Ik proat plat
Doezumertocht
Doezumers numen de Doezumertocht ‘de Voart’. Zodra t kin wordt er op scheuvelt en t heule joar deur zitten der mensen te vissen. Ien e summertied worden activiteiten organiseerd boven t wotter en t mooiste is natuurlek as de deelnimmers t wotter ien ploemsen.
Oorspronkelek was ‘de Voart’ zoas we die nou kennen, de Zijlroe. De’ Ölde Syelroede’, een bochtege tochtsloot, die eeuwen diende as ofwotteringssloot, begunt ien e Opender Meeden, liep langs de zuudkant van e Peebos, dan langs de Ees noar t dörp. Ten noorden van Doezum hiette de Zijlroe al wel Doezumertocht en tot ver ien e 16e eeuw loosde men ien e Lauwers bij Stroobos.
Een groot deel van t joar stonden de landerijen van e Doezumer en Kornhornster Mieden onder wotter en doarom werd in 1867 de Doezumertocht groaven. De nije Doezumertocht volgde gedeeltelek de loop van e Zijlroe en de ofwottering werd beter, ok deur de sluzen die verderop lagen.
Die ofwottering het vroeger wel n grode stried west, veural om e centen.
Toen de Doezumertocht groaven werd, begon men ook met huzen te bouwen. In 1867 wadden dat nog hutjes van holt en pas vanof 1926 werden et huzen van steen. Der was gien weg, allinneg een moddereg en ien e winter een onbegoanboar pad. Pas ien 1956 is de weg “De Doezumertocht” aanleid.
Ien die tied werden de meeste goedern per boot vervoerd. De boeren sleepende de melkbussen noar ‘de Voart’. Het wadden lutje boeren met hooguut drie melkbussen. Oeds Keizer kwam met zien melkboot, woar totaal 25 bussen ien konden, en brocht de volle bussen noar de melkfabriek aan e Koaleweg en zette de legen aan e voart. De melkboot werd door Oeds Keizer zelf deur de Voart trokken. Andere boten die deur de Voart gingen wadden de stoomboot van Poort, die noar Stad en Leeuwarden ging. Et baggelschip van Witteveen “Vijf Gebroeders”, werd ok zelf trokken en vervoerde turf en bagger. Bij holthandel van der Naald kwammen nou en dan boten om zoagmeel te hoalen. Vlak veur de brug bij van der Naald was de Voart even breder (zie foto), doar draaiende de boten die niet verder huffen. Der wadden heul wat draaibruggen die natuurlek allemoal opendraaid worden mosten, o.a. de Trudesdraai en Lautenbachdraai.
De Peebosserbrug, een holten draaibrug aanleid 1907 en ien 1930 een ophoalbrug die met e hand opend worden most.
1930
De klapbrug is old
Mor niet versleten
Doageleks ridt et verkeer over de brug
En rammelt er as nooit teveuren
Rechtdeur noar de Peebos
Rechtsof noar de Doezumer tocht
Stokstief blift er stoan
Kroakend onder zien last
Van boven asfalt en iezer
Van ondern wotter
As n generoal stekt er boven alles uut
En klapt allinneg veur n boot
Minsen worden old
Kroaken en piepen as ze op leeftied kommen
Mag dizze brug dat ok?
Of kiezen we veur wat aans
Nee, loat ‘m piepen en kroaken
Deur t gewicht van trekkers en woagens
Loat ‘m honderd worden
Of rie aans een stukje om.
Eelke Solle
Ien 1931 werd Jan Kuipers aansteld om de klapbrug te bedienen en ien 1942 werd zien vrouw Grietje Kuipers-Bosklopper deur de gemeente Grootegast officieel aansteld als brugwachter. Ze hadden een krudenierswinkeltje noast de brug en Grietje pakte regelmoateg de slinger onder de teunbank weg om de brug open te draaien. Dat was best wel zwoar wark. Ien t begun kwammen der wel drie tot vier boten per dag laangs.
Sinds ongeveer 1955 is er gien scheepvoart meer deur de Doezumertocht.
De Peebosserbrug is diverse moalen restaureerd en stijt nou op de monumentenliest.
Leneke Struiksma
Mientje: Hij zuukt n brug met uutzicht op t wotter!
