Ik proat plat
Voddeboer
Veul mensen wadden vroeger “bij t pad” om e kost te verdienen. Tegenwoordeg valt dat onder de ambulante handel. Ok de normoale middenstand was ien principe een soort mengvörm tussen winkel en verkoop aan huus. De krudenier en de meelkoopman hadden een vaste verkoopruumte mor gingen ok bij de klanten laangs om bestellings op te nimmen en loater te bezörgen. Alles wat west het komt weer terug wordt der wel es zeid. Tegenwoordeg bennen der bijveurbeeld kappers aan huus en liekt het kopen via internet veul op de winkelman: eerst bestellen en loater bezörgen. Der is wel n belangriek verschil. Vroeger kon- je nog wel op rekening of zoas dat noemd werd, “op de lat” wat kopen. Bij de moderne versie moe- je betoalen veurdat de bestelling de deur uut gijt.
Vandoag aan e dag willen een boel mensen noar n circulaire soamenleving. Hiermet bedoelen ze dan dat alles wat niet meer bruukt wordt weer as grondstof dienen kin veur nije produkten. Ien e tied woar ik het over heb wadden ze al n hiel enne die kaant uut. Alles werd bruukt tot het schoon of was en dan nog werd het niet zomor votgooit. Nim nou de kienderkleren. As der meer kiender ien één gezin wadden dan werden de kleren van de oldsten bruukt veur de jongern. Eventueel werd de moat aanpaast. Zag het kledingstuk der niet aal te best meer uut dan werd et nog “keerd”. Binnenste buten dus. Mor uuteindelek was et spul toch zo versleten dat het niet meer te bruken was. Dan nog werd et niet votgooit, mor bewoard tot de voddeboer laangskwam. De voddeboer was n man die meestal met n handkar of een hondekar de deuren laangsging om te vroagen of der nog handel was. De handel bestond hiel voak uut vodden en olle metoalen. De handel ging met noar huus en werd doar sorteerd. Wol was meer weerd dan katoen en koper weer meer dan iezer. Der bennen bij de voddeboeren hiel wat dingen stuksloagen wat nou antiek hieten zol. Om t metoal te sorteren mosten der veul dingen sloopt worden. Onder andere dynamo’s en elektromotoren, mor ok klokken. Vervolgens werd et weer deurverkocht aan e groothandel.
Voddeboer Siebe Veenstra heb ik nog kend. Nou wadden der niet veul mensen die hem bij die noam kenden. Mor as je t over Siebe Snor, Siebe Koning, Siebe Forre of Siebe Pruis hadden dan wist elk over wel je t hadden. Siebe is geboren ien Surhuusterveen, vermoedelek op de Trije Roeden. Op zien 28ste is er trouwd met Trijntje Mulder. Ze kregen vittien kiender en hemmen altied ien n klein huuske aan e Warreboslaan woond, even buten Surhuisterveen.
Ien e crisis van e darteger joaren was der host gien wark en is Siebe begonnen te handeln ien vodden en olle metoalen. Met zien hondekar en loater n bakfiets en nog loater een vrachtautootje struunde hij de hiele omgeving of. Hij had zo’n beetje vaste routes. Zotterdags Surhuisterveen en omgeving en ien e week een stuk Westerkwartier. “Ik bin hjoed djip Grinslân ien west” was zien gezegde as er noar Grootegast west had. Toen hij wat langer ien e handel zat kocht er niet allinneg vodden en old iezer mor ok complete partijen woar van alles ien zitten kon. Regelmoateg zatten der ok schilderijen ien die hij dan thuus ien e koamer ophing. As hem dat schilderij verveelde werd er n ander hin hongen.
Nou kon Siebe niet allinneg goed handeln, hij kon ok goed vissen en had zien visspullen goed veur mekoar. Hij had altied n hengel bij hem en as er bij t Prinses Margriet kenoal laangs kwam ging er meestal even aan e kant van t wotter zitten om een tiedje te vissen.
Nou kon Siebe hiel goed vissen, mor hij kon nog veul beter starke verhoalen over het vissen vertellen. Ik kin me herinnern dat er n keer bij ons was en dat er (vanzulf) over vissen proat werd. Hij vertelde dat er ien e Doezumertocht een keer n geweldeg dikke snoek vongen had. Noa n tiedje was de snoek zo groot dat er noar t Hoendiep most om te keren. Nou was het zo dat Siebe niet allinneg met e mond dikke snoeken vangen kon. Ien werkelekheid het er ok grote snoeken vongen. Der is n foto bekend woar hij op stijt met n snoek van meer dan n meter. Die snoek het er aan zien fiets vastbonden en doar fietste hij dan met deur Surhuusterveen. Omdat het die week feestweek was ha- der aan belangstelling niet te kloagen. Hij het dit volholden tot de snoek zo verröt was dat het lief der of viel en allinneg de kop nog aan t stuur hong. Woar viend je tegenwoordeg nog van dit markante mensen.
Henk Wierenga
Mientje: Hij het nog noast mij onder de kar van e voddeboer lopen!
