Ik proat plat
Klokkenstoel Oldekerk
Wel over de Kroonsfelderweg ien Oldekerk richting t Oosterzaand riedt, ziet aan e linker kaant n soort terp met n klokkenstoel. Zo op t eerste gezicht hei- je gien idee dat et n stee is met n veulbewogen geschiedenis en rie je der makkelek aan veurbij.
De heuvel is n restant van n metersdikke veenloag, die tussen twee langgerekte zandkoppen ien lag. Op de ene zandkop leggen de dörpen Sebaldeburen, Oldekerk en Niekerk en op e ander het Westerzand en Oosterzand. Al veur de 12e eeuw het er op de veenterp een holten kerkje stoan. Ien 1997 bennen dr opgroavings en onderzoeken west en hoewel der niks vonden is wat wiest op n holten kerkje, werden wel de fundamenten van n stenen kerk met toren uut e 12e eeuw vonden. De oppervlakte van e stenen kerk bedroeg 22 bij 10,5 meter en dat was veur Westerketierse begrippen best n grote kerk.
De kerk diende veur meerdere buurtschappen: Kuzemer, Oosterzand en Niekerk. Doarom is de kerk ok bouwd tussen die buurtschappen ien. Over kerkepaden gingen de mensen noar de kerk. Niet allinneg zundags werd die gang moakt, mor ok as er trouwd werd of as er één begroaven worden most. Net as bij de meeste kerken lag ok bij dizze kerk t kerkhof rondom e kerk. Mor al langer dan n eeuw worden hier gien mensen meer begroaven, je kinnen der zelfs gien zerk meer terugvienden. Hoewel as je heul goed zoeken, ien t schuurtje noast het terrein schient nog één zerk te leggen.
Het gebied rond e Kroonsfelderweg heurde bij t gehucht Eekeburen. Dat was n drassig gebied, ien die buurt lag ok t Oldekerkermeer (https://destreekkrant.nu/rondje-deur-mien-westerkwartier-oldekerk/) . Ok dat meer is niet meer terug te vienden, want ien 1879 is et dreug pompt en werd laand. Loater werd er n diek aanleid tussen Oosterzand en Niekerk, wat nou de Zandumerweg is. Het buurtschap Eekeburen is opgoan ien t dörp Oldekerk, mor de nijbouw ien dit gebied droagt wel de noamen van t verleden.
De stenen kerk roakte stoadeg aan ien verval en aan t enne van e 18e eeuw was t heulemoal vot. Ien plak doarvan werd er n klokkenstoel hen zet met n klok uut 1630. Zo om e tweehonderd joar werd er n nije klokkestoel ploats, mor wel altied met dezelfde klok. Jammergenog werd de klok, net as veul andere klokken uut Grunnen, ien e tweede wereldoorlog rooft en omsmolten.
Noa de oorlog het e gemeente Oldekerk zörgt veur n nije klok. De klok is goten deur Van Bergen uut Heiligerlee en woog mor liefst 750 kg.
Ien e tied veur de kerkhervorming werden klokken voak luud as oproep om te goan bidden, drie moal doags. Dat gebruuk verdween, mor nog altied worden klokken luud bij begroafenissen en andere kerkeleke gebeurtenissen. Vroeger was t ok gebruuklek om e klok te luden as er gevoar was of bij n feesteleke gebeurtenis. Ok gaf het luden van e klok de werkdag aan, mörgens om acht uur, dan om twaalf uur as teken veur t middageten en om vier of zes uur aan t enne van e warkdag. Ien vroegere eeuwen werd ok de oavondklok luud, as signoal dat e burgers zich ien huus terugtrekken mosten. Op t heden klinkt vanòf de Martinitoren ien Stad doageleks de ‘Ruimstraatklok’. Die klok geft aan dat de stroaten leeg weden moeten.
Ien 1949 kwam de familie Mulder ien t huus noast e Klokkenstoel wonen en vrouw Mulder nam e toak op zich om de klok drie moal doags te luden. Vrouw Mulder was mor n lut wiefke en die zwoare klok weegt 750 kilo. Om de klok aan t luden te kriegen, deur aan et touw te trekken en te hangen, moet veur heur wel heul zwoar west weden. Ok was t niet altied precies op tied, want as vrouw Mulder eerst de eerappels opzetten wol, dan most de klok eefkes wachten. Mor mensen uut Oldekerk wadden doar wel aan wend. Tot ien e joaren negenteg het ze het luden volholden, mor toen werd het heur te zwoar. Veur vrouw Mulder ien e plak kwam er n elektrische installoatie ien e klokkenstoel.
Ien 2000 is er opnij een andere Klokkenstoel ploatst. De omtrek van de olle stenen kerk is nou aangeven met keien en n informoatsiebord vertelt over de geschiedenis van de plek.
As je der n keer laangs kommen, goa dan even kieken en hoal je veur de geest hoe het ooit west het.
Leneke Struiksma
Mientje: Hij het et klokje luden heurt, mor of er ok wiet woar de klepel hangt?
