Handmelken was n kunst. Niet te haard trekken, mor ok niet te zaacht. t was n handigheid, je mosten t eefkes onder de knie kriegen. Was de emmer vol dan werd er leeggoten ien e theems. Dat was n soort trechter, die op e melkbus stond, met aan e onderkant n filter van watten, woarmet de viezegheid uut e melk hoald werd.
De watten werden noa gebruuk votsmeten en dan zatten der altied wel n poar katten op sprong, die doar groag van snoepten. Loater kreeg de boer n melkmachientje, Lely op een lut moterke die de melkemmer met 4 spenen vacuüm zoog. Allinneg nog eefkes veurmelken en de machine dee de rest.i
Veur de wintertied most er vanzulf hooi ien huus kommen. Met de zein en loater met de maaibalk werd het gras maaid. Dreugen, schudden en loater met e rief bijmekoar harken. Was t mooi weer, dan kon t hooi zo de woagen op en noar de schuur. Doar werd t hooi op e vörk noar de hooigol brocht. Doar werd et regelmoateg omzet om te controleren of er gien broei ien zat. Mor as er regen ien t gras kwam dan werd et n ander verhoal. t Gras werd eerst ien oppers zet en dan loater, as t weer dreuger werd, weer uut mekoar gooit om verder te dreugen. De meeste boeren wadden beducht veur hooi wat ien e opper stoan had, want dat begon eerder te rotten.
Met de cyclomaaier, de schudder, de swieler (of acrobaat), de pakjepers en de elevator werd dat loater almoal een stuk makkeleker en nou komt et ien enorme ronde boalen, die allineg mor met e hef te rissen bennen.
Rond Zuudloardermarkt kwammen de koeien weer op stal. Meestieds werden ze veur die tied eerst schoren, zeker de exemploaren die noar de markt gingen veur de verkoop.
Zesteg joar toont n wereld van verschil en de keuterboer is vervangen deur de hobbyboer. Ien n loatere oflevering wat meer over t leven van e bouwboer op de Grunneger klei, ok doar ston e tied niet stil.
Geert Zijlstra
Mientje: Die boeren hemmen spul met mekoar en kommen niet bij mekoar over de vloer