Ik proat plat
Totdat we bij die bult kwammen. Die wol wel branden. Onneuzel as we wadden bleven we der ok gewoon biestoan en dat hadden we beter niet doen kind. Want de rijtsnieder kwam der aan en wol ons te groazen nimmen. Wij der van deur, het land ien en met doodsverachting over de brede spoorsloot hin. Hij kon ons niet kriegen mor hij smeet ons n dikke biel achtenoa. Ik was doodsbenauwd en toen drong het ok pas goed tot mie deur dat het niet zo best was wat wij ommaans had hadden. Toen wij buten bereik wadden zagen we dat de man op de spoordiek stoan bleef om te kieken woar of we hin gingen. We bennen eerst mor een beetje de aandere kaant uutdwoald totdat er ons niet meer zien kon en doarnoa op huus aan.
De Rijtsnieder
Ien Nederland bennen der niet veul rijtsnieders meer, langzoam aan starft dit arbeidsintensieve beroep uut. Dat komt omdat iemport uut bieveurbeeld Oost Europa veul goedkoper is dan et wark dat we hier ien Nederland levern moeten om n klein beetje rendement te kriegen van dit produkt. Ok vanuut China kommen tegenwoordeg containers vol met rijt. Doar komt bij dat de rijtsnieder ok mor n deel van t joar aan het wark kon. Meestal van half december tot aan end meert. Dan was het seizoen weer oflopen. Een barg snieders wadden bie de zummerdag aan t wark as rijtdekker.
Vroeger werd rijt met e haand sneden, tegenwoordeg worden der meer en meer mesienes veur bruukt. Zo ken ik n man uut Friesland die n grote PistenBully kocht het en dizze ombouwd het tot rijtsnieder. De hiele grote tracks (iezeren rupsen) van zo’n anderhalve meter breed zörgen der veur dat het mesien niet votzakt ien moerassege gebieden. Hij warkt voak ien e Weerribben, ien e kop van Overiessel. Doar bennen nog hiele grote rijtvelden. Het rijt moet ok sneden worden as onderdeel van natuurbeheer. En ien de natuurbeheer is het zoak dat de boel veur 1 april kloar is, want dan begunt veur hiel veul vogels het broedseizoen.
Rijt as dakbedekking most éénjoareg wezen, as het older was dan was het niet meer geschikt. Dus ging de rijtsnieder met zien eigen veurroad aan e gang en zo was het n hoalboare koart en kon er nog wat centen verdienen. Tegenwoordeg is n rijten dak n luxe product, mor dat was vroeger aans. Ien wezen was rijt de vervanger van e plaggen op de plaggehutten en het was goedkoper as dakpannen. Doarbie kwam dat de onderconstructie ok veul lichter wezen kon, rijt was lang niet zo zwoar as pannen of leisteen.
Jan Veenstra van de Eesterweg noabij Stroobos vertelde dat er as jonkje van vittien begonnen was met rijtsnieden bij t spoor tussen Visvliet en Butenpost. Veur viefteg gulden kreeg er permissie om doar het rijt te maaien. Hij verkocht dat aan rijtdekkers ien e buurt. Der was nogal wat verschil ien kwaliteit van t rijt. Mooi jong was sums wel twee keer zoveul weerd as older rijt. Hij het dat een hiele tied doan, mor noa n strenge winter wol t rijt ieneenent niet meer goed groeien.
Toen ik nog n jonkje was, wa-der voak n rijtsnieder bie de spoordiek tussen Zuudhörn en Griepskerk bezeg. Doar stond op summege plakken beheurlek veul rijt. t Was veur de man n pens vol wark om dat rijt allemoal te sorteren, ien schoven te bienden en dat dan ok nog es bie de weg te kriegen. Jim kinnen begriepen dat wat ik nou vertellen goa eigenlieks tot mien eigen schande is.
Bie de weg langs het Van Starkenborgh kenoal had de man n mooie grote bult met rijtschoven stoan, het resultoat van meschien wel weken wark. Wij, kwoajongens, wadden het land ientrokken om wat slootwallen uut te branden, altied mooi wark. Mor dat wol die dag niet zo best, het was te nat.
Het, het niet veul holpen want n week of vier loater stond er bie ons thuus op e stoep. We hemmen flink op onze donder had. En pabbe most betoalen.
Piet de Vries
Mientje: Hij het humzelf flink ien e vinger sneden!